نرگس خوسف؛ وقتی ۱۲ میلیون گل در تنگنای بازار نفس‌نفس می‌زنند!

نمابان و به نقل از خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: از روزهای سرد سال، خوسف حال‌وهوایی متفاوت به خود می‌گیرد. زمین‌هایی که ماه‌ها خاموش و بی‌صدا بودند، حالا با شکفتن گل‌های نرگس جان گرفته‌اند.

لحظه‌ای ناب از پوریا پورسرخ در شب یلدا؛ آوازخوانی پرانرژی برای مادر و همسرش

گل نرگس در خوسف فقط یک محصول کشاورزی نیست؛ بخشی از هویت مردم این دیار است. گلی که سال‌هاست با نام خوسف گره خورده و هر زمستان، نام این شهرستان را به‌واسطه عطر و زیبایی‌اش بر سر زبان‌ها می‌اندازد.

کشت گل نرگس در خوسف قدمتی چندین‌ساله دارد و به‌دلیل شرایط آب‌وهوایی مناسب، این منطقه به یکی از قطب‌های تولید نرگس در کشور تبدیل شده است.

برداشت این گل‌ها که اغلب به‌صورت سنتی انجام می‌شود، هر سال زمینه اشتغال فصلی بسیاری از خانواده‌ها را فراهم می‌کند.

با این حال، کشاورزان نرگس‌کار همچنان با چالش‌هایی مانند کمبود آب، نبود صنایع تبدیلی، نوسان قیمت و ضعف در بسته‌بندی و بازاریابی مواجه‌اند؛ مسائلی که در صورت توجه و برنامه‌ریزی می‌تواند نرگس خوسف را به جایگاهی فراتر از امروز برساند.

محمدرضا علیزاده از نرگس کاران خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در حدود ۲۰ سال است که در شهرستان خوسف در حدود دو هکتار تولید گل نرگس دارم.

کم آبی اولین مشکل نرگس کاران

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر یکی از بزرگترین چالش‌ها در تولید گل نرگس کم آبی است، بیان کرد: اگر برای مجهز شدن زمین‌های زیر کشت گل نرگس به سیستم آبیاری تحت فشار همکاری لازم صورت گیرد، بی شک تولید نیز افزایش می‌یابد.

علیزاده افزود: من زمین خودم را با هزینه شخصی به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز کردم ولی باید حمایت‌هایی صورت گیرد.

نرگس کار اهل شهرستان خوسف ادامه داد: نکته دیگر اینکه ما در شهرستان واحد اسانس گیری از گل نرگس نداریم که اگر این امکان وجود می‌داشت بی شک کار کشاورز ارزش افزوده بیشتری پیدا می‌کرد.

وی بیان کرد: در سال جاری به علت خشکسالی تولید گل نرگس افزایش چندانی نداشته است و البته قیمت هر شاخه گل کمی معقول شده است.

علیزاده با بیان اینکه فروشنده به هر قیمت که از من کشاورز گل نرگس را خریداری کند به دو برابر به فروش می‌رساند، یادآور شد: در حال حاضر هر شاخه نرگس حدود هفت هزار تومان خریداری می‌شود.

نرگس‌های خوسف در استان‌های همسایه

نرگس کار شهرستان خوسف گفت: ما گل‌های نرگس خود را به استان‌های دیگر چون زاهدان و مشهد نیز ارسال می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه عطر گل نرگس شهرستان خوسف با نرگس شیراز بسیار متفاوت بوده و ماندگاری بیشتری دارد، اظهار کرد: با این حال حتی در شهرستان بیرجند گاه گل نرگس شیراز را به جای گل نرگس به فروش می‌رسانند.

علیزاده تأکید کرد: گل نرگس نیاز به حمایت جدی تری در بخش‌های مختلف از کشت و برداشت تا فرآوری و فروش دارد و اینگونه می‌توان به آینده پررونق آن امید داشت.

محمدعلی جعفری مقدم از دیگر تولیدکنندگان گل نرگس در شهرستان خوسف در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهارکرد: به نظر من یکی از مهمترین چالش‌های تولید گل نرگس خوسف موضوع بازار فروش آن است.

وقتی نرگس شیراز به نام نرگس خوسف فروخته می‌شود

وی بیان کرد: مسئله فروش گل نرگس به این معنا نیست که گل روی دست کشاورز باقی مانده و کسی از او نمی خرد بلکه از این نظر که در چهارراه‌های شهر و استان گل نرگس شیراز را به جای گل نرگس خوسف به فروش می‌رسانند در حالی که کیفیت نرگس خوسف بسیار متفاوت است.

جعفری مقدم که از کارشناسان جهاد کشاورزی نیز هست، گفت: ما بارها تأکید کرده‌ایم که گل نرگس باید در گل فروشی‌ها عرضه شود نه اینکه بر سر چهارراه‌ها و خیابان‌ها در سطل‌های بزرگ بفروشند.

وی بیان کرد: چرا باید سودجویان نرگس شیراز را در تناژ انبوه به استان بیاورند و بعد بین کودکان برای فروش تقسیم کنند و به اسم نرگس خوسف بفروشند، آیا اینگونه می‌خواهیم آبروی یکی از تولیدات کشاورزی استان را حفظ کنیم؟

تولید کننده گل نرگس در شهرستان خوسف یادآور شد: قیمت هر شاخه گل نرگس را بازار و تقاضای مخاطب تعیین می‌کند و گاه در مناسبت‌هایی مثل روز مادر و … قیمت افزایش اندکی پیدا می‌کند.

