چالش‌های جمعیتی در خراسان شمالی/ زنگ خطر برای آینده برای با کاهش ازدواج و تولد!

به گزارش نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم از بجنورد،  مدیرکل ثبت احوال خراسان شمالی، نبی‌الله صداقتی، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بجنورد، به تحولات بزرگ در زمینه ارائه خدمات الکترونیکی و به‌روزرسانی سامانه‌های هویتی اشاره کرد و تأکید نمود که در حال حاضر، مأموریت اصلی این سازمان، فراهم‌آوری زیرساخت‌های داده‌ای مطمئن برای تمامی دستگاه‌های اجرایی و ارائه خدمات سریع، مؤثر و بدون دغدغه به مردم است. از این رو، ثبت احوال خراسان شمالی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، گام‌های بلندی در راستای تسهیل دسترسی به خدمات دولتی برداشته است.

آواز عاشقانه کامران تفتی و متین ستوده / اولین دوستت دارم کامران به همسرش

یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی که در استان در حال تکمیل است، پروژه کارت ملی هوشمند است. طبق گفته صداقتی، درصد پوشش صدور این کارت در استان به 95 درصد رسیده است، اما نکته کلیدی در این پروژه تنها تحویل کارت فیزیکی نیست. هدف اصلی، فعال‌سازی داده‌های کارت ملی در سامانه‌های ملی است که به این ترتیب، خدمات بسیاری از دستگاه‌ها، از جمله بانک‌ها، پیش از دریافت کارت فیزیکی توسط شهروندان قابل دسترسی است. این تحول باعث شده تا فرآیند دریافت خدمات دولتی و بانکی برای مردم سریع‌تر و آسان‌تر شود.

از سوی دیگر، یکی از مهم‌ترین تغییرات قانونی در سال‌های اخیر، انتقال مسئولیت صدور گواهی انحصار وراثت از دادگستری به سازمان ثبت احوال است. طبق قانون جدید، این گواهی به‌صورت خودکار و در عرض 20 روز برای وراث ارسال می‌شود، بدون نیاز به درخواست از سوی آن‌ها. این فرآیند به‌طور کامل الکترونیکی انجام می‌شود و مردم از هرگونه مراجعه حضوری برای دریافت این گواهی بی‌نیاز خواهند بود. این تحول در سیستم اداری، گامی بزرگ به سوی کاهش بوروکراسی و تسهیل فرآیندهای قانونی است.

در بخش دیگری از سخنان خود، صداقتی به یکپارچگی سامانه‌ها و به‌روزرسانی خودکار اطلاعات اشاره کرد. او اظهار داشت که از این پس وقایع حیاتی مانند تولد و ازدواج به‌طور خودکار در سامانه‌های حمایتی مانند یارانه به‌روز می‌شوند، و نیازی به مراجعه مردم به دفاتر پیشخوان یا سایر دستگاه‌ها برای اصلاح اطلاعات نیست. این امر علاوه بر کاهش زمان و هزینه برای مردم، موجب تسهیل خدمات دولتی و افزایش دقت در ثبت اطلاعات می‌شود.

مدیرکل ثبت احوال خراسان شمالی همچنین به چالش‌های جمعیتی استان اشاره کرد و از کاهش آمار تولد و ازدواج در سال‌های اخیر هشدار داد. بر اساس آمارهای رسمی، در سال 1402 تعداد تولدها در استان به 11,847 مورد کاهش یافته که نشان‌دهنده کاهش 11 درصدی در مقایسه با سال گذشته است. این کاهش در آمار ازدواج نیز مشاهده می‌شود که به 6,493 واقعه رسیده است. این روند نزولی در استانی با ساختار جمعیتی نسبتاً جوان، زنگ خطری برای آینده جمعیتی منطقه است و نیازمند برنامه‌ریزی ویژه و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف برای رفع این چالش است.

او اظهار داشت که برای شهرستان‌های جدیدی همچون مانه و بام وصفی‌آباد، تمهیدات لازم برای استقرار ادارات ثبت احوال فراهم شده و در حال پیگیری تأمین محل و نیروی انسانی برای ارائه خدمات به مردم این مناطق هستند. رویکرد اصلی سازمان ثبت احوال در این زمینه، توسعه خدمات الکترونیکی به‌ویژه در مناطق جدید است تا نیاز به مراجعه حضوری مردم به حداقل برسد و خدمات سریع‌تر و با کیفیت‌تر به شهروندان ارائه شود.

