عیسی مسیح؛ پیامبری که پلی از محبت و صلح میان ادیان ساخت

تولد عیسی مسیح همچون نوری در شب‌های تاریک انسانیت بود، پیامی از محبت، بخشش و دوستی. او آمد تا به جهان بیاموزد که در دل محبت خداوند، همگان برادرند. آموزه‌های مسیح که به دوستی و بخشش اشاره دارد، نه‌تنها در مسیحیت، بلکه در آموزه‌های قرآن و اسلام نیز بازتاب یافته است. در اسلام نیز از مسیح به‌عنوان پیامبری بزرگ یاد شده و پیام او برای رحمت و محبت در قرآن تأکید شده است. این هم‌زیستی معنوی میان مسیحیت و اسلام نشان می‌دهد که در عمق هر دو دین، دعوت به محبت و صلح نهفته است. در روز تولد مسیح، باید به یادآوریم که پیام‌های او همچنان در دل‌های انسان‌ها می‌درخشد، فراتر از مرزهای مذهبی.

عکس | تهران‌گردی امیر عابدزاده و خواهرش در تهران

علی‌ محمدی، استاد تاریخ ادیان دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد اصفهان در گفت‌وگو با نمابان و به نقل از ایسنا درباره نقش تولد مسیح در اهمیت ادیان ابراهیمی اظهار می‌کند: تولد حضرت عیسی مسیح نه‌تنها یک اتفاق تاریخی، بلکه نقطه عطفی در مسیر ایمان بشری است. در متون اسلامی و مسیحی، این تولد با معجزه و انتخاب الهی همراه است. قرآن کریم می‌گوید مریم بدون دخالت مرد حامل فرزندی شد که پیامبری بزرگ و مخلوق برگزیده خداست. این واقعه، بیانگر قدرت مطلق خداوند و محبت بی‌حد او به انسان است. از نگاه مسیحیت، تولد مسیح نشانه‌ای از حضور خداوند در میان بشر است و از نگاه اسلام، این تولد بیانگر توحید و قدرت خداوند و احترام به بندگان صالح است.

وی می‌افزاید: در مسیحیت، مسیح به‌عنوان فرزند خدا و تجلی الهی دیده می‌شود، اما در اسلام، عیسی(ع) کلمه‌ای از جانب خدا است. او نه خداست و نه زاده جسمانی خدا، بلکه پیامبری برگزیده که با اراده الهی آفریده شده است. این تفاوت، نقطه‌ای است که نگاه اسلامی و مسیحی را متمایز می‌کند، اما درعین‌حال، هر دو بر تقدس، معجزه و پاکی تولد او اتفاق‌نظر دارند.

این استاد تاریخ ادیان دانشگاه اظهار می‌کند: یکی از ویژگی‌های برجسته حضرت عیسی، سخن‌گفتن او در گهواره است که قرآن با صراحت به آن اشاره می‌کند. این معجزه نشان‌دهنده مقام پیامبری او از همان آغاز زندگی است. قرآن می‌گوید او به دفاع از خود و مادرش برخاست و از آغاز رسالت خودآگاه بود. دوران جوانی او، هرچند در منابع تاریخی سکوتی نسبی دارد، اما نشان‌دهنده فضایی است که او در آن رشد یافت؛ جامعه‌ای که گرفتار تحجر دینی و فساد روحانیون بود. این محیط، زمینه‌ساز ظهور پیامبری اصلاح‌گر شد.

محمدی توضیح می‌دهد: حضرت عیسی در حدود سی‌سالگی رسالت خود را آشکار کرد. پیام او بازگرداندن روح حقیقی دین بود، نه نفی شریعت موسی. او بر عشق، رحمت، فروتنی و تقوا تأکید داشت. معجزاتش، مانند شفای بیماران و زنده کردن مردگان، نه برای کسب قدرت، بلکه برای اثبات پیامبری او و نمایش اراده خداوند بود. قرآن به‌صراحت می‌گوید این معجزات بِإِذْنِ اللَّه انجام می‌شد و این نکته جایگاه بندگی او را برجسته می‌کند.

وی درباره جایگاه حضرت عیسی با نگاه مسیحیت تأکید می‌کند: در اسلام، حضرت عیسی یکی از بزرگ‌ترین پیامبران و اولوالعزم محسوب می‌شود. او صاحب کتاب و شریعت است و قرآن با احترام ویژه‌ای از او و مادرش یاد می‌کند. مریم تنها زنی است که نامش مستقل در قرآن آمده و سوره‌ای به نامش است. درعین‌حال، اسلام هرگونه الوهیت برای مسیح را نفی می‌کند. این نفی به معنای بی‌احترامی نیست، بلکه برای حفظ اصل توحید است. حضرت عیسی در نگاه اسلامی، بنده کامل خدا و انسانی والا است که با بندگی خود به بالاترین مقام انسانی رسید.