وی افزود: من گل نرگس را به شاخه‌ای هفت هزار تومان تا ۱۲ هزار تومان هم فروخته‌ام.

جعفری مقدم تأکید کرد: هر چند من گل‌های نرگس خودم را برای فروش به استان‌های دیگر می‌فرستم ولی برخی از کشاورزان و نرگس کاران که توان این کار را ندارند در رقابت با نرگس شیراز مجبورند آن را به قیمت پایین عرضه کنند.

مهدی خلیلی رئیس جهاد کشاورزی خوسف در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در خوسف ۲۷ هکتار سطح زیر کشت نرگس است.

تولید ۱۲ میلیون شاخه گل نرگس در خوسف

وی بیان کرد: در این شهرستان ۳۰۰ بهره بردار گل نرگس وجود دارد و تولید سالانه بیش از ۱۲ میلیون شاخه گل نرگس در این نقطه از خراسان جنوبی وجود دارد.

رئیس جهاد کشاورزی خوسف افزود: خوسف یکی از قطب‌های اصلی تولید این گل در کشور به‌شمار می‌رود و کشت علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، نقش مهمی در رونق اقتصادی و توسعه گردشگری کشاورزی منطقه دارد.

خلیلی با اشاره به اینکه برداشت گل نرگس از اواسط آبان ماه آغاز شده است، بیان کرد: گل نرگس همچون زعفران نقشی مؤثر در کاهش افسردگی، میگرن و سردرد دارد و امروز در کشورهای اروپایی به ویژه در حوزه رایحه درمانی جایگاه ویژه ای یافته است.

رایحه‌درمانی؛ بازار نوظهور جهانی برای نرگس

مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با اشاره به ظرفیت‌های درمانی گل نرگس، این محصول را فراتر از یک گل زینتی دانست و گفت: گل نرگس، همانند زعفران، اثرات قابل‌توجهی در بهبود اختلالاتی مانند افسردگی، میگرن و انواع سردرد دارد و امروز در بسیاری از کشورهای اروپایی، جایگاه مشخصی در حوزه رایحه‌درمانی پیدا کرده است.

محسن پویان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: رایحه‌درمانی به‌عنوان یکی از روش‌های مکمل درمان، به‌ویژه در اروپا، با استقبال گسترده‌ای مواجه شده و گل نرگس نیز به‌دلیل عطر خاص و اثرگذاری آن، سهم مهمی در این حوزه دارد.

وی با اشاره به نتایج برخی پژوهش‌های علمی افزود: بر اساس مطالعات انجام‌شده، از جمله تحقیقات دانشگاه بروکسل، استنشاق رایحه گل نرگس و زعفران نقش مؤثری در کاهش افسردگی دارد و می‌تواند از بروز بسیاری از سردردها جلوگیری کند.

این پژوهشگر حوزه گیاهان دارویی با بیان اینکه امروزه برخی بیماری‌های شایع جهان از جمله افسردگی، میگرن، سردردهای مزمن، صرع و رعشه با بهره‌گیری از رایحه‌درمانی مورد توجه قرار گرفته‌اند، گفت: گل نرگس به‌واسطه اثر آرام‌بخش خود، تقویت‌کننده اعصاب بوده و در بهبود وضعیت روانی افراد نقش مؤثری ایفا می‌کند.

پویان با اشاره به جایگاه گل نرگس در متون دینی، تصریح کرد: در روایات اسلامی نیز بر بوییدن گل نرگس تأکید شده است؛ به‌گونه‌ای که پیامبر اکرم (ص) بوییدن این گل را موجب دوری از برخی بیماری‌ها دانسته‌اند و امیرالمؤمنین علی (ع) نیز از تأثیر خاص رایحه نرگس بر روح و دل انسان سخن گفته‌اند.

وی با اشاره به پیشینه تاریخی شهر خوسف در کشت گل نرگس، ادامه داد: خراسان جنوبی و به‌ویژه شهرستان خوسف، از دیرباز یکی از مناطق شاخص پرورش گل نرگس بوده و این ظرفیت ارزشمند نیازمند حمایت جدی است.

ضرورت تکمیل زنجیره ارزش نرگس

مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی تأکید کرد: حمایت هدفمند از نرگس‌کاران می‌تواند زمینه حرکت به سمت فرآوری، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیل زنجیره ارزش این محصول را فراهم کند؛ اقدامی که نقش مهمی در بازاریابی، افزایش ارزش افزوده و رونق اقتصادی منطقه خواهد داشت.

نرگس خوسف تنها گل نیستند؛ نمادی از مقاومت در برابر خشکی، نشانی از همزیستی انسان و طبیعت و فرصتی ارزشمند برای توسعه اقتصادی منطقه‌اند. اگر این ظرفیت به‌درستی دیده شود، نرگس می‌تواند به برند ملی و حتی صادراتی تبدیل شود.

هر شاخه نرگس، داستانی از خاک و تلاش در دل خود دارد؛ داستان مردمانی که با دستان پینه‌بسته، عطر زندگی را از زمین بیرون می‌کشند. و این‌گونه است که هر زمستان، خوسف با نرگس‌هایش زنده می‌شود و عطرش، فراتر از فصل‌ها، در خاطرها می‌ماند.

منبع: خبرگزاری مهر