زنگ خطر جدی برای اصلاحات: آیا رادیکالیسم، پایان راه است؟

به گزارش گروه رسانه های نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم، «اگر اصلاح‌طلبی خود را با زبان جدید جامعه همراه نکند به یک خاطره سیاسی تبدیل خواهد شد.» هادی خانیکی، عضو ارشد حزب اتحاد ملت این نکته را در نشست حزب توسعه ملی مطرح کرد. فارغ از آنکه منظور خانیکی از «زبان جدید جامعه» چیست و همراهی با آن چگونه است، اما زنگ خطر تبدیل‌شدن اصلاحات به یک خاطره سیاسی پیش‌ازاین بار‌ها از جانب افراد شناسنامه‌دار اصلاح‌طلب نیز مطرح شده بود و این گزاره روشن بود که اصلاحات اگر دست به خانه‌تکانی در افکار و بدنه تشکیلاتی‌اش نزند، همین مسیر سقوط را ادامه خواهد داد. در کنار این مسیر سقوط، شکاف ایجاد شده میان اصلاح‌طلبان نشان می‌داد که اگر جریان رادیکال اصلاح‌طلبی، مسیر عقلانیت را انتخاب نکند و از گرفتن ژست اپوزیسیون حکمرانی در عین استفاده از رانت‌ها و هم‌زمان بازی در زمین دشمنان ایران فاصله نگیرد، جریان اصلاحات عملاً دوپاره خواهد شد. اتفاقی که از انتشار بیانیه روزنه‌گشایان آغاز شد و تا تأسیس حزب عهد ایران، نمودی روشن پیدا کرد. تأسیس حزب عهد چند پیام روشن دارد که اصلی‌ترین آن فاصله‌گذاری جریان میانه‌رو اصلاح‌طلب با جریان رادیکال است. این حزب، تلاشی برای احیای جریان اصلاح‌طلبی به مفهوم واقعی آن و نقطه شروع برای به حاشیه راندن جریان اصلاح‌طلبی رادیکال به شمار می‌رود. 

رونمایی طناز طباطبایی از خانواده مولتی میلیاردرش: پدرم هیچ وقت اجازه نمی‌داد که…

راه گمشدۀ اصلاح‌طلبی

بدنه‌ای که در حال حاضر در جبهه اصلاحات قرار گرفته است، در مواجهه با تمام مسائل مرتبط با حکمرانی و مردم، دچار بن‌بست و تناقض شده است. درحالی‌که به دنبال آن است ارتباطش را با طبقه متوسط برقرار کند و دغدغه‌های آنان را پیگیری کند، به خطا در زمین دشمن بازی می‌کند و در موارد متعدد از جریان آشوب به نام حمایت از طبقه متوسط حمایت می‌کند. از طرفی درعین‌حال که در سطوح مختلف قدرت حضور دارد و می‌خواهد در قدرت حضور داشته باشد، ژست اپوزیسیون خود را هم حفظ می‌کند و در مواردی در انتقاداتش به حکمرانی آن‌قدر رادیکال عمل می‌کند که از ضدانقلاب خارج‌نشین ایران نیز جلو می‌زند.

مجموع این موارد نشان می‌دهد جریان اصلاح‌طلبی رادیکال نه‌تنها در مواجهه با حکمرانی و جامعه ایران سردرگم است، بلکه اساساً با رفتار منطقی و عقلانی بیگانه است و رادیکالیسم را ترجیح می‌دهد. درحالی‌که این جریان همچنان بر مدار تحریم انتخابات و بازی‌کردن ژست منتقد برای دولت تأکید دارد، جریانی درون اصلاح‌طلبی که رویکردی معتدل و عاقلانه‌تر نسبت به این جریان رادیکال دارد، در سال‌های اخیر مخالفت خود با رویکرد این جریان رادیکال را به زبان‌های مختلف بیان کرد تا این مسئله درون جریان اصلاح‌طلبی حل‌وفصل شود.

بهزاد نبوی، رئیس سابق جبهه اصلاحات از جمله این افراد بود که مکرراً کنش‌های خطای رادیکال‌های اصلاح‌طلب را در فضای رسانه‌ای مطرح می‌کرد. بااین‌حال نشانه‌های عمیق‌شدن این شکاف زمانی بروز کرد که جبهه اصلاحات در آستانه انتخابات 1402 مجلس بیانیه تندی برای تحریم انتخابات منتشر کرد اما در نقطه مقابل، جریانی نزدیک به بدنه نخبگانی اصلاح‌طلبی، بیانیه‌ای با نام روزنه‌گشایان علیه تحریم انتخابات از جانب جبهه اصلاحاتی‌ها منتشر کرد. همان زمان این گمانه مطرح شد که شکاف میان رادیکال‌ها و میانه‌رو‌ها نهایتاً منجر به ایجاد انشقاقی درون اصلاح‌طلبان خواهد شد. 

برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری و ورود جریان اصلاحات به انتخابات، روزنه‌هایی از امید را ایجاد کرد تا اصلاح‌طلبان بتوانند جریان رادیکال را به سمت میانه‌روی و کنش سیاسی درون ساختار حکمرانی سوق دهند، اما همان خطای سابق مجدداً تکرار شد. جریان اصلاح‌طلبی تبدیل به اپوزیسیون دولتی شد که خود از آن حمایت کرده بود و این حملات در حالی اتفاق می‌افتاد که آنان از ساختار قدرت حذف نشده‌اند.