این استاد تاریخ ادیان درباره اختلاف روایت‌ها در مورد مرگ عیسی مسیح توضیح می‌دهد: در مسیحیت، مصلوب شدن مسیح نقطه اوج فداکاری و نجات انسان است، اما قرآن تأکید دارد که او نه کشته شد و نه به صلیب کشیده شد، بلکه به اراده خدا از دست دشمنان نجات یافت و به‌سوی خدا برده شد. این تفاوت‌ها اگرچه از نظر تاریخی و اعتقادی مهم است، اما هر دو دین بر پاکی، مظلومیت و حقانیت او توافق دارند. در هر دو نگاه، او قربانی جهل و دشمنی قدرت‌های زمانه است و نماد عدالت و حقانیت باقی می‌ماند.

محمدی بیان می‌کند: حضرت عیسی در اسلام نه‌تنها به‌عنوان یک پیامبر بزرگ، بلکه به‌عنوان بخشی از هویت ایمانی مسلمانان شناخته می‌شود. ایمان به حضرت عیسی، شرط ایمان کامل به خداوند است. این جایگاه او را به پلی میان اسلام و مسیحیت تبدیل می‌کند که می‌تواند زمینه‌ساز گفت‌وگو، هم‌زیستی و درک متقابل باشد. در نگاه اسلامی، بازگشت حضرت عیسی در آخرالزمان و همراهی او با مهدی موعود(عج)، نماد وحدت نهایی پیام الهی و غلبه عدالت بر ظلم است؛ تصویری که فراتر از مرزهای دینی، به سرنوشت مشترک انسان می‌اندیشد. در این زمینه، حضرت عیسی نه‌تنها پیام‌آور صلح است؛ بلکه حامل پیامی برای همه انسان‌ها است تا به عدالت، محبت و درک متقابل دست یابد.

وی ادامه می‌دهد: حضرت عیسی، فراتر از مرزهای اعتقادی، نماد معنویت، پاکی و اعتراض به ظلم است. تولد معجزه‌آسا، زندگی زاهدانه‌اش و پیام اخلاق‌محورش او را به یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ بشری تبدیل کرده است. در نگاه اسلامی، حضرت عیسی به‌عنوان انسانی کامل و برگزیده از سوی خداوند شناخته می‌شود که با بندگی خود به اوج مقام انسانی رسید. در این دیدگاه، حضرت عیسی نه‌تنها متعلق به مسیحیان، بلکه پیام‌آور مشترک وجدان انسانی است؛ صدای او هنوز بشر را به عشق، عدالت و بازگشت به خدا فرامی‌خواند. او نماد امید است و به همگان یادآوری می‌کند که راه نجات بشریت در محبت، هم‌زیستی و تعاون است.

این استاد تاریخ ادیان دانشگاه نجف‌آباد با اشاره به اشتراک‌های اخلاقی اسلام و مسیحیت و نقش آن در روابط مسلمانان و مسیحیان در دنیای امروز می‌گوید: اسلام و مسیحیت، با وجود تفاوت‌های دینی و الهیاتی، در بنیان‌های اخلاقی و انسانی مشترکات بسیاری دارند. هر دو دین بر ارزش‌های انسانی همچون عشق به انسان، یاری مظلوم، مراقبت از فقرا و دعوت به صلح تأکید دارند. این اشتراکات اخلاقی می‌توانند زمینه‌ساز همکاری‌های انسان‌دوستانه در جوامع مختلف باشند. در بسیاری از جوامع امروز، مسلمانان و مسیحیان در کنار یکدیگر برای کاهش رنج بشری، دفاع از حقوق بشر، حفظ صلح جهانی و کمک به نیازمندان تلاش می‌کنند. این همکاری‌ها نشان می‌دهد که اختلافات دینی نباید مانع همدلی و هم‌زیستی انسانی باشد، بلکه در سایه احترام متقابل و درک معنوی، می‌تواند به تنوعی سازنده تبدیل شود.

