شب یلدای ایلام؛ بازگشت به ریشه‌ها در زیر کرسی‌های گرم و قصه‌های شیرین

به گزارش نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم از ایلام، شب یلدا برای مردم دیار زاگرس، به‌ویژه در استان ایلام، تنها گذراندن یک شب طولانی نیست، بلکه تکرار یک پیمان خانوادگی و یادآوری ریشه‌هاست. در سال‌های دور، مرکزیت این مراسم، خانه بزرگ خانواده، یعنی پدربزرگ و مادربزرگ بود. کرسی‌های گرم در زیر نور کم‌فروغ چراغ‌ها، محفلی از قصه‌گویی، شاهنامه‌خوانی و حافظ‌خوانی شکل می‌گرفت که صفا و صمیمیت در تار و پود آن تنیده بود.

چهرۀ نچرال «ژاله صامتی» جوان در دومین فیلمش؛ سال 73

بزرگترین نماد یلدای گذشته در ایلام، «دورهمی» بود. اهمیت احترام به بزرگان به حدی بود که این شب بهانه‌ای برای جمع شدن همه اعضای فامیل، حتی کسانی که سال‌ها دوری بر آن‌ها سایه افکنده بود، در کنار هم فراهم می‌کرد. سادگی سفره‌ها، در برابر بزرگی دل‌های میزبانان، رنگی دیگر داشت.

شیرینی‌های اصیل، طعم اصالت در کام امروز

سفره یلدای ایلامی‌ها در کنار هندوانه و انار (که مصرف آن در شب یلدا برای تمام ایرانیان رایج است)، رنگ و بوی متفاوتی داشت که امروز یا نایاب شده یا دسترسی به آن‌ها دشوار شده است، در گذشته در این شبها با پختن نان ساجی توسط زنان ایلامی فضای خانه از عطر و بوی خوش نان تازه و بوی زندگی پر می شد.

 گندم برشته از اصلی‌ترین تنقلات این شبهای مردم ایلام در گذشته بوده که با شیر و زدچوبه طعم‌دار می‌شد و نمادی از برکت محصول برای این شب بود.که امروزه متاسفانه این سنت ها کمرنگ شده اند‌.آش شله (شله امیری) از دیگر خوراکی های این شب ایلامی ها از دیرباز بوده است. آش سنگین و مقوی که با برنج و ماش و … معمولاً برای پذیرایی از مهمانان در این شب بلند تدارک دیده می‌شد.شیرینی‌های محلی همچون «کله‌کنجدی» (شیرینی کنجدی) و «بژی برساق» (نوعی شیرینی محلی) که پخت آن‌ها خود نوعی مراسم خانوادگی بود.

 رسم نوعروسان، احترامی که باید زنده بماند

یکی از رسوم بسیار شیرین و معنادار در فرهنگ یلدایی ایلام، توجه ویژه به نوعروسان بود. در این شب، خانواده داماد (و گاهی اقوام نزدیک) با هدایایی برای عروس تازه ازدواج کرده، به خانه او سر می‌زدند. این هدایا صرفاً مادی نبود، بلکه نوعی اظهار محبت، خوش‌آمدگویی گرم و تضمین حمایت خانواده جدید تلقی می‌شد. این رسم، پیوند خانواده‌ها را تقویت می‌کرد.

 وقتی سادگی قربانی زرق و برق شد

امروزه، اگرچه شور و اشتیاق برای شب یلدا وجود دارد، اما زمزمه‌های نگرانی از گرانی‌ها بیش از شمارش دانه‌های انار شنیده می‌شود. سفره‌های بزرگ و پرزرق و برق، چشم‌وهم‌چشمی‌ها و فشارهای اجتماعی، بسیاری از خانواده‌ها را وادار کرده است که به جای تمرکز بر دورهمی خالص، نگران تعداد اقلام سفره باشند. این امر، بیش از هر چیز، سادگی و صمیمیت اصیل شب یلدا را در میان برخی خانواده‌ها کمرنگ کرده است.

با توجه به شرایط اقتصادی و افت قدرت خرید خانوارها، خریدهای مربوط به آیین شب یلدا در ایلام امسال با احتیاط و رویکرد حداقلی دنبال می‌شود و انتظار می‌رود با تشدید نظارت‌های دولتی، فشار مضاعف بر معیشت مردم وارد نشود.

