واحد جدید پول ایران رسماً آمد؛ زندگی اقتصادی با ریال تازه چگونه تغییر می‌کند؟

با لازم‌الاجرا شدن قانون حذف چهار صفر از پول ملی، اقتصاد ایران وارد مرحله‌ای تازه شده است. ارائه لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ بر مبنای «ریال جدید» نشان می‌دهد که این تغییر دیگر یک بحث نظری یا وعده آینده‌نگرانه نیست، بلکه به‌صورت رسمی وارد ساختار مالی کشور شده و به‌تدریج اثرات خود را در بازار پول، نظام حسابداری و زندگی روزمره مردم نشان خواهد داد.

قاب تاریخ| بیک ایمانوردی و جمیله، قالیچه دلاری، پشت صحنه سریال پهلوانان نمی‌میرند، عباس جدیدی و مهری‌ و هما

حذف چهار صفر؛ از قانون تا اجرا

پس از رفع ایرادات شورای نگهبان و تصویب نهایی اصلاح قانون پولی و بانکی کشور در مهر ۱۴۰۴، فرآیند حذف چهار صفر از پول ملی وارد فاز اجرایی شد. این قانون از ابتدای آذر ۱۴۰۴ ابلاغ شده و بر اساس آن، اجرای کامل تغییر واحد پولی طی یک دوره پنج‌ساله انجام می‌شود. هدف اصلی این بازه زمانی، ایجاد گذار آرام و بدون شوک برای اقتصاد، نظام بانکی و مردم عنوان شده است.

در همین چارچوب، لایحه بودجه ۱۴۰۵ برای نخستین‌بار با واحد پول جدید تنظیم شده و این موضوع، نشانه‌ای روشن از آغاز رسمی این تحول اقتصادی به شمار می‌رود.

حرف حساب ژانگ پنگ ژائو


حرکت در مسیر درست سرمایه‌گذاری با «حرف حساب»

00:00
|
00:00

100

00:00
|
00:00

ریال جدید چیست و چه تفاوتی با گذشته دارد؟

بر اساس مصوبه مجلس، واحد پول ملی همچنان «ریال» باقی مانده است، اما یک تفاوت اساسی دارد. چهار صفر از ارزش اسمی پول حذف شده و «قران» به‌عنوان جزء فرعی ریال تعریف شده است. به بیان ساده، ارقام بزرگ و طولانی که سال‌ها در قیمت‌ها، قراردادها و صورت‌حساب‌ها دیده می‌شد، جای خود را به اعدادی کوچک‌تر و قابل فهم‌تر می‌دهد، بدون آنکه ارزش واقعی دارایی‌ها تغییر کند.

برای درک بهتر، می‌توان این تغییر را شبیه ساده‌سازی واحد اندازه‌گیری دانست؛ همان‌طور که تبدیل متر به کیلومتر، مسافت را عوض نمی‌کند، بلکه بیان آن را ساده‌تر می‌سازد.

تکلیف تعهدات و قراردادهای قبلی چه می‌شود؟

یکی از دغدغه‌های مهم فعالان اقتصادی و شهروندان، وضعیت قراردادها و بدهی‌های گذشته است. طبق قانون، تمام تعهداتی که تا پایان سال ۱۴۰۴ بر مبنای ریال قدیم ایجاد شده‌اند، همچنان با همان واحد پولی و اجزای آن قابل تسویه خواهند بود. این تصمیم با هدف جلوگیری از ابهام حقوقی و اختلافات مالی اتخاذ شده و ثبات قراردادهای جاری را تضمین می‌کند.

نقش بانک مرکزی در اجرای تغییر واحد پول

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مسئول اصلی اجرای عملی این قانون است. این نهاد موظف شده ظرف سه ماه از زمان ابلاغ قانون، آیین‌نامه اجرایی مربوط به چاپ اسکناس‌های جدید، جمع‌آوری تدریجی اسکناس‌های قدیمی و نحوه گردش هم‌زمان هر دو واحد پولی را تدوین و پس از تأیید مراجع ذی‌ربط، اجرایی کند. بر همین اساس، انتظار می‌رود از سال آینده اسکناس‌های جدید به‌تدریج وارد بازار شوند و هم‌زمان اسکناس‌های فعلی از چرخه خارج گردند.

این تغییر چه اثری بر اقتصاد و زندگی مردم دارد؟

حذف چهار صفر از پول ملی، اگرچه به‌تنهایی معجزه اقتصادی محسوب نمی‌شود، اما می‌تواند آثار مثبتی در شفافیت مالی و سهولت مبادلات داشته باشد. مهم‌ترین پیامدهای مورد انتظار این سیاست عبارت‌اند از:

• ساده‌تر شدن محاسبات مالی، حسابداری و گزارش‌دهی
• کاهش خطاهای عددی در معاملات و سیستم‌های مالی
• افزایش خوانایی قیمت‌ها و اسناد مالی برای عموم مردم

با این حال، موفقیت نهایی این سیاست به عواملی مانند کنترل تورم، ثبات اقتصادی و اعتماد عمومی نیز وابسته خواهد بود.

سؤالات متداول

آیا حذف چهار صفر باعث افزایش یا کاهش قیمت‌ها می‌شود؟

خیر. این اقدام صرفاً یک تغییر اسمی است و به‌تنهایی ارزش واقعی کالاها و خدمات را تغییر نمی‌دهد. افزایش یا کاهش قیمت‌ها به عوامل اقتصادی دیگری مانند تورم و عرضه و تقاضا وابسته است.

اسکناس‌های قدیمی تا چه زمانی معتبر خواهند بود؟

طبق قانون، در دوره گذار پنج‌ساله، اسکناس‌های قدیمی و جدید به‌صورت هم‌زمان در گردش خواهند بود و جمع‌آوری اسکناس‌های قبلی به‌تدریج انجام می‌شود.

قراردادها و وام‌های قبلی چگونه محاسبه می‌شوند؟

تمام تعهدات مالی ایجادشده تا پایان سال ۱۴۰۴ با واحد پول قدیم معتبر هستند و تسویه آن‌ها بر همان مبنا انجام می‌شود تا ابهام حقوقی ایجاد نشود.

آیا حذف صفرها به کاهش تورم کمک می‌کند؟

به‌طور مستقیم خیر. حذف صفر بیشتر یک اصلاح ساختاری و حسابداری است، اما اگر همراه با سیاست‌های کنترل تورم و ثبات اقتصادی باشد، می‌تواند اثرات غیرمستقیم مثبتی بر اعتماد و شفافیت مالی داشته باشد.

منبع: آکادمی تبدیل