وقتی اجراگر و تماشاگر در تئاتر خیابانی همدیگر را نمی‌شناسند؛ راز ارتباط انسانی در فضای باز چیست؟

به گزارش نمابان و به نقل از ایسنا، مریم کاظمی، نویسنده، بازیگر، طراح و کارگردان تئاتر و مدیر بخش تئاتر خیابانی چهل‌وچهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، درباره اهمیت تئاتر خیابانی در جوامع گوناگون توضیح داد: تئاتر از نیاز به ارتباطات انسانی شکل گرفت و فضای باز و گذرگاه‌ها نخستین و ساده‌ترین مکان برای سلام و علیک بودند. بازارهای مکاره، برگزاری مسابقات، مراسم اعتقادی و اجتماعی همه مکان‌هایی بودند که ما انسان‌ها خودمان را به رخ یکدیگر می‌کشاندیم. ما یکدیگر را ملاقات می‌کردیم، لباس‌هایمان، آرایه‌های چهره و مویمان را به هم نشان می‌دادیم. با هم صحبت می‌کردیم یا به حرف هم گوش می‌دادیم. نیازمند تجربه‌های هم بودیم. دنبال مد جدید یا نگرش جدید یا اعتقاد جدید بودیم.

فوری/ اصلاحیه دولت برای مصوبۀ بنزین

او افزود: پیامبران هم در خیابان و کوچه و بازار و کوه و دشت با ما صحبت کردند، از ایمان و اصالت گفتند، چیزهایی که نشنیده بودیم، شنیدیم و رفتارهایی که ندیده بودیم، دیدیم. ما به این رخ کشیدن‌ها نیاز داشته و داریم. حتی اگر تئاترها کم‌کم به مکان‌های بسته هدایت شد، ولی از اهمیت تئاتر خیابانی کم نشد. تنها جای واقعی و اصیل و زنده و تا اندازه‌ای غیرقابل کنترل، همان خیابان است.

مدیر بخش تئاتر خیابانی در ادامه و در پاسخ به این‌که یک تئاتر خیابانی اصولی و علمی چه ویژگی‌هایی دارد، توضیح داد: کلیه مراسم‌های آیینی، آداب و رسوم، سوگواری‌ها، جشن‌ها و بازی‌هایی که رنگ و بویی از فولکلور دارد، می‌تواند در خیابان اجرا شود و اگر به لحاظ مفهومی وابسته به اعتقادات و آداب و رسوم و درک مردم خطه خاصی از جهان است، چه خوب که در محدوده جغرافیایی یا محلی خودش برای مردم بومی و محلی بتواند اجرا شود، این موضوع به همبستگی اهالی یک محل کمک می‌کند.

او ادامه داد: همین اجراها با عمومی‌تر کردن مفاهیم و تصویرسازی‌ها می‌تواند برای مردم جاهای دیگر هم جذاب باشد و اگر به صورت نو در مکان‌های دیگر اجرا شود، باید کوتاه شده و جذاب باشد. انتخاب زاویه دید تماشاگر مهم است. زاویه دید پنهان معنی ندارد مگر قصد خاص و کنجکاوی‌برانگیزی در بین باشد.

کاظمی تأکید کرد: اجرای بازیگر تک‌گو به صورت بیانیه یا سخنرانی یا مونولوگ، قوی‌تر و تأثیرگذارتر از گفت‌وگو است. البته بازسازی مستندگونه حوادث واقعی هم جذاب است. زمان نمایش بهتر است به گونه‌ای کوتاه باشد که بتواند برای تماشاگر تازه تکرار شود.

او درباره ساختار روایت در تئاتر خیابانی گفت: در صورت طولانی بودن زمان، انتخاب رویدادها، تصویرسازی‌ها و قصه‌گویی باید طوری باشد که تماشاگر رهگذر بتواند از هرجا وارد داستان شد، دریافتی داشته باشد و برایش جالب باشد که بایستد و بماند. در اجرای خیابانی امکان و فرصت دنبال کردن شخصیت و تحول دراماتیک کاراکتر مثل اجرای صحنه در مکان بسته نیست، بنابراین باید در انتخاب شخصیت‌ها و نوع گویش آن‌ها دقت کرد.

مدیر بخش تئاتر خیابانی افزود: لباس و گریم و موسیقی و دیگر عناصر اجرایی که در تئاتر مکان بسته کاربرد روتینی پیدا کرده است، در خیابان باید جزئی جدانشدنی از اجرا باشد. در غیر این صورت اجرا را از صداقت دور کرده و به تکلف و ادا نزدیک می‌کند. انتخاب موضوع و شیوه اجرای آن موضوع باید ما را به این باور برساند که این اجرا و این موضوع باید در خیابان اجرا می‌شد و اجرای آن در مکان بسته تأثیرش را کم می‌کند.

او در پایان گفت: امکانات اجرایی به لحاظ تعداد بازیگران، تنوع بازیگران زن و مرد، استفاده از ابزار و دکور و گاهی وسایل نقلیه، همه چیزهایی است که اجراگران خیابانی به تجربه و با شرایط فعلی کشور خودمان آن را بلد شده‌اند و برایشان کاربرد دارد. اجراگر نمایش خیابانی و تماشاگر رهگذر خیابانی همدیگر را انتخاب نمی‌کنند، بلکه با هم مواجه می‌شوند. تماشاگر خیابانی طیف وسیعی از مردم بسیار فرهیخته و یا بسیار عامی را در بر می‌گیرد. اجراگر خیابانی می‌داند چگونه این طیف‌ها را با هم پیوند دهد. اجرا برای عامه مردم به معنای عامیانه بودن اجرا نیست. اجراگر خیابانی جدا از دانش تئاتری، تجربه زنده اجتماعی و بینش ناشی از نگاه درست به مسائل پیرامون خود دارد.

انتهای پیام 

منبع: ایسنا