مجموع این موارد نشان می‌داد، اصلاحات با این روند و ساختار فعلی نمی‌تواند یک جریان سیاسی پویا خلق کند و جز هزینه‌سازی اقدام دیگری انجام نخواهد داد. این رویکرد برای اصلاح‌طلبانی که به دنبال انجام کنش سیاسی در ساختار حکمرانی هستند به‌مثابه آش نخورده و دهان سوخته عمل می‌کند و نتیجتاً حذف آنان رقم می‌خورد. به همین منظور تنها راه، جداکردن مسیر از جریان رادیکال اصلاح‌طلبی بود. 

روزنه‌گشایان تحزب پیدا می‌کنند

چند ماهی می‌شود که خبری از تأسیس حزب جدید اصلاح‌طلبی به گوش می‌رسد. حزبی که متشکل از جریان موسوم به روزنه‌گشایی است که مواضعی علیه بدنه رادیکال اصلاح‌طلبی گرفته بود. هفته گذشته بود که خبر دریافت مجوز حزب عهد ایران در کمیسیون ماده 10 احزاب منتشر شد. نام علی باقری و محمدرضا جلایی‌پور در هیئت مؤسسان حزب عهد به چشم می‌خورد.

نکته حائز توجه آنکه از زمان طرح اسم حزب عهد تا تأسیس رسمی، هم برخی اصلاح‌طلبان موسوم به طیف رادیکال، این جریان را مورد انتقاد قرار دادند و با همان منفی‌نگری حاکم بر نگاه‌های رادیکال، رویکرد‌ها و نگاه‌های حزب تازه تأسیس را زیر سؤال بردند. با این حال بر مبنای آنچه تاکنون در فضای رسانه‌ای منتشر شده هفته آینده در 11 دی ماه، اولین کنگره حزب عهد برگزار می‌شود و اعضای شورای مرکزی مشخص خواهند شد. افراد حاضر در حزب، جزء همان طیف موسوم به روزنه‌گشایان هستند و برخی از سران اصلاح‌طلبی به عنوان مشاوران حزب حضور خواهند داشت. 

«عهد» نسبت به احزاب اصلاح‌طلب، عدالت‌خواه‌تر است

یکی از اعضای شورای مرکزی حزب عهد ایران که به شرط عدم انتشار نامش با «فرهیختگان» گفت‌و‌گو کرده است در مورد رویکرد حزب عهد ایران و نقطه تمایز آن با دیگر احزاب اصلاح‌طلبی، گفت: «فرق حزب عهد بر مبنای مرام‌نامه‌ای که عضوگیری حول آن اتفاق افتاده، این است که به نسبت احزاب اصلاح‌طلب‌، عدالت‌خواه‌تر است و خودش را اصلاح‌گر، عدالت‌خواه و توسعه‌گرا می‌داند.» وی تصریح کرد: «عدالت به معنای آنکه نسبت به انواع نابرابری، فقر، تبعیض، محیط‌زیست، عدالت در سلامت، حساس است، افزود در سیاست خارجی طرف‌دار همه مؤلفه‌های تقویت قدرت ملی است، از جمله آنکه به دنبال سیاست فراگیر توازن‌گراست و می‌خواهد توازن فراگیر ایجاد کند و غرب‌گرا و شرق‌گرای صرف نیست.»

آن‌طور که عضو شورای مرکزی حزب عهد ایران می‌گوید «در سیاست داخلی نسبت به بقیه احزاب، توافق‌گرا و مشارکت‌گراتر است. ازآنجاکه جنس سیاست برخی از این احزاب، ستیزمحور است، حزب عهد به دنبال شکستن دوقطبی‌ها و تقویت میانه سیاسی و تقویت توافق‌های حول اقتضائات توسعه و گشایش است. حزب عهد به نسبت بقیه احزاب جوان‌تر است. هم سیاسی ا‌ست، هم سیاستی، به این معنا که اوضاع سیاستی نیز برای حزب مهم است و سیاست آموزشی، سیاست اجتماعی و سیاست خارجی برای او مهم است و جوانانی که در ارکان حضور دارند، یک حوزه سیاست‌گذاری عمومی را می‌شناسند و به دنبال ایجاد حزب وسیع پایه دموکراتیک است و مثل احزاب موجود، کادرپایه نیست که در یک حلقه بسته گیر می‌کنند، حول مرام‌نامه شکل گرفته است، پدرخوانده ندارد، دولت ساخته نیست.»

وی در مورد اینکه چه تعداد افراد آشنا و شناسنامه‌دار در حزب عهد حضور دارند، گفت: «سراغ خیلی از اعضای دولت و کابینه نرفتیم، این‌ها همسو هستند اما سراغ آن سطح برای عضویت نرفتیم و برای عضویت در مؤسسان و ارکان، تعدادی از معاونان و مشاوران وزیر هستند و تعدادی از افرادی که در حوزه خودشان کارشناس هستند نیز حضور دارند.»

منبع: فرهیختگان

انتهای پیام/