بازار پوشاک عفیفانه مشهد زیر فشار سنگین اقتصادی و تغییر ذائقه جوانان؛ فعالان چگونه مقابله می‌کنند؟

نمابان و به نقل از خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: بازار حوزه پوشاک عفیفانه مشهد، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای مذهبی کشور، امروز در میانه یک نبرد چندلایه فرهنگی و اقتصادی قرار گرفته است؛ نبردی که از یک‌سو تحت تأثیر ترویج سبک‌های زیستی رسانه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی قرار دارد و از سوی دیگر با فشارهای سنگین اقتصادی، افزایش هزینه‌های تولید و نوسانات بازار دست‌وپنجه نرم می‌کند.

تکذیب حذف وام ازدواج 1405

در سال‌های اخیر، بخش قابل‌توجهی از بار «مقابله فرهنگی» با تغییر ذائقه نسل جوان، نه بر دوش ساختارهای رسمی، بلکه بر عهده تولیدکنندگان و فعالان بخش خصوصی افتاده است؛ فعالانی که تلاش کرده‌اند با نوآوری، زیبایی‌شناسی و ارتقای کیفیت، تصویری همسو با نیازهای نسل جدید از حجاب ارائه دهند.

با این حال، شکاف میان شعارهای فرهنگی و واقعیت‌های بازار به‌طور فزاینده‌ای خود را نشان می‌دهد. در حالی که تولیدکنندگان متعهد، هزینه‌های بالای تولید، اجاره، مالیات و واردات مواد اولیه را متحمل می‌شوند، پشتیبانی مؤثر و سیاست‌گذاری هدفمند از سوی نهادهای فرهنگی و اقتصادی کمتر دیده می‌شود.

از سوی دیگر، تغییر الگوهای مصرف، کاهش قدرت خرید خانوارها و رشد فروش‌های غیررسمی و خانگی، عرصه رقابت را برای فعالان قانونی تنگ‌تر کرده و بعضاً به خروج بازیگران باسابقه از بازار منجر شده است؛ مسأله‌ای که زنگ خطری برای پایداری این حوزه به‌شمار می‌رود.

از نبرد فرهنگی با ماهواره تا حمایت‌های ناکافی نهادهای فرهنگی

آزاده کمیلی، یکی از تولیدکنندگان پیشگام ملزومات حجاب در مشهد در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح وضعیت بازار، تغییر نگرش نسل جوان به حجاب، و مطالبات کلیدی کسب‌وکارهای متعهد به این حوزه پرداخت.

یکی از تولیدکنندگان پیشگام ملزومات حجاب در مشهد گفت: در حالی که تلاش گسترده‌ای برای مقابله با ترویج سبک زندگی غربی و نشان دادن موفقیت همراه با حجاب صورت می‌گیرد، نهادهای فرهنگی متولی، حمایتی از بخش خصوصی فعال در این عرصه ارائه نمی‌کنند و حتی خرید از تولیدکنندگان خانگی غیررسمی، به نابودی کسب‌وکارهای دارای مجوز می‌انجامد.

تولید بیش از دو هزار قلم محصول حجاب؛ از چادر مدل‌دار تا پارچه‌های علمی طراحی‌شده

وی با اشاره به گستردگی فعالیت مجموعه خود افزود: این مجموعه بیش از دو هزار قلم محصول حجاب عرضه می‌کند و در فضایی به وسعت ۸۵۰ متر مربع فعالیت دارد.

کمیلی به نوآوری‌های این مجموعه در طراحی محصول اشاره کرد و گفت: اولین مجموعه‌ای بودیم که چادر مدل‌دار را طراحی کردیم.

یکی از تولیدکنندگان پیشگام ملزومات حجاب در مشهد همچنین تأکید کرد: کیفیت و راحتی برای حفظ مشتریان نسل جدید بسیار مهم است.

وی افزود: ما ۲۰ نوع پارچه با نام‌هایی که خودمان تعیین کرده‌ایم را به صورت علمی و با مشخصات دقیق تار و پود، وزن و نوع براق بودن، از کارخانجات کره سفارش می‌دهیم.

این رویکرد علمی، به‌گفته کمیلی، تأثیر فوق‌العاده‌ای بر فروش داشته است.