این تحولات دیجیتال در ثبت احوال، در حالی رخ می‌دهد که دقت و صحت داده‌های هویتی، زیربنای ارائه کلیه خدمات دولتی و بانکی مدرن قرار گرفته است. این گام‌ها در راستای ایجاد یک نظام داده‌ای مؤثر و امن برای تسهیل دسترسی به خدمات عمومی، نقش به‌سزایی در بهبود کیفیت زندگی مردم و رفع مشکلات بوروکراتیک خواهد داشت.

خبرنگار تسنیم در مصاحبه تفصیلی با نبی‌الله صداقتی، مدیرکل ثبت احوال خراسان شمالی ‌به واکاوی پروژه‌های تحول دیجیتال، زیرساخت‌های داده‌ای و چالش‌های جمعیتی استان پرداخت و  در این گفت‌وگو، صداقتی به تشریح روند صدور کارت ملی هوشمند، یکپارچه‌سازی سامانه‌ها، بهبود فرآیند صدور شناسنامه، انتقال مسئولیت صدور گواهی انحصار وراثت به ثبت احوال و راهکارهای الکترونیکی برای افزایش سرعت و دقت خدمات پرداخت. همچنین او به بررسی کاهش تولد و ازدواج در استان و ضرورت برنامه‌ریزی‌های فرابخشی برای مدیریت چالش‌های جمعیتی پرداخت‌ که از نظر خوانندگان تسنیم می‌گذرد:

تسنیم: آقای صداقتی، با توجه به تغییرات گسترده‌ای که در سیستم ثبت احوال در حال انجام است، مهم‌ترین مأموریت‌های سازمان ثبت احوال در حال حاضر چیست؟

صداقتی: مأموریت اصلی سازمان ثبت احوال امروز، فراهم‌آوری زیرساخت‌های داده‌ای مطمئن برای دستگاه‌های اجرایی و تأمین خدمات سریع، مؤثر و بدون دغدغه به مردم است. ما در حال گذار از یک سیستم سنتی به یک سیستم مدرن و الکترونیک هستیم که برای تحقق این هدف، نیاز به همکاری و هماهنگی با سایر نهادها و سازمان‌ها داریم. سازمان ثبت احوال برای رسیدن به این هدف، گام‌های بلندی برداشته است. از ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال تا یکپارچه‌سازی سامانه‌ها و ارائه خدمات به‌روز، همه در راستای کاهش بوروکراسی و تسهیل فرآیندهای اجرایی برای مردم است. این رویکرد باعث خواهد شد تا خدمات دولتی به مردم سریع‌تر، دقیق‌تر و با کیفیت بالاتر ارائه شود.

تسنیم: در همین راستا، یکی از پروژه‌های مهم شما، کارت ملی هوشمند است. این پروژه از نظر اجرایی به کجا رسیده و چه تغییراتی در روند خدمات‌رسانی ایجاد کرده است؟

صداقتی: پروژه کارت ملی هوشمند یکی از پروژه‌های حیاتی و پرچمدار در استان خراسان شمالی است که در حال حاضر به پوشش صدور حدود 95 درصدی رسیده است. این کارت، نه تنها یک وسیله برای شناسایی افراد است، بلکه به عنوان یک ابزار مهم برای فعال‌سازی داده‌های شهروندان در سامانه‌های ملی عمل می‌کند. نکته اساسی که باید به آن توجه کرد این است که هدف ما تنها تحویل یک کارت فیزیکی به مردم نیست، بلکه هدف اصلی این است که این کارت به عنوان یک هویت دیجیتال در سامانه‌های مختلف نظیر بانک‌ها، دستگاه‌های دولتی و مراکز خدماتی به کار گرفته شود. به‌طور مثال، اکنون بانک‌ها و دستگاه‌های دیگر از اطلاعات جدید کارت ملی، حتی پیش از چاپ فیزیکی آن، استفاده می‌کنند. این امر باعث شده که شهروندان با کد ملی مندرج در رسید موقت نیز بتوانند کلیه خدمات از جمله خدمات بانکی، درمانی و دیگر امور دولتی را دریافت کنند، بدون اینکه نیاز به حضور فیزیکی داشته باشند.