محمدی می‌افزاید: یکی از نخستین و برجسته‌ترین نمونه‌های هم‌زیستی مسلمانان و مسیحیان در تاریخ، تعامل مسلمانان با مسیحیان نجران در زمان پیامبر اسلام(ص) بود. در آن زمان، هیئت مسیحیان نجران برای گفت‌وگو و تبادل نظر به مدینه آمدند و با احترام کامل پذیرفته شدند در قرون بعد، در مناطق مختلف مانند شام، مصر و اندلس، مسلمانان و مسیحیان در کنار یهودیان تمدنی مشترک ساختند. همین هم‌زیستی و همکاری‌های علمی، فلسفی، پزشکی و هنری موجب شکوفایی تمدن اسلامی و تقویت روابط دینی و فرهنگی شد. در اندلس، به‌ویژه، مسلمانان، مسیحیان و یهودیان در کنار یکدیگر در زمینه‌های علمی، هنر و فلسفه دستاوردهای بزرگی به جا گذاشتند که تا امروز آثار آن باقی است.

وی بیان می‌کند: هم‌زیستی تاریخی مسلمانان و مسیحیان، الگوی خوبی برای جهان معاصر است. در دنیای امروز که اختلافات دینی و فرهنگی به‌راحتی می‌تواند به خشونت و جنگ منتهی شود، بازگشت به ارزش‌های مشترک اخلاقی و انسانی می‌تواند به‌عنوان یک‌پایه محکم برای گفت‌وگو و همکاری بین ادیان و فرهنگ‌ها عمل کند. در واقع، الگوی هم‌زیستی میان مسلمانان و مسیحیان نشان می‌دهد که حتی در جوامع چند دینی و چندفرهنگی، احترام متقابل و درک تفاوت‌ها می‌تواند به‌جای نزاع و تقابل، به همکاری‌های سازنده و مشترک منجر شود. این الگو، می‌تواند پایه‌گذار ایجاد روابط صلح‌آمیز و انسانی باشد که در آن تفاوت‌های دینی نه‌تنها موجب تفرقه نمی‌شود؛ بلکه به غنای فرهنگی و اجتماعی جامعه افزوده می‌شود.

این استاد دانشگاه درباره نقش حضرت عیسی به‌عنوان پیامبری که در هر دو دین اسلام و مسیحیت در گفت‌وگوی بین دینی و هم‌زیستی تأثیر دارد، تأکید می‌کند: او شخصیتی است که می‌تواند پل ارتباطی میان پیروان ادیان مختلف باشد، زیرا مسلمانان او را پیامبری بزرگ می‌دانند و مسیحیان او را مرکز ایمان خود می‌شناسند. این اشتراکات معنوی و اخلاقی می‌تواند به یک بستر بی‌نظیر برای تفاهم، هم‌زیستی و همکاری میان ادیان مختلف تبدیل شود. دین باید به انسان‌ها امید دهد، زخم‌های بشری را التیام ببخشد و انسان‌ها را به عشق و عدالت دعوت کند. در واقع، حضرت عیسی هم در نگاه مسیحی و هم در نگاه اسلامی به‌عنوان پیام‌آوری برای صلح، محبت و هم‌زیستی انسانی مطرح است.

محمدی خاطرنشان می‌کند: پیام حضرت عیسی برای دنیای امروز، پیامی از صلح، محبت و همدلی است. او می‌تواند به‌عنوان الگو و نمادی از این حقیقت باشد که ایمان به خدا، اگر راستین باشد، ناگزیر به احترام به انسان و تلاش برای عدالت و آزادی خواهد انجامید. در چنین جهانی که بیشتر از هر زمان به گفت‌وگو نیاز دارد، حضرت عیسی می‌تواند الهام‌بخش باشد تا در کنار یکدیگر برای حفظ کرامت انسان، صلح پایدار و برابری تلاش کنیم. همان‌طور که در تاریخ شاهد هم‌زیستی مسلمانان و مسیحیان بوده‌ایم، در دنیای معاصر نیز می‌توانیم با رعایت احترام متقابل و ارزش‌های مشترک اخلاقی، به هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و همکاری‌های مثبت در خدمت انسانیت دست یابیم.