تغییر نگرش نسل جوان و مقابله با فرهنگ ماهواره‌ای

یکی از تولیدکنندگان پیشگام ملزومات حجاب در مشهد در پاسخ به سوالی درباره تغییر نگاه نسل جوان به چادر، فرهنگ ماهواره‌ای را عاملی برای القای این تفکر دانست که حجاب «دست و پا گیر» است و مانع موفقیت می‌شود.

وی افزود: ما همه تلاشمان را کردیم تا با شکل‌های هنری، به بچه‌ها بگوییم که می‌توانند جراح، پزشک یا وکیل موفق باشند و حجاب نه تنها دست و پا گیر نیست، بلکه امنیت هم ایجاد کرده است.

یکی از مهم‌ترین محورهای صحبت‌های کمیلی، عدم حمایت نهادهای فرهنگی بود.

یکی از تولیدکنندگان پیشگام ملزومات حجاب در مشهد تصریح کرد: با وجود مراجعه به اکثر نهادهای فرهنگی در طول ۲۲ سال فعالیت، پاسخی جز «شما بخش خصوصی هستید و کمکی نمی‌توانیم بکنیم» دریافت نکرده است.

وی انتقاد شدیدی نسبت به خرید نهادها از تولیدکنندگان خانگی و غیررسمی داشت.

فروش مجازی و خط قرمز تبلیغات

در مورد فروش مجازی، کمیلی پذیرش نسل جدید به خرید آنلاین را تأیید کرد اما به شدت از شیوه‌های رایج تبلیغات که «زن را به عنوان کالا نشان می‌دهند»، انتقاد کرد و افزود: هرگز نباید از تصویر چهره زن یا اندام او برای تبلیغ محصولات حجاب استفاده کرد و این یک خط قرمز است که باید در فروش مجازی چادر و ملزومات حجاب رعایت شود.

افزایش قیمت؛ فروشنده چادر مشکی از بازار خارج شد

حمید بلوچی که سال‌ها فروشنده چادر و روسری بوده، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: دو سه سال است چادر را جمع کرده‌ام. قیمت‌ها بالا رفت مشتری‌ها هم کمتر شدند. با اجاره ماهیانه هفتاد میلیون تومان برای مغازه‌ای سی‌وپنج متری، اصلاً مقرون‌به‌صرفه نیست.

فروشنده ملزومات حجاب در مشهد درباره وضعیت فروش روسری در فروشگاه خود بیان کرد: در چند ماه اخیر، استقبال از روسری بد نیست ولی نسبت به قبل ضعیف شده، مخصوصاً بین نسل جوان که کمتر به حجاب و پوشش سنتی اهمیت می‌دهند. بیشتر مشتری‌های ما حالا خانم‌های میان‌سال هستند.

وی افزود: در بین خریداران، جنس و ضخامت روسری اهمیت زیادی دارد و در فصل زمستان بیشتر تقاضا برای جنس‌های ضخیم و باکیفیت است، در حالی که در تابستان، مدل‌های نازک و سبک طرفدار دارند.

بلوچی درباره تولیدکنندگان داخلی گفت: حمایت خاصی از تولیدکنندگان داخلی روسری وجود ندارد. کالاهای وارداتی گران است و مردم توان خرید ندارند. جنس داخلی هم اگر گران شود، کسی نمی‌خرد. فقط جنس ارزان فروش دارد.

این فروشنده همچنین به نبود فروش مجازی در کسب‌وکار خود اشاره کرد و گفت که بازار فروش آنلاین هنوز در سطح محلی ما جا نیفتاده است.

وی در حال حاضر به فروش روسری و پوشاک بلند زنانه مشغول است و بازار چادر را «غیرقابل دوام» توصیف می‌کند.

بلوچی تأکید کرد: برای رونق دوباره این بازار باید قیمت‌ها منطقی‌تر شود و حمایت‌هایی از سوی دولت از تولیدکنندگان پارچه چادر صورت گیرد. تا زمانی که هزینه‌ها بالا باشد، نه فروشنده می‌تواند ادامه دهد نه مشتری توان خرید دارد.

رونق بازار چادر تنها به قیمت پارچه وابسته است

سجاد واعظ‌میر، فروشنده باسابقه چادر در مشهد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: کاهش یا افزایش تقاضا برای چادر ارتباطی با تبلیغات فرهنگی و تولیدات خلاقانه ندارد؛ بلکه تنها عامل تعیین‌کننده در رونق بازار، قیمت پارچه و شرایط واردات است.

فروشنده باسابقه چادر در مشهد بیان کرد: روند خرید چادر در مشهد همچنان بیشتر حضوری است، چون مشتریان تمایل دارند پارچه را از نزدیک ببینند و لمس کنند.

