پول‌های کثیف در کنسرت‌ها

به گزارش گروه رسانه های نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم، در سال‌های اخیر، موضوعاتی مانند مافیای تولید و اجرا در صنعت موسیقی، نبود شفافیت مالی در قرارداد خوانندگان و نوازندگان، قیمت‌های لاکچری بلیت کنسرت‌ها و تبعیض میان ژانرهای موسیقی همواره به‌عنوان چالش‌های اصلی موسیقی ایران مطرح بوده که به‌صورت پیوسته از سوی منتقدان و چهره‌های برجسته نسبت به آن‌ها انتقادهایی واردشده است. بااین‌حال، چند روز پیش استاد حسین علیزاده با طرح بحث تازه‌ای تحت عنوان «ورود پول‌های کثیف به عرصه موسیقی»، زاویه‌ای متفاوت را پیش روی مخاطبان قرارداد؛ موضوعی که مستقیماً به اقتصاد غیرشفاف کنسرت‌ها و تأثیر آن بر تضعیف موسیقی دستگاهی ایرانی اشاره داشت.

آواز عاشقانه کامران تفتی و متین ستوده / اولین دوستت دارم کامران به همسرش

پول‌های کثیف؛ زنگ خطری برای آینده موسیقی جدی ایران

این روزها اظهارات استاد حسین علیزاده، نوازنده سرشناس کشورمان بار دیگر نگاه‌ها را به سمت اقتصاد غیرشفاف کنسرت‌ها و تبعیض میان موسیقی جدی و تجاری جلب کرده است. این استاد سرشناس موسیقی ایرانی در مراسم پایانی نخستین جشنواره سنتورنوازی فرامرز پایور با انتقاد از وضعیت تصمیم‌گیری در موسیقی کشور، ریشه کم‌رنگ شدن موسیقی اصیل را نه در نبود مخاطب، بلکه در غلبه موسیقی‌های بازاری دانست که به گفته او «پول‌های کثیف» و مافیای کنسرت گذاری پشت آن‌ها قرار دارد؛ جریانی که به باور این آهنگ‌ساز، با حذف تنوع و آموزش درست، مانع حضور شایسته موسیقی ملی و سنتی در جامعه شده است.

منظور از پول‌های کثیف در فضای موسیقی چیست؟

«پول‌های کثیف» در موسیقی به سرمایه‌هایی گفته می‌شود که منشأ شفاف و سالم ندارند و ورودشان به چرخه کنسرت‌ها و تولید آثار هنری، پیامدهای جدی فرهنگی و اقتصادی به‌جا می‌گذارد. این سرمایه‌ها معمولاً از مسیرهای غیررسمی و شبکه‌های سوداگرانه وارد می‌شوند و هدف اصلی‌شان نه ارتقای کیفیت هنری، بلکه سودآوری سریع و گردش مالی کلان است.

وقتی کنسرت‌ها با پشتوانه چنین سرمایه‌هایی برگزار می‌شوند، اولویت اصلی جذب مخاطب عام و فروش بیشتر بلیت خواهد بود. درنتیجه، موسیقی جدی و دستگاهی به حاشیه رانده می‌شود و فرصت دیده‌شدن تنها برای گروه‌هایی فراهم می‌شود که در مدار تجاری قرار دارند. برخی بر این باورند که این روند به تدریج باعث می‌شود موسیقی اصیل جایگاه خود را در جامعه از دست بدهد و اعتماد مخاطبان نیز نسبت به کیفیت آثار کاهش یابد.

​​​فاجعه‌هایی بزرگ‌تر

حامد طاهری، نوازنده و آهنگ ساز خراسانی که سابقه‌ای درخشان در آموزش نوازندگان موسیقی دستگاهی، اجرای این‌گونه موسیقی و همچنین برگزاری کنسرت در کارنامه هنری خود دارد، در گفت‌وگو با خراسان ضمن تأیید تأثیرگذاری «پول‌های کثیف» در تمامی هنرها ـ ازجمله موسیقی ایرانی ـ عوامل متعدد دیگری را نیز در مسیر تضعیف موسیقی ایرانی مؤثر دانست و گفت: سال‌هاست مسئله ورود سرمایه‌های غیرشفاف به عرصه موسیقی مطرح است، موضوعی که چند روز پیش توسط استاد حسین علیزاده به‌عنوان یکی از عوامل تضعیف موسیقی ایرانی بیان شد و موردتوجه رسانه‌ها نیز قرار گرفت. البته بر این نکته نیز باید تأکید کرد که سخنان استاد حسین علیزاده درباره ورود «پول‌های کثیف» به کنسرت‌ها تنها بخشی از واقعیت را نشان می‌دهد و عوامل متعددی در این روند دخیل‌اند که ایشان بارها و بارها در صحبت‌هایشان به آن نکات اشاره‌کرده‌اند.

موسیقی که در معرض دید عموم نیست

وی افزود: در کشورهای اروپایی، دولت‌ها و نهادهای فرهنگی تلاش می‌کنند موسیقی کلاسیک و جدی خودشان را در معرض دید عموم قرار دهند؛ برای نمونه، اجراهای رایگان در فضاهای عمومی برگزار می‌شود تا این‌گونه موسیقی زنده بماند و دولت از این نوع موسیقی حمایت می‌کند. در کشور ما اما چنین حمایت‌هایی وجود ندارد و همین خلأ باعث شده موسیقی سنتی و دستگاهی کمتر شنیده شود. از سوی دیگر، شکل‌گیری شبکه‌های غیررسمی و آنچه به‌عنوان «مافیا» شناخته می‌شود، به تضعیف گردش مالی در بازار این نوع موسیقی دامن زده است. بیشترین گردش مالی در ایران و بسیاری از کشورها در بخش موسیقی پاپ است و سرمایه‌گذاران بنابه دلایلی (که توضیح آن نیاز به زمان زیادی دارد) بیشتر تمایل به حضور در موسیقی پاپ را دارند اما این به این معنی نیست که اگر این افراد در حوزه موسیقی ایرانی ورود کنند موسیقی ایرانی ما شنیده می‌شود.

لزوم به‌روزرسانی موسیقی ایرانی

طاهری تصریح کرد: واقعیت این است که موسیقی ایرانی ما نیاز به تحولات و حمایت‌های جدی از سوی بخش دولتی دارد. احتیاج دارد که خود هنرمندان در نحوه ارائه هنرشان نوآوری‌هایی را به‌کارگیرند. فرم آهنگ سازی‌ها باید مدرن‌تر شود و هزار عامل دیگر. امروز موسیقی فقط شنیداری نیست، بلکه اهالی موسیقی ما باید به سمت‌وسوی استفاده از ابزارهای چندرسانه‌ای و ایجاد جذابیت‌های این‌چنینی نیز بروند؛ بنابراین در روند تضعیف موسیقی ایرانی عوامل فراوانی وجود دارد که استاد علیزاده و دیگر بزرگان موسیقی دستگاهی ایرانی که جزو افتخارات تاریخ موسیقی به شمار می آیند، بارها به آن اشاره‌کرده‌اند مسائلی از قبیل ورود پول‌های کثیف به موسیقی، نبود حمایت نهادی، تغییر ذائقه مخاطبان، به‌روز نشدن موسیقی سنتی در برخی از آثار، برخی سرمایه‌گذاری‌های غیرشفاف و… .

منبع: خراسان