چرا مداحی در میدان جنگ نرم، ستون اصلی هویت‌سازی است؟

محمدحسن جعفری، استاد دانشگاه و کارشناس علوم قرآنی، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم، با استناد به سخن رهبر انقلاب مبنی بر اینکه «مداحی یکی از پایگاه‌های ادبیات مقاومت است»، تأکید کرد: این تعبیر بسیار پرمحتوا و در عین حال استراتژیک، جایگاه مداحی را فراتر از یک سنت عرفانی یا صرفاً هیجانی در جامعه معنا می‌دهد.

قاب تاریخ | تصاویر دیده‌نشده از ماه‌چهره خلیلی در لندن؛ ۵ ماه پیش از وداع ناگهانی

محقق مسائل فرهنگی و دینی تصریح کرد: مداحی یک رسانه فعال و هوشمند در میدان جنگ نرم و نبرد روایت‌هاست. این هنر قدیمی، امروزه مأموریتی دوگانه دارد. از یک سو باید روحیه مؤمنانه و مقاومتی را تقویت کند و از سوی دیگر در مقابل روایت‌های دستکاری‌شده و فرهنگ‌زدگی‌های خارجی، خط مقاومت معنوی و ملی را ترویج کند. بنابراین این توصیف از سوی مقام معظم رهبری، مداحی را از حاشیه احساسات شخصی خارج کرده و آن را در قلب مبارزات فرهنگی جامعه قرار می‌دهد.

او با اشاره به تحولات روزافزون در میدان‌های رقابت تمدنی، گفت: ادبیات مقاومت امروز به بازطراحی جدی نیاز دارد. دشمن با آگاهی از ضعف در جنگ مستقیم، رویکرد خود را از تهاجم نظامی به تهاجم فرهنگی و روانی تغییر داده و اکنون از ظرفیت‌های رسانه، تصویر، سینما، موسیقی و حتی شبکه‌های مجازی برای القای الگوهای زیستی خود استفاده می‌کند.

او ادامه داد: در چنین شرایطی مداحی نیز نباید در قالب‌های قدیمی و کلیشه‌ای باقی بماند. بلکه باید زبان، ساختار و گفتمان خود را با نیازهای عصر متناسب کند؛ نه اینکه اصول را فدای زمان کند، بلکه اصول را با زبان زمان حیات‌بخش کند. این هماهنگی با عصر، شرط بقای تأثیرگذاری مداحی در عرصه فرهنگی است.

جعفری از جایگاه واقعه عاشورا در تمدن اسلامی یاد کرد و گفت: عاشورا صرفاً یک حادثه تاریخی در کربلا نیست، بلکه یک الگوی جاودانه و زنده از مقاومت در برابر هرگونه ظلم، تحمیل و انکار حقیقت است. این واقعه، هر سال به عنوان یک درس زنده تاریخ، هویت‌ساز و مسیرساز برای امت اسلامی تکرار می‌شود.

او مداحی را با این نگاه دارای مأموریتی دانست و توضیح داد: این پیام جهانی عاشورا یعنی مقاومت در برابر تسلیم‌شدگی را با زبان روز و در قالب‌هایی که برای نسل جدید قابل درک و الهام‌بخش باشد، بازگو کند. این امر مستلزم این است که مداح متفکر، روان‌شناس اجتماعی و آگاه از تحولات فرهنگی روز باشد.

محقق مسائل دینی با اشاره به شهدا به عنوان نمادهای زنده مقاومت، گفت: شهدا سرمایه نمادین مقاومت‌ هستند. آن‌ها نه‌تنها با جان خود خط‌قرمز ظلم را نشان دادند، بلکه با ماندگاری نامشان، الگویی همیشگی برای مقاومت و ایثار شدند.

او ادامه داد: مداحی در دهه‌های گذشته، نقش مهمی در زنده نگه داشتن یاد شهدا ایفا کرده. چنانکه این هنر، شهدا را از حوزه یادبودهای رسمی و موزه‌های تاریخی خارج کرده و آن‌ا را به وجدان زنده مردم، به ویژه جوانان، منتقل کرده است. 

انتهای پیام/

منبع: خبرگزاری تسنیم