چرا وحدت حوزه و دانشگاه فراتر از یک مناسبت ساده است؟ راز تعاملی که آینده ایران را می‌سازد!

وحدت حوزه و دانشگاه یکی از مفاهیم کلیدی در منظومه فکری انقلاب اسلامی است که با هدف رفع شکاف تاریخی میان دو نهاد اثرگذار علمی کشور مطرح شد. این مفهوم، ناظر بر هم‌نشینی صوری یا ادغام ساختاری نیست، بلکه به دنبال هم‌افزایی معرفتی و تعامل هدفمند برای حل مسائل واقعی جامعه است.

قاب تاریخ | تصاویر دیده‌نشده از ماه‌چهره خلیلی در لندن؛ ۵ ماه پیش از وداع ناگهانی

نام‌گذاری ۲۷ آذر، سالروز شهادت آیت‌الله دکتر محمد مفتح، به عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه، ریشه در اندیشه‌های عمیق این متفکر و اندیشمند انقلابی دارد؛ شخصیتی که با شناخت دقیق از فضای حوزه و دانشگاه، تلاش کرد سوءتفاهم‌ها، بی‌اعتمادی‌ها و گسست‌های معرفتی میان این دو نهاد را کاهش دهد.

با گذشت بیش از چهار دهه از شهادت شهید مفتح، این پرسش همچنان مطرح است که وحدت حوزه و دانشگاه امروز در چه جایگاهی قرار دارد و تا چه اندازه توانسته به یک الگوی عملی در تولید علم، سیاست‌گذاری فرهنگی و حل چالش‌های اجتماعی تبدیل شود؛ موضوعی که در گفت‌وگو با دو صاحب‌نظر دانشگاهی و حوزوی در شیراز بررسی شده است.

وحدت، پیش‌شرط عبور از آموزش‌محوری به مسئله‌محوری

محمد بهجتی، مدرس دانشگاه، در گفت‌وگو با نمابان و به نقل از ایسنا با تأکید بر اینکه وحدت حوزه و دانشگاه یک نیاز واقعی جامعه است، نه یک شعار نمادین، اظهار کرد: اگر وحدت را صرفاً در حد برگزاری همایش‌ها و نشست‌های مناسبتی تعریف کنیم، عملاً به اهداف شهید مفتح نزدیک نشده‌ایم.

وی افزود: یکی از چالش‌های جدی نظام دانشگاهی، فاصله گرفتن از مسائل عینی جامعه و تمرکز بیش از حد بر آموزش نظری و تولید مقاله است. دانشگاه زمانی می‌تواند نقش اجتماعی خود را ایفا کند که با پشتوانه‌های معرفتی، اخلاقی و فرهنگی حوزه‌های علمیه پیوند بخورد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: حوزه‌های علمیه در طول تاریخ، مرجع پاسخ‌گویی به مسائل انسان و جامعه بوده‌اند و دانشگاه نیز ابزارها و روش‌های نوین تحلیل و تحقیق را در اختیار دارد. جدایی این دو، باعث ناقص ماندن فرآیند تولید دانش می‌شود.

بهجتی با اشاره به نقش نخبگان علمی تصریح کرد: وحدت حوزه و دانشگاه زمانی محقق می‌شود که استاد دانشگاه و استاد حوزه، مسئله مشترک تعریف کنند و به تولید مشترک برسند؛ نه اینکه هر کدام در مسیر جداگانه حرکت کنند و انتظار اثرگذاری کلان داشته باشند.

وی بیان کرد: شهید مفتح دقیقاً به دنبال چنین نگاهی بود؛ نگاهی که علم را در خدمت تعالی انسان و حل مسائل جامعه می‌خواست، نه صرفاً در خدمت آمار، مدرک و گزارش‌های بی‌اثر.

شهید مفتح؛ پیونددهنده عقلانیت دینی و علمی

حجت‌الاسلام محمدصادق یوسفعلی، مدیر حوزه علمیه آیت‌الله پیشوا شیراز نیز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه شهید مفتح نماد گفت‌وگوی عالمانه میان دین و دانش است، گفت: ایشان باور داشت که تقابل حوزه و دانشگاه نه واقعی، بلکه محصول سوءبرداشت‌ها و القائات تاریخی است.

وی افزود: حوزه و دانشگاه هر دو دغدغه حقیقت، انسان و جامعه را دارند، اما زبان، روش و ادبیات آن‌ها متفاوت است. شهید مفتح تلاش کرد این تفاوت‌ها را به تعارض تبدیل نکند، بلکه آن‌ها را مکمل یکدیگر بداند.

یوسفعلی با اشاره به شرایط امروز جامعه اظهار کرد: جامعه کنونی با مسائل پیچیده‌ای در حوزه اخلاق، خانواده، رسانه، اقتصاد و هویت مواجه است که پاسخ به آن‌ها نه صرفاً با نگاه دانشگاهی ممکن است و نه تنها با رویکرد سنتی حوزوی.

مدیر حوزه علمیه آیت‌الله پیشوا شیراز تأکید کرد: وحدت حوزه و دانشگاه اگر به یک پروژه تمدنی تبدیل شود، می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری علوم انسانی کارآمد و متناسب با زیست‌بوم فرهنگی و اجتماعی ایران باشد.

وی در پایان گفت: بزرگداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه باید فرصتی برای بازخوانی اندیشه‌های شهید مفتح و ارزیابی میزان تحقق آن‌ها در نظام علمی کشور باشد، نه صرفاً برگزاری مراسم‌های نمادین.

به گزارش ایسنا، وحدت حوزه و دانشگاه، آن‌گونه که شهید مفتح ترسیم می‌کرد، نه به معنای یکسان‌سازی این دو نهاد، بلکه به معنای تعامل عالمانه و هم‌افزایی هدفمند برای حل مسائل جامعه است. تجربه‌های موفق نشان می‌دهد هر جا این وحدت از سطح شعار عبور کرده و به همکاری واقعی منجر شده، دستاوردهای ملموس علمی و اجتماعی به همراه داشته است.

امروز، در شرایطی که جامعه ایران با چالش‌های چندلایه و نوظهور مواجه است، بازگشت به اندیشه‌های شهید مفتح می‌تواند نقشه راهی روشن برای تقویت پیوند دین و دانش باشد؛ پیوندی که اگر به‌درستی فهم و اجرا شود، نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده علمی، فرهنگی و اجتماعی کشور ایفا خواهد کرد.

انتهای پیام 

منبع: ایسنا