تسنیم: تغییرات دیگری نیز در فرایند خدمات ثبت احوال وجود دارد. یکی از این تغییرات مهم، انتقال مسئولیت صدور گواهی انحصار وراثت به ثبت احوال است. آیا این تغییر باعث تسهیل فرآیندهای اداری و خدمات‌رسانی شده است؟

صداقتی: بله، این تغییر یکی از مهم‌ترین تحولات اداری است که در سال‌های اخیر در سیستم ثبت احوال ایجاد شده است. مطابق ماده 113 قانون برنامه هفتم توسعه، مسئولیت صدور گواهی انحصار وراثت از دادگستری به سازمان ثبت احوال منتقل شده است. این فرآیند برای متوفیانی که از اول خرداد 1403 فوت کرده‌اند، به‌طور خودکار و بدون نیاز به درخواست وراث انجام می‌شود. این سیستم کاملاً الکترونیکی است و ما مکلف هستیم که حداکثر ظرف 20 روز گواهی انحصار وراثت را برای وراث ارسال کنیم. این کار باعث تسهیل در فرآیندهای قضائی و اداری شده و از مراجعه حضوری و کاغذبازی‌ها به شدت کاسته است. اگر وراث در مدت 10 روز اعتراض خود را ثبت کنند، ما بررسی دوباره انجام می‌دهیم و گواهی اصلاح‌شده را صادر خواهیم کرد. برای فوت‌های پیش از این تاریخ، متقاضیان می‌توانند از طریق سامانه امن ثبت احوال درخواست خود را ثبت کنند. این تغییرات نه تنها سرعت فرآیند را افزایش داده بلکه به شفافیت و دقت در فرآیندهای قانونی نیز کمک کرده است.

تسنیم: در راستای استفاده از فناوری‌های نوین، اشاره کردید که وقایع حیاتی مانند تولد و ازدواج به‌طور خودکار به‌روز می‌شوند. این موضوع برای بسیاری از افراد، همچنان مبهم است. لطفاً توضیح بیشتری در این خصوص بدهید.

صداقتی: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ما در سال‌های اخیر، یکپارچگی سامانه‌های ثبت احوال با دیگر سامانه‌های دولتی و خدماتی بوده است. به‌طور خاص، وقایع حیاتی مانند تولد، ازدواج و طلاق به‌طور لحظه‌ای و خودکار در سامانه‌های مختلف به‌روز می‌شوند. به این معنا که وقتی یک تولد یا ازدواج در سامانه ثبت احوال وارد می‌شود، اطلاعات به‌طور آنی در سامانه‌های مرتبط با یارانه، بیمه، بانک‌ها و سایر دستگاه‌های دولتی به‌روز می‌شود. این تغییرات باعث می‌شود که مردم نیاز به مراجعه به دفاتر پیشخوان یا دستگاه‌های دولتی برای اصلاح اطلاعات خود نداشته باشند. فقط در صورتی که تغییراتی مانند تغییر سرپرست خانوار پیش آید، مردم نیاز به ثبت درخواست جداگانه خواهند داشت. این کار به‌طور چشمگیری زمان و هزینه مردم را کاهش داده و باعث تسهیل در دسترسی به خدمات می‌شود.

تسنیم: یکی دیگر از اقدامات مهم شما، بهبود فرآیند صدور شناسنامه است. چه اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است و چه مزایایی برای مردم به دنبال داشته؟

صداقتی: بله، یکی دیگر از پروژه‌های موفق ما، بهبود فرآیند صدور شناسنامه است. در گذشته، چاپ شناسنامه‌ها در دفاتر شهرستان‌ها انجام می‌شد که با مشکلاتی چون زمان‌بر بودن و پراکندگی خدمات مواجه بودیم. اکنون با راه‌اندازی مرکز پردازش و چاپ متمرکز در استان، این فرآیند کاملاً متمرکز شده است و شاهد کاهش قابل توجه زمان صدور شناسنامه هستیم. در حال حاضر، بسیاری از متقاضیان شناسنامه خود را در همان روز یا حداکثر روز بعد دریافت می‌کنند. این سرعت بی‌سابقه در خدمات‌رسانی، نشان‌دهنده پیشرفت‌های صورت گرفته در این حوزه است. همچنین بخشی از فرآیند پذیرش و ثبت درخواست‌ها به دفاتر پیشخوان خصوصی واگذار شده است که این هم به افزایش سرعت و کارایی در ارائه خدمات کمک کرده است.