وی درباره وضعیت تولید چادر در کشور و معافیت از مالیات گفت: در تولید پارچه چادر، عملاً فقط یک مجموعه داخلی فعالیت دارد و سایر پارچه‌ها وارداتی‌اند. فروشندگان و خیاطانِ چادر هیچ نوع حمایت خاصی از نهادهای دولتی دریافت نمی‌کنند و مطالبه اصلی ما از نهادهای مربوطهو کنترل تورم است، و معاف از مالیات بودن برای فروشندگان یا تولیدکنندگان چادر شایعه است، ما مالیات می‌دهیم.

واعظ‌میر با اشاره به تأثیر تورم بر بازار افزود: قیمت پارچه مدام تغییر می‌کند و این نوسانات باعث شده فروشندگان و خریداران هر دو متضرر شوند. در بازار فعلی، قیمت چادر از حدود ۸۰۰ هزار تومان تا بیش از ۸ میلیون تومان متغیر است.

این فروشنده درباره تغییر ذائقه نسل جوان نیز گفت: نسل جوان دیگر به مدل خاصی مثل قجری، جلابیبی یا ساده اهمیت زیادی نمی‌دهد.

وی تأکید کرد: کسی که واقعاً به پوشش چادر اعتقاد دارد، اختلاف قیمت یا مدل برایش تعیین‌کننده نیست. تنها مسئله‌ای که می‌تواند بازار را رونق دهد، کاهش قیمت پارچه در مبدا و کنترل هزینه‌های واردات است، نه تبلیغات فرهنگی یا ایجاد مراکز فروش تخصصی چادر.

واعظ‌میر با اشاره به بازار زائران گفت: مناطق اطراف حرم مانند بازار رضا، الماس شرق و بازار بزرگ، مشتریان زائر بیشتری دارند. اما در مجموع، رونق فروش چادر فقط زمانی ممکن است که پارچه با قیمت مناسب به دست فروشنده برسد. تبلیغات فرهنگی هرگز نتوانسته تغییری در تقاضای واقعی مردم ایجاد کند.

حجاب؛ پیوند ناتمام فرهنگ و اقتصاد در غیاب حمایت نهادی

مسئله حجاب تنها یک موضوع فرهنگی یا ارزشی نیست، بلکه به‌طور مستقیم با اقتصاد، معیشت و پایداری کسب‌وکارها گره خورده است. هرگونه سیاست‌گذاری یک‌بعدی، بدون در نظر گرفتن واقعیت‌های بازار، نمی‌تواند به نتایج ماندگار منجر شود.

فعالان این حوزه بر این باورند که نبرد فرهنگی با جریان‌های رسانه‌ای فراملی، بدون حمایت هدفمند از تولیدکننده داخلی و فروشنده رسمی، عملاً ناتمام خواهد ماند. زمانی که بخش خصوصی تنها بماند، انگیزه برای نوآوری، سرمایه‌گذاری و ادامه فعالیت به‌تدریج فرسوده می‌شود.

در شرایط فعلی، کنترل قیمت مواد اولیه، کاهش فشارهای مالیاتی، حمایت از تولید پارچه و سامان‌دهی واردات، مطالبه‌ای اقتصادی است که آثار فرهنگی مستقیمی نیز به‌دنبال خواهد داشت. نادیده گرفتن این پیوند، به تضعیف همزمان بازار و پیام فرهنگی منجر می‌شود.

همچنین تجربه بازار نشان می‌دهد که تبلیغات فرهنگی صرف، بدون اصلاح زیرساخت‌های اقتصادی، تأثیر تعیین‌کننده‌ای بر رفتار مصرف‌کننده ندارد. نسل جدید بیش از شعار، به کیفیت، قیمت و کارآمدی توجه دارد؛ واقعیتی که سیاست‌گذاران نمی‌توانند از آن چشم‌پوشی کنند.

اگر قرار است حجاب در عرصه اجتماعی و فرهنگی تداوم و پویایی داشته باشد، نیازمند نگاهی جامع است؛ نگاهی که در آن، فرهنگ، اقتصاد و حمایت نهادی در کنار یکدیگر دیده شوند، نه در تقابل با هم. تنها در این صورت است که نبرد فرهنگی، از یک تلاش فرسایشی به یک جریان پایدار اجتماعی تبدیل خواهد شد.

منبع: خبرگزاری مهر