زلزله بم چگونه چهره مدیریت بحران ایران را برای همیشه تغییر داد؟

به گزارش نمابان و به نقل از ایسنا، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، کامبد امینی حسینی، در پیامی به مناسبت سالروز فاجعه زلزله بم اظهار کرد:

راز بیماری نادر ترانه علیدوستی که دست‌هایش را پیر کرد؛ ویتیلیگو چیست؟

پنجم دی‌ماه، سالروز زلزله ویرانگر بم، یادآور یکی از تلخ‌ترین رخدادهای تاریخ معاصر کشور است؛ حادثه‌ای که سبب جان‌باختن هزاران نفر از هم‌وطنان عزیزمان گردید و خسارات انسانی، اجتماعی و کالبدی گسترده‌ای را بر کشور وارد ساخت که هنوز تبعات آن باقی است. زلزله بم، بیش از آنکه یک رخداد طبیعی صرف باشد، نمادی از آسیب‌پذیری بالای سکونتگاه‌های کشور در برابر مخاطرات طبیعی است. این رویداد می‌توانست اثرات بسیار کمتری داشته باشد؛ چنانچه نسبت به شناخت خطر زلزله و الزام رعایت اصول ایمن‌سازی در ساخت‌وساز و توسعه شهری اهتمام بیشتری صورت می‌گرفت و اقدامات مورد نیاز برای ارتقای آمادگی و تاب‌آوری شهری و بهبود نظام مدیریت جامع بحران کشور انجام می‌شد.

پیامدهای این فاجعه نشان داد که نبود نگاه علمی، پیشگیرانه و یکپارچه به مقوله مدیریت ریسک و بحران سوانح، می‌تواند ابعاد خسارت را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. از این رو پس از رخداد زلزله بم، ضرورت تغییر پارادایم نظام مدیریت بحران کشور آشکار گردید.

پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله به‌عنوان تنها مرجع تخصصی در حوزه زلزله در کشور که تمامی ابعاد مرتبط با خطر زلزله را پوشش می‌دهد، نقشی کلیدی در تغییر این پارادایم داشته است. انجام مطالعات شناخت خطر و به‌روزرسانی نقشه‌های لرزه‌خیزی و مخاطرات زمین‌شناختی، تدوین الزامات و ضوابط مقاوم‌سازی و کاهش آسیب‌پذیری مستحدثات، و تهیه طرح‌های مدیریت جامع ریسک و ارتقای تاب‌آوری براساس سناریوهای زلزله احتمالی، در کنار ایجاد آزمایشگاه‌های پیشرفته مهندسی زلزله برای شناخت رفتار واقعی سازه‌ها در برابر زلزله و همچنین تقویت شبکه‌های پایش و ثبت داده‌های لرزه‌ای برای هشدار سریع و ارزیابی اثرات زلزله جهت کمک به فرآیند تصمیم‌سازی، از مهمترین اقدامات پژوهشگاه پس از رخداد زلزله بم بوده است.

همچنین پژوهشگاه نقشی کلیدی در تدوین و ابلاغ سیاست‌ها و قوانین مرتبط در کشور داشته است که از آن جمله می‌توان به سیاست‌های کلی نظام برای پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه (مصوب اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۴ مجمع تشخیص مصلحت نظام) اشاره نمود که از جمله اسناد مترقی در حوزه مدیریت ریسک سوانح در سراسر جهان شناخته می‌شود. این اقدامات سبب ارتقای جایگاه کشور در رابطه با موضوع زلزله در جهان گردیده است؛ بطوریکه در سال ۲۰۱۹، پژوهشگاه زلزله از سوی سازمان یونسکو به‌عنوان مرکز منطقه‌ای مدیریت ریسک و تاب‌آوری در غرب و مرکز آسیا تعیین شد و این مهم در سال ۱۴۰۱ در قالب قانون مجلس شورای اسلامی نیز به تصویب رسید.

علیرغم اقدامات زیادی که پس از رخداد زلزله بم به انجام رسید، متاسفانه همچنان اغلب سکونتگاه‌های کشور در برابر زلزله آسیب‌پذیر هستند و فاصله زیادی بین دانش موجود با اقدامات اجرایی وجود دارد و بسیاری از توصیه‌های مرتبط با کاهش ریسک و ارتقای تاب‌آوری کشور در برابر زلزله و سایر سوانح، اجرائی نشده است.

امروز در سالروز زلزله بم، فرصتی است تا با بازخوانی یکی از مهم‌ترین رخدادهای لرزه‌ای کشور از منظر علمی، فنی و سیاست‌گذاری عمومی، بار دیگر بر آسیب‌پذیری‌های کالبدی، ساختاری، اقتصادی و اجتماعی کشور تاکید نماییم. اکنون نیز رخداد زلزله‌ای با مشخصات زلزله بم در هر یک از شهرهای کشور می‌تواند به فاجعه‌ای ملی تبدیل شود. لذا در حال حاضر وظیفه ما تنها زنده نگه داشتن یاد جان‌باختگان نیست، بلکه مهم‌تر از آن، بهره‌گیری از درس‌آموخته‌های این حادثه برای کاهش خطرپذیری است.

پژوهشگاه زلزله با تکیه بر دانش تخصصی و متخصصان برجسته و امکانات منحصر به فرد در کشور و منطقه آماده همکاری نزدیک با مردم، متخصصان، دستگاه‌های اجرایی و نهادهای تصمیم‌گیر در حوزه سوانح است و خود را متعهد می‌داند که در مسیر ارتقای ایمنی، تاب‌آوری و آمادگی کشور گام‌های مؤثرتری بردارد. رویکرد آینده ما، تمرکز بر مدیریت جامع ریسک و بحران، نهادینه‌سازی فرهنگ ایمنی در برابر زلزله در نظام برنامه‌ریزی و ساخت‌وساز، توسعه آگاهی عمومی و تخصصی، و تقویت پیوند میان علم، سیاست‌گذاری و اجرا جهت نیل به توسعه پایدار کشور است.

ضمن گرامی‌داشت یاد و خاطره جان‌باختگان زلزله بم، بار دیگر بر تعهد خود نسبت به ایمنی نسل‌های آینده این سرزمین تأکید می‌کنیم و امید آن داریم که با هم‌افزایی علمی و اجرایی، هیچ زلزله‌ای در آینده به فاجعه‌ای انسانی تبدیل نشود.

انتهای پیام

منبع: ایسنا