راز بارش‌های اخیر ایران از نگاه اقیانوس‌شناسان حرفه‌ای فاش شد!

به گزارش نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم از شیراز، محمدجعفر ناظم‌السادات، قائد امینی و مهرآور، کارشناسان پدیده‌های اقیانوسی و جوی در یاداشتی اشتراکی که یک نسخه آن را در اختیار این خبرگزاری قرار دادند، بارش‌های کنونی ایران از منظر اقیانوس‌شناسی را اینطور مطالعه کرده‌اند:

رسمی شد | واریز سود سهام عدالت فردا 30 آذر 1404

از آنجا که سامانه هوای جهان مرز جغرافیایی نمی‌شناسد، پیش‌بینی‌های آب و هوایی در جهان کنونی بیشتر جهانی است. از همین روی کشورهای پیشرفته صنعتی جهان همانند ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا، آلمان، ژاپن، چین کره جنوبی هر یک مدل‌هایی برای پیش‌بینی آب و هوای جهانی ارایه کرده‌اند.

بسیاری از کاربران اینترنت در ایران با پیش‌بینی‌هایی  که از سوی این کانون‌های جهانی به انجام می‌رسد آشنا بوده و نقشه‌های پیش‌بینی آنها را در گروه‌های اجتماعی پخش می‌کنند. 

پنهان شدن ما پشت دیوار توانایی دیگران

شوربختانه با آنکه پتانسیل دانشورانه برای ساخت مدل‌های بومی پیش‌بینی هواشناسی به‌ویژه  بارش و دما در ایران فراهم است، اراده‌ای در دستگاه دیوانی برای پشتیبانی از این کار دیده نمی‌شود.

بسیاری از دانشگاهیان و پژوهشگران ایرانی برای انجام این کار گام‌های ارزشمندی برداشته‌اند اما این کار بدون اراده ملی و پشتیبانی دولت‌ها شدنی نیست. به دیگر سخن، ما بجای ساخت مدل‌های پاسخگوی ملی در پشت مدل‌های ساخت دیگران قایم شده‌ایم و از آنها بهره می‌گیریم بدون آنکه بدانیم چه زیان بزرگی به کشو و دانشوران آن وارد می‌کنیم.

گریز از ساخت مدل ملی هزاران دانشور ایرانی را یا راهی کشورهای برون‌مرزی کرده است یا از ناچاری به کارهای دیگر روی آورده‌اند. از دیگر سو، چون این مدل‌ها برای ما ساخته نشده است، گرچه باید باشند اما پاسخگوی همه نیازهای ما نیستند. برای نمونه ما در دانشگاه شیراز سال‌هاست که درخواست کرده‌ایم تا نخستین ویراست مدل بومی را تولید کنیم با برخوردهای منفی روبرو شده و از کار پشیمانمان کرده‌اند. 

روشن نیست که چرا کشوری مانند کانادا یا ژاپن و آلمان انگیزه آن دارند که برای پیش‌بینی آب و هوایی ایران سرمایه‌گذاری کنند اما مدیران ایرانی در جاهایی همانند سازمان هواشناسی کشور، وزارت نیرو، وزارت کشاورزی، سازمان محیط زیست و معاونت علمی ریاست جمهوری هنوز چشم به راه آنند تا دیگران مدل بسازند و آنها پشت آن قایم شوند. اگر مدیران ناراحت نشوند، ما از سوی آنان در برابر ملت ایران پوزش بخواهم و ابراز شرمندگی کنیم.

بارش در هر گوشه از زمین در گذر سال و ماه و روز دچار نوسان‌های فراوان است. با این همه، کوشش ما در مرکز پژوهش‌های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز آن است تا پیوندی میان الگوهای بزرگ مقیاس بارش و ویژگی‌های اقیانوسی پیدا کنیم و از آنها در پیش‌بینی بارش بهره گیریم. گرچه با درهای بسته فراوانی روبرو بوده و هستیم اما با خجستگی می‌گوییم که توان آن را داریم تا مدل‌های پیش‌بینی ایرانی را بر صفحه تلویزیون ایرانیان به نمایش درآوریم.

چرا برای پیش‌بینی باید به دنبال اقیانوس‌ها رفت؟

نزدیک 70 درصد پهنه کره زمین را دریاها و اقیانوس‌ها پوشش می‌دهند و بخش بسیار بزرگ انرژی خورشیدی تابیده شده بر اقیانوس‌ها برای گرم شدن و به ویژه تبخیر آب آنها هزینه می‌شود. این انرژی هزینه شده برای تبخیر، در هنگام بارش آزاد می‌شود تا چرخش هوای کره زمین و بادها را فراهم سازد. 

پس باران و برف و باد ریشه ای ژرف در انرژی درونی بخار آب اقیانوس‌ها دارند. دمای رویه آب در دریا و انرژی که میان دریا و جو رفت و آمد می‌شوند، از نمایه‌های پیش‌بینی بارش هستند. این نمایه‌ها پیوسته از سوی ماهواره‌ها و دستگاه‌های اندازه‌گیری زمینی در حال پایش هستند.  با پردازش این نمایه‌ها می‌توان ویژگی‌های اتمسفر زمین به‌ویژه دما و باران را از چند ساعت تا چند دهه پیش‌بینی کرد. 

ایستگاه‌ای هواشناسی بخش کوچک اما بنیادین از سامانه پایش آب و هوای کره زمین هستند. پردازش داده این نمایه‌ها ابزار نیرومند پیش‌بینی هستند. پیوست زیر به جایگاه اقیانوس‌ها در پیش‌بینی‌های هواشناسی و اقلیم‌شناسی پرداخته است.

انتهای پیام/424.

منبع: خبرگزاری تسنیم