وی با اشاره به نقش آموزه‌های مسیح در دنیای مدرن تصریح می‌کند: چالش‌های متعددی چون جنگ، فقر، بی‌عدالتی و بحران‌های انسانی وجود دارد، آموزه‌های حضرت عیسی می‌تواند به‌عنوان یک چراغ راه برای بشر باشد. پیام او در مورد عشق به انسان، یاری مظلوم، و دعوت به صلح و محبت می‌تواند به‌طور مؤثر در زمینه‌های مختلف اجتماعی و جهانی به کار گرفته شود. در جهانی که بسیاری از مردم به دنبال معنا و پاسخ به بحران‌های اخلاقی هستند، بازخوانی آموزه‌های حضرت عیسی می‌تواند به جوامع کمک کند تا از خودخواهی، تعصب و خشونت عبور کنند و به مسیر هم‌زیستی و احترام متقابل قدم بگذارند. در نهایت، می‌توان گفت که حضرت عیسی نه‌تنها برای مسیحیان بلکه برای تمام انسان‌ها پیام‌آور امید، عشق و همبستگی است و در این دنیای متنوع و پیچیده، همان‌طور که او در طول تاریخ پلی میان ادیان و فرهنگ‌ها بوده است، امروز نیز می‌تواند به‌عنوان نمادی از گفت‌وگوی مؤثر و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز در جهان عمل کند.

تولد معجزه‌آسای حضرت عیسی مسیح(ع)؛ نشانه حضور خداوند و پیام نجات بشر

کشیش مانوک سرکیسیان، کشیش کلیسای حضرت لوقا نیز اظهار می‌کند: تولد حضرت عیسی مسیح(ع) یکی از مهم‌ترین و معجزه‌آمیزترین وقایع در تاریخ بشریت است. در کتاب مقدس، به‌ویژه در انجیل، تولد حضرت عیسی به‌عنوان معجزه‌ای از طرف خداوند ذکر شده است. در انجیل لوقا، آمده است که مریم، مادر حضرت عیسی(ع)، به طور معجزه‌آسا و بدون هیچ ارتباط جسمانی با مردی، به فرمان خداوند حامله شد. در انجیل آمده است: روح‌القدس بر تو خواهد آمد و قدرت اعلی بر تو سایه خواهد افکند؛ بنابراین مولود مقدس تو پسر خدا خواهد نامید.(لوقا ۱:۳۵)

وی می‌افزاید: این آیه نشان می‌دهد که حضرت عیسی مسیح (ع) نه‌تنها پیامبر خدا، بلکه کلمه‌ای از جانب خداوند است که برای نجات بشر به این جهان آمد. این تولد در بیت‌لحم در یک اصطبل اتفاق افتاد، جایی که شب‌هنگام مریم به دلیل سرشماری در آنجا پناه گرفت. تولد حضرت عیسی در آن زمان به‌عنوان نشانه‌ای از حضور خداوند در میان بشر و یک هدیه الهی برای نجات انسان‌ها از گناه‌ها و ظلم‌ها شناخته می‌شود.

این کشیش کلیسا لوقا درباره معرفی مسیح در کتاب مقدس انجیل بیان می‌کند: در انجیل، حضرت عیسی مسیح(ع) همواره به‌عنوان پسر خدا و منجی بشر شناخته می‌شود. او آمده است تا مردم را از گناه آزاد کند و با پیام عشق، صلح و عدالت، راه نجات بشریت را روشن سازد. در انجیل متی، حضرت عیسی می‌گوید: من نیامده‌ام تا شریعت را باطل کنم، بلکه آمده‌ام تا آن را کامل کنم. (متی ۵:۱۷) این گفته حضرت عیسی تأکید دارد بر اینکه او آمده است تا اصول اخلاقی و دینی را از نو تبیین کند و مسیر خدا را برای مردم روشن کند. پیام او در انجیل همیشه بر محبت به دیگران، مغفرت و گذشت تأکید دارد.

سرکیسیان با اشاره به نقش حضرت عیسی در اسلام توضیح می‌دهد: عیسی مسیح در اسلام نیز بسیار محترم است و به‌عنوان پیامبری بزرگ شناخته می‌شود. در قرآن، عیسی مسیح(ع) به‌عنوان کلمه‌ای از خدا و روح‌القدس معرفی شده است، اما در نگاه اسلامی او فرزند خدا نیست. در قرآن آمده است: 

إِنَّمَا الْمَسِیحُ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ إِلَّا رَسُولٌ مِّنْهُ… (نساء ۱۷۱)

این آیه به‌صراحت نشان می‌دهد که عیسی یک پیامبر الهی است، نه خدا یا فرزند خدا. در نگاه اسلامی، عیسی(ع) در کنار دیگر پیامبران مانند محمد(ص)، موسی(ع) و ابراهیم(ع) به‌عنوان یکی از پیامبران بزرگ خدا شناخته می‌شود، همچنین اسلام معجزات حضرت عیسی مانند شفای بیماران و زنده کردن مردگان را با اجازه خداوند می‌داند و او را بنده‌ای عالی‌قدر و کامل در ایمان به خداوند می‌شمارد.

