وحشتناک‌ترین تهدید نسل آینده: میکروپلاستیک‌ها چگونه سلامت فرزندان را در معرض خطر قرار می‌دهند؟

نتایج پژوهش دانشمندان زیست‌پزشکی دانشگاه کالیفرنیا، ریورساید آمریکا برای اولین بار نشان داد که قرار گرفتن پدر در معرض میکروپلاستیک‌ها می‌تواند به اختلالات متابولیکی در فرزندانش منجر شود. این تحقیق که با استفاده از مدل‌های موش انجام شده، مسیری را که پیش از این ناشناخته بود را برجسته کرده است.

عکس | تهران‌گردی امیر عابدزاده و خواهرش در تهران

هرچند میکروپلاستیک‌ها پیش از این در سیستم تولید مثل انسان شناسایی شده‌اند، اما این تحقیق، اولین تحقیقی است که شکاف بین قرار گرفتن پدر در معرض میکروپلاستیک‌ها و سلامت طولانی‌مدت نسل بعدی را پر می‌کند.

نحوه انجام تحقیق

میکروپلاستیک‌ها، ذرات پلاستیکی کوچکی (کمتر از پنج میلی‌متر) هستند که از تجزیه محصولات مصرفی و زباله‌های صنعتی ناشی می‌شوند. اختلالات متابولیک به مجموعه‌ای از بیماری‌ها ازجمله افزایش فشار خون، قند خون بالا و چربی اضافی بدن، اشاره دارد که خطر ابتلا به بیماری قلبی و دیابت را افزایش می‌دهند.

محققان برای ایجاد اختلالات متابولیک در فرزندان نسل اول موش‌ها، آنها را با رژیم غذایی پرچرب تغذیه کردند. این رویکرد به آشکار شدن تاثیرات مصرف مواد غذایی بر سلامت پدر کمک می‌کند، تاثیراتی که در غیر این صورت ممکن است در شرایط رژیم غذایی عادی، خفیف باشند یا پنهان بمانند. رژیم غذایی پرچرب، الگوهای غذایی ناسالم رایج مانند رژیم غذایی غربی را تقلید می‌کنند و خطرات متابولیک را افزایش می‌دهند. نتایج نشان داد، از آنجا که پدران رژیم غذایی منظمی داشتند، چاقی مشاهده شده در فرزندان نسل اول ناشی از رژیم غذایی بود.

یافته‌های کلیدی و تاثیرات وابسته به جنسیت

گروه تحقیقاتی دریافت که فرزندان ماده موش‌های نر در معرض میکروپلاستیک‌ها، به‌طور قابل توجهی بیشتر از فرزندان پدرانی مستعد ابتلا به اختلالات متابولیکی بودند که در معرض این مواد قرار نداشتند، با وجود اینکه همه فرزندان با رژیم غذایی پرچرب یکسانی تغذیه می‌شدند.

 چانگچنگ ژو، استاد علوم زیست‌پزشکی در دانشکده پزشکی کالیفرنیا و محقق اصلی این تحقیق گفت: دلایل دقیق این تاثیر وابسته به جنسیت هنوز مشخص نیست. در بررسی ما، فرزندان ماده فنوتیپ‌های دیابتی را توسعه دادند. ما افزایش بیان ژن‌های پیش‌التهابی و پیش‌دیابتی را در کبد آنها مشاهده کردیم، ژن‌هایی که پیش از این با دیابت مرتبط بودند. این تغییرات در فرزندان نر مشاهده نشد.

محققان دریافتند، هرچند فرزندان پسر به دیابت مبتلا نشدند، اما کاهش اندک اما قابل‌توجهی در توده چربی نشان دادند. فرزندان دختر در کنار افزایش دیابت، کاهش توده عضلانی را نیز نشان دادند.

مکانیسم‌های پشت تغییرات ارثی

برای درک چگونگی انتقال این صفت، محققان از  فناوری توالی‌یابی تخصصی به‌ نام «توالی‌یابی پاندورا» (PANDORA-seq) استفاده کردند که در دانشکده پزشکی کالیفرنیا توسعه داده شده است. آنان دریافتند که قرار گرفتن در معرض میکروپلاستیک‌ها، «محموله» اسپرم را تغییر می‌دهد و بر مولکول‌های کوچکی تاثیر می‌گذارد که نحوه روشن و خاموش شدن ژن‌ها را تنظیم می‌کنند.

محققان دریافتند، قرار گرفتن در معرض میکروپلاستیک‌ها به‌طور قابل‌توجهی پروفایل آران‌ای کوچک اسپرم، از جمله آران‌ای‌های کوچک مشتق شده از آران‌ای انتقال‌دهنده و آران‌ای‌های کوچک مشتق شده از انواع  آران‌ای‌های کوچک غیرکدکننده (نسخه‌ای از ژن است که به پروتئین تبدیل نمی‌شود) را تغییر داد. برخلاف دی‌ان‌ای که «طرح کلی» زندگی را فراهم می‌کند، این مولکول‌های آران‌ای ممکن است مانند «کلید کنترل» برای ژن ها عمل کنند و میزان بیان یا عدم بیان یک ژن را در طول رشد کنترل کنند.

ژو بیان کرد: تا آنجا که ما می‌دانیم، این اولین تحقیقی است که نشان می‌دهد قرار گرفتن پدر در معرض میکروپلاستیک‌ها می‌تواند بر پروفایل‌های آران‌ای غیرکدکننده کوچک اسپرم تاثیر بگذارد و موجب اختلالات متابولیکی در فرزندان شود.

پیامدهایی برای سلامت انسان و تحقیقات آینده

ژو تاکید کرد که این یافته نشان می‌دهد، تاثیر آلودگی پلاستیکی محدود به فرد در معرض آن نیست بلکه ممکن است تاثیر بیولوژیکی بر جای بگذارد که کودکان را مستعد بیماری‌های مزمن کند.  کشف ما مرز جدیدی را در سلامت محیط زیست می‌گشاید و تمرکز را به سمت چگونگی تاثیر محیط هر دو والد بر سلامت فرزندانشان، تغییر می‌دهد. این یافته‌های تحقیق بر روی موش‌ها به احتمال زیاد پیامدهایی برای انسان‌ها دارد. مردانی که قصد بچه‌دار شدن دارند باید کاهش مواجهه با مواد مضر مانند میکروپلاستیک‌ها را برای محافظت از سلامت خود و فرزندانشان در نظر بگیرند.

به گزارش سایت مدیکال اکسپرس، گروه تحقیقاتی امیدوار است که این یافته‌ها تحقیقات آینده را در مورد چگونگی تاثیر میکروپلاستیک‌ها و حتی نانوپلاستیک‌های کوچک‌تر بر رشد انسان هدایت کند.

ژو افزود: تحقیقات آینده ما به احتمال زیاد به این موضوع خواهد پرداخت که آیا مواجهه مادر با این مواد، خطرات مشابهی ایجاد می‌کند و چگونه می‌توان این تغییرات متابولیکی را کاهش داد.

یافته‌های این تحقیق در مجله «انجمن غدد درون‌ریز» (the Endocrine Society) منتشر شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا