عکاسی مستند ایران در آستانه تحول؛ چرا فقط ویترین نیست؟

اسماعیل عباسی هنرمند عکاس پیشکسوت در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر اینکه صرف اضافه شدن بخش جدید عکس در نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»، تضمین‌کننده تأثیرگذاری آن نیست، بیان کرد: اگر این مسیر با آموزش، بازنگری در تعاریف و همگامی با جریان جهانی عکاسی مستند همراه نشود، نتیجه‌ای فراتر از یک حضور نمادین نخواهد داشت.

رسمی شد | واریز سود سهام عدالت فردا 30 آذر 1404

وی گفت: هر پدیده جدیدی، صرفاً با اضافه شدن به یک رویداد یا برنامه، لزوماً تعیین‌کننده و اثرگذار نمی‌شود. آنچه اهمیت دارد، چگونگی اجرای این ایده‌ها است. با توجه به تجربه شخصی خودم از حضور در این رویداد و برداشتی که داشتم، متوجه شدم قرار است از طریق عکاسی، نوعی نگاه عکاسانه به فیلمسازان یادآوری شود.

عباسی تصریح کرد: طبیعتاً هر هنرمندی با دیدن آثار دیگران ایده می‌گیرد و لذت می‌برد اما اگر این فرآیند قرار است در آینده ثمربخش باشد، باید حتماً با آموزش همراه شود.

وی تأکید کرد: برگزاری صرف نشست‌ها و جلسات سالانه بدون پیگیری آموزشی، تأثیر ماندگاری نخواهد داشت. این‌که هر سال دور هم جمع شویم، صحبت کنیم و بعد تا سال آینده هیچ اتفاقی نیفتد، طبیعتاً نتیجه‌ای به دنبال ندارد. متأسفانه به دلیل ضعف‌های آموزشی، دانشگاه‌ها هم نمی‌توانند چنین خلأهایی را پر کنند.

این هنرمند باسابقه عکاسی مستند با وجود انتقاداتش، از هر حرکت تازه در این حوزه استقبال کرد و افزود: من همیشه از هر حرکت جدیدی که امیدوارم به نتیجه برسد، حمایت می‌کنم.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات عکاسی اشاره کرد و گفت: از همان ابتدای شکل‌گیری عکاسی، ادعای واقع‌گرایی مطرح بود؛ اینکه عکاسی واقعیت را نشان می‌دهد. اما واقعیت چیست؟ وقتی دوربین را به سمت خاصی می‌گیریم، عملاً به مخاطب تحمیل می‌کنیم که چه چیزی را ببیند و چه چیزی را نبیند. تعاریف رایج در برخی جشنواره‌های داخلی دیگر با جریان جهانی عکاسی مستند همخوانی ندارد. اینکه گفته می‌شود عکس مستند باید سندیت خود را حفظ کند، تعریفی است که در عکاسی معاصر جهان منسوخ شده و جایگاهی ندارد. این نشان می‌دهد که ما در مطالعه و به‌روز نگه‌داشتن خودمان کوتاهی کرده‌ایم.

عباسی معتقد است عکاسی مستند امروز بیش از آنکه داعیه نجات جهان را داشته باشد، به سمت روایت‌های شخصی رفته است و عکاسی مستند در بسیاری از موارد به سند شخصی زندگی افراد تبدیل شده و این تغییر رویکرد، نیازمند بازخوانی و آموزش جدی است.

وی در پایان با اشاره به کمبود منابع مکتوب در این حوزه گفت: متأسفانه در این زمینه کتاب‌های کافی نداریم، هرچند خودم در این مدت روی کتابی کار کرده‌ام که آن را به ناشر سپرده‌ام و امیدوارم بتواند بخشی از ابهامات عکاسی مستند را روشن کند.

منبع: خبرگزاری مهر