تسنیم: با توجه به وضعیت جمعیتی استان خراسان شمالی و کاهش آمار تولد و ازدواج، این موضوع چه چالش‌هایی برای آینده استان به همراه خواهد داشت؟

صداقتی: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های استان در سال‌های اخیر، کاهش آمار تولد و ازدواج است که به‌طور مستقیم بر ساختار جمعیتی تأثیر می‌گذارد. بر اساس آمارهای رسمی، در سال 1402 تعداد تولدها در استان خراسان شمالی به 11,847 مورد کاهش یافته که نسبت به سال گذشته، کاهش 11 درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که میانگین کاهش کشوری تنها 7 درصد بوده است. همچنین، آمار ازدواج‌ها نیز با کاهش 6 درصدی به 6,493 واقعه رسیده است. این روند نزولی در استانی با ساختار جمعیتی نسبتاً جوان، زنگ خطری جدی است. کاهش جمعیت فعال در آینده می‌تواند مشکلاتی از جمله کاهش نیروی کار، افزایش هزینه‌های اجتماعی و رشد سالمندی را به همراه داشته باشد. این چالش‌ها نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق و همکاری بین دستگاه‌های مختلف است تا اقدامات لازم برای تشویق به ازدواج و فرزندآوری انجام شود.

تسنیم: شما همچنین به ایجاد شهرستان‌های جدید اشاره کردید. لطفاً توضیح دهید که برای استقرار ادارات ثبت احوال در این شهرستان‌ها چه اقداماتی در حال انجام است؟

صداقتی: بله، با توجه به توسعه جغرافیایی استان و ایجاد شهرستان‌های جدید، نیاز به گسترش خدمات ثبت احوال در این مناطق نیز ضروری است. برای شهرستان‌های جدیدی مانند مانه و بام وصفی‌آباد، تمام زمینه‌های لازم برای استقرار ادارات ثبت احوال فراهم شده است. در حال حاضر، ما در حال پیگیری تأمین محل و نیروی انسانی برای این شهرستان‌ها هستیم تا مردم این مناطق نیز بتوانند از خدمات ثبت احوال به‌صورت کامل بهره‌مند شوند. یکی از رویکردهای اصلی ما در این شهرستان‌ها، توسعه خدمات الکترونیکی است. به این معنا که تا حد امکان، نیاز به مراجعه حضوری مردم به ادارات ثبت احوال در این مناطق به حداقل برسد و خدمات به‌صورت آنلاین و الکترونیکی در دسترس قرار گیرد.

تسنیم: در نهایت، به‌عنوان مدیرکل ثبت احوال خراسان شمالی، چشم‌انداز و برنامه‌های آتی سازمان برای توسعه خدمات ثبت احوال در استان چیست و چه اهداف کلانی دنبال می‌کنید؟

صداقتی: چشم‌انداز ما این است که سازمان ثبت احوال به یکی از پیشروترین نهادهای دولتی در ارائه خدمات الکترونیک و داده‌محور تبدیل شود. هدف اصلی ما فراهم آوردن زیرساخت داده‌ای دقیق و مطمئن است که بتواند زیربنای خدمات دولتی، بانکی و حمایتی مدرن در استان باشد. ما به دنبال توسعه سامانه‌های یکپارچه و خودکار هستیم تا مردم حتی در دورترین نقاط استان بتوانند بدون مراجعه حضوری، از خدمات ثبت احوال بهره‌مند شوند.

علاوه بر این، تمرکز ما بر ارتقاء کیفیت داده‌ها و صحت اطلاعات هویتی است، چرا که این داده‌ها پایه و اساس تمامی خدمات دولتی و بانکی را تشکیل می‌دهند. برنامه‌های آینده شامل گسترش خدمات الکترونیک در شهرستان‌های جدید، بهبود زیرساخت‌های فناوری، افزایش شفافیت در فرآیندهای اداری و کاهش زمان ارائه خدمات است.

از سوی دیگر، ما به دنبال همکاری مستمر با دیگر دستگاه‌های دولتی هستیم تا خدمات ثبت احوال به‌صورت لحظه‌ای در سامانه‌های حمایتی و مالی بازتاب یابد و مردم بدون دغدغه و اتلاف وقت از امکانات موجود بهره‌مند شوند. در مجموع، هدف ما ایجاد یک نظام ثبت احوال هوشمند، کارآمد، شفاف و پاسخگو به نیازهای امروز جامعه است تا مردم بتوانند با اعتماد و اطمینان کامل به خدمات ما دسترسی پیدا کنند و فرآیندهای اداری به شکلی ساده، سریع و بدون پیچیدگی اجرا شود.

انتهای پیام/311/.

منبع: خبرگزاری تسنیم