وی ادامه می‌دهد: در اصفهان، محله جلفا یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های هم‌زیستی مسیحیان و مسلمانان است. این محله در دوران شاه‌عباس اول برای ارامنه ساخته شد که آن‌ها را از سایر نقاط ایران به اصفهان آورد. در این محله، ارامنه توانستند به طور آزادانه آیین‌های مذهبی خود را برگزار کنند، درحالی‌که در کنار مسلمانان زندگی می‌کردند. هم‌زیستی میان مسلمانان و مسیحیان در این محله همیشه بر پایه احترام متقابل و کمک‌های اجتماعی بوده است. در این سال‌ها، مسلمانان و مسیحیان در زندگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی همکاری داشته‌اند. ارامنه در صنعت ابریشم، جواهرسازی و چاپ کتاب نقش مهمی داشته‌اند و مسلمانان و مسیحیان در کنار یکدیگر در این زمینه‌ها فعالیت کرده‌اند. علاوه بر این، در مراسم‌های مذهبی و اجتماعی نیز همیشه شاهد حضور یکدیگر بوده‌ایم. این هم‌زیستی در محله جلفا، نمادی از صلح و تعاون میان دو دین بزرگ است.

این کشیش کلیسا لوقا بیان می‌کند: در جنگ تحمیلی ایران و عراق، ارامنه ایرانی نیز در کنار مسلمانان در جبهه‌ها حضور داشتند. بیش از ۳۰۰ نفر از ارامنه ایرانی در جنگ تحمیلی به شهادت رسیدند و بسیاری از آنان در عملیات‌های مختلف از جمله فتح خرمشهر و عملیات‌های مهم در جبهه‌ها حضور داشتند. در این جنگ، ارامنه به طور کامل در دفاع از ایران مشارکت داشتند و بسیاری از آن‌ها جان خود را فدای میهن کردند. در اصفهان، محله جلفا و در کلیساها، یاد شهدای ارمنی همواره گرامی داشته می‌شود. در جبهه‌ها، مسلمانان و مسیحیان در کنار یکدیگر جنگیدند و برای دفاع از وطن، بدون توجه به تفاوت‌های دینی، برای آزادی و کرامت کشورشان جان‌فشانی کردند. این همبستگی در دفاع از میهن نمونه‌ای از وحدت ملی است که در طول تاریخ ایران، همواره میان اقوام و ادیان مختلف مشاهده شده است.

سرکیسیان درباره اسلام و مسیحیت و هم‌زیستی این ادیان در کنار هم توضیح می‌دهد: توصیه من برای نسل‌های آینده این است که باید به احترام متقابل و محبت به یکدیگر تأکید کنیم. اگرچه ما در ایمان‌های دینی و آداب مذهبی تفاوت‌هایی داریم، اما در نهایت همه ما انسان هستیم و باید در کنار هم زندگی کنیم. حضرت عیسی مسیح(ع) در مسیحیت و اسلام، نماد محبت، عدالت و رحمت است. باید این آموزه‌ها را در زندگی روزمره‌مان عملی کنیم و همواره در تلاش باشیم تا دنیا را به جایی بهتر و امن‌تر برای همه تبدیل کنیم. همان‌طور که در اصفهان شاهد بودیم، هم‌زیستی مسلمانان و مسیحیان بر اساس احترام، همکاری و کمک به یکدیگر امکان‌پذیر است.

به گزارش ایسنا، در جهانی که هنوز از زخم‌های جنگ، تبعیض و بی‌اعتمادی رنج می‌برد، بازخوانی پیام حضرت عیسی مسیح(ع) بیش از هر زمان دیگری ضروری است؛ پیامی که نه به تقابل، بلکه به گفت‌وگو فرامی‌خواند و نه به حذف دیگری، بلکه به درک و همدلی دعوت می‌کند. عیسی، در نگاه اسلام و مسیحیت، صدای مشترک وجدان انسانی است؛ صدایی که انسان را به محبت، عدالت و کرامت فرامی‌خواند. اگر امروز جهان بیش از هر چیز به پلی میان‌دل‌ها نیاز دارد، این پل می‌تواند از همان جایی آغاز شود که ایمان به انسانیت گره می‌خورد؛ جایی که تولد یک پیامبر، بهانه‌ای برای تولد دوباره امید، صلح و هم‌زیستی در دل بشریت می‌شود.

انتهای پیام

منبع: ایسنا