اعزام تیم‌های نظارتی به بازار ایلام در آستانه شب یلدا

 مهدی کاکاخانی،معاون بازرسی و نظارت اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان ایلام، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، اظهار کرد: در راستای کنترل بازار و تنظیم قیمت‌ها در آستانه شب یلدا، طرح نظارتی ویژه از سوی سازمان صمت ایلام در سطح استان ایلام از 23 آذرماه آغاز و تا پایان آخرین روز از آذرماه ادامه دارد.

وی با تأکید بر رصد مستمر مراکز عرضه کالاهای پرتقاضا، گفت: این عملیات نظارتی جهت جلوگیری از هرگونه اخلال در عرضه و قیمت‌گذاری کالاهای اساسی شب یلدا صورت می گیرد.

معاون بازرسی و نظارت اداره‌کل صمت ایلام در تشریح نتایج اولیه این بازرسی‌ها، افزود: تاکنون با اعزام تیم‌های بازرسی به نقاط مختلف استان، 220 مورد بازرسی صورت پذیرفته که در پی آن 25 مورد تخلف گران‌فروشی و عدم درج قیمت شناسایی شده است. 

کاکاخانی خاطرنشان کرد: پرونده‌های تخلف مکشوفه بلافاصله جهت سیر مراحل قانونی و صدور رأی به تعزیرات حکومتی، ارسال شده است.

وی با اشاره به نقش محوری مردم در نظارت بر بازار، گفت: شهروندان گرامی می‌توانند هرگونه تخلف، از جمله احتکار یا گرانفروشی را از طریق تماس با سامانه تلفنی 124 به سازمان صنعت، معدن و تجارت گزارش دهند تا در اسرع وقت رسیدگی صورت پذیرد.

پایش گسترده ترازوها و باسکول‌ها در آستانه یلدا

«یادگار محمدی» مدیرکل اداره استاندار ایلام، از آغاز طرح نظارتی ویژه شب یلدا برای کنترل دقیق عملکرد ترازوها و باسکول‌های واحدهای صنفی خبر داد و اظهارکرد: هدف اصلی این پویش، حفظ حقوق مصرف‌کننده از طریق ممانعت از کم‌فروشی و تضمین عملکرد صحیح سامانه‌های توزین است.

وی گفت: این طرح سراسری با همکاری اداره کل استاندارد، سازمان صمت و تعزیرات حکومتی آغاز شده و بخش‌های حساس بازار مانند طلا و جواهر، قنادی‌ها، آجیل‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای را پوشش می‌دهد.

محمدی با اشاره به بازرسی‌های انجام‌شده، گفت: در این مرحله، «خالص‌فروشی» محصولات قنادی‌ها و همچنین صحت عملکرد ترازوها مورد بررسی دقیق قرار گرفت. وی افزود که به دلیل حساسیت بالای ترازوهای صنف طلا و همچنین افزایش فروش شیرینی در ایام منتهی به یلدا، آزمون تخصصی ترازوهای این دو صنف در دستور کار آزمایشگاه مجاز اداره کل استاندارد قرار گرفته است.

بازرسی نمایشگاه‌های یلدا و تضمین حقوق توزیع‌کنندگان

مدیرکل استاندارد ایلام همچنین از بازرسی غرفه‌های فعال در نمایشگاه‌های ویژه یلدا خبر داد و افزود: این بازرسی‌ها، علاوه بر صحت عملکرد، وضعیت فیزیکی ترازوها نظیر قرارگیری در جای ثابت و تراز بودن نیز ارزیابی شده است.

محمدی هدف اصلی از این پویش را ایجاد توازن کامل در بازار عنوان کرد و گفت: به این معنا که ضمن تضمین حقوق مصرف‌کنندگان با جلوگیری از هرگونه کم‌فروشی، حقوق توزیع‌کنندگان نیز با اطمینان از عدم تحمیل زیان ناشی از خطاهای احتمالی سامانه‌های توزین، تضمین شود.

محمدی از شهروندان ایلامی خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف مرتبط با وسایل توزین و اندازه‌گیری، می‌توانند مراتب را از طریق شماره پیامکی 10001517 به اداره کل استاندارد گزارش دهند.

یلدای ایلام، میراثی است که باید آن را از خطر فراموشی و تبدیل شدن به یک رسم تشریفاتی نجات داد. احیای سنت‌ها، در گرو بازگشت به این اصل است که گرچه انار و هندوانه شیرین‌اند، اما طعم واقعی شب یلدا در گرمای کانون خانواده و قصه شنیدن از زبان پدربزرگ‌هاست.

انتهای پیام/180/

منبع: خبرگزاری تسنیم