استیون اسپیلبرگ؛ رازهای پنهان موفقیت پادشاه بی‌رقیب سینما که تاریخ را متحول کرد

استیون اسپیلبرگ، فیلم‌سازی که از کارآموزی تلویزیونی به بزرگ‌ترین چهره سینما تبدیل شد و با آثار ماندگارش، استانداردهای جدیدی در سینمای جهان رقم زد.

سامان تهرانی

نویسنده

ترجمه اختصاصی نمابان و به نقل از سلام سینما – نگار رعنایی: اسپیلبرگ در پنج دهه گذشته نه‌تنها رکوردهای فروش گیشه را جابه‌جا کرده، بلکه با آثاری ماندگار، تعریف تازه‌ای از سینمای سرگرم‌کننده و هنری ارائه داده است. از تولد در خانواده‌ای مناسب برای پرورش خلاقیت تا ساخت فیلم‌هایی که تاریخ سینما را تغییر دادند، این مطلب نگاهی جامع به زندگی و کارنامه یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان جهان دارد.

قاب تاریخ | تصاویر دیده‌نشده از ماه‌چهره خلیلی در لندن؛ ۵ ماه پیش از وداع ناگهانی

بیشتر بخوانید:

۱۰ شاهکار ماندگار استیون اسپیلبرگ؛ فیلم‌هایی که هر بار تماشایی‌تر می‌شوند

استیون اسپیلبرگ؛ ۱۵ واقعیت کلیدی درباره مسیر صعود یک اسطوره

استیون اسپیلبرگ، مخترع بلاک‌باستر تابستانی، سلطان سینمای جادویی و موفق‌ترین کارگردان تاریخ، به‌عنوان تأثیرگذارترین چهره ۵۰ سال اخیر هالیوود شناخته می‌شود. آنچه در ادامه می‌خوانید، مهم‌ترین نکاتی است که صعود شهاب‌گونه و بی‌سابقه او را از یک کارآموز تلویزیونی به قدرتمندترین فیلم‌ساز تاریخ توضیح می‌دهد.

۱. تولد در خانواده‌ای «درست»

استیون اسپیلبرگ در ۱۸ دسامبر ۱۹۴۶ در شهر سینسیناتی ایالت اوهایو و در خانواده‌ای یهودی ارتدوکس به دنیا آمد. مادرش «لیا» پیانیست کنسرت بود و پدرش «آرنولد» مهندس برق؛ ترکیبی ایده‌آل از هنر و علم برای کودکی که بعدها به فیلم‌سازی با احساسات پرشور و جلوه‌های عظیم شهرت یافت.

۲. نخستین فیلم اسپیلبرگ یک وسترن بود

در ۱۲سالگی، زمانی که عضو گروه پیشاهنگان پسر (Boy Scouts) بود، برای دریافت نشان عکاسی به ساخت فیلم نیاز داشت. دوربین خانوادگی خراب بود، بنابراین از دوربین ویدئویی پدرش استفاده کرد و یک وسترن کوتاه به نام «آخرین دوئل» ساخت. اسپیلبرگ بعدها گفت:

«کاملاً درگیرش شدم. همه‌چیز از همان‌جا شروع شد.»

۳. رد شدن از دانشکده سینما

پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان، اسپیلبرگ به لس‌آنجلس رفت و سه بار برای ورود به دانشکده سینمای دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC) درخواست داد، اما هر سه بار رد شد. سپس به دانشگاه ایالتی کالیفرنیا رفت و پذیرفته شد.

او زمانی که به‌عنوان کارآموز در تلویزیون یونیورسال استخدام شد، دانشگاه را رها کرد. «سید شاینبرگ»، رئیس تلویزیون یونیورسال، استعداد او را دید و حامی‌اش شد.
سال‌ها بعد، USC در ۱۹۹۴ مدرک افتخاری به او داد و اسپیلبرگ با شوخی گفت: «آخرش مجبور شدم راه ورودم را بخرم!»

۴. کارگردانی قسمت آزمایشی «کلمبو»

اسپیلبرگ جوان در تلویزیون یونیورسال روی سریال‌های متعددی کار کرد، اما برجسته‌ترین آن‌ها کارگردانی قسمت پایلوت سریال کارآگاهی مشهور «کلمبو» (Columbo) در سال ۱۹۷۱ بود. او تنها ۲۳ سال داشت، اما نشانه‌های نگاه سینمایی و مهارت‌های کارگردانی‌اش به‌وضوح در این قسمت دیده می‌شد.

۵. «آرواره‌ها»؛ فیلمی پر از دردسر

پس از موفقیت «شوگرلند اکسپرس» (The Sugarland Express)، اسپیلبرگ برای ساخت فیلم «آرواره‌ها» (Jaws) انتخاب شد؛ اثری که در سال ۱۹۷۵ او را در ۲۷سالگی به اوج هالیوود رساند. این موفقیت در حالی رقم خورد که تولید فیلم با مشکلات جدی همراه بود، از جمله:

فیلم‌برداری در دریا و مشکلات پیش‌بینی‌ناپذیر آب‌وهوا

ناتمام بودن فیلمنامه و بازنویسی هم‌زمان آن

غرق شدن قایق «اورکا»

خراب شدن مداوم کوسه مکانیکی که به‌درستی در آب شور آزمایش نشده بود

۶. رؤیای ساخت فیلم جیمز باند

اسپیلبرگ در دهه ۱۹۷۰ علاقه‌مند بود یک فیلم جیمز باند بسازد. او دو بار ایده‌هایش را به «آلبرت بروکلی» ارائه کرد، اما موفق نشد. بااین‌حال، اشاره‌ای ظریف به باند در «آرواره‌ها» دیده می‌شود.

۷. خانواده و رخدادهای خارق‌العاده؛ تم همیشگی

یکی از ویژگی‌های اصلی سینمای اسپیلبرگ، پرداختن به روابط خانوادگی در دل داستان‌های فانتزی و بزرگ است. این نگاه ریشه در تجربه‌های شخصی او دارد و بسیاری از صحنه‌های مشهور فیلم‌هایش از زندگی واقعی‌اش الهام گرفته‌اند.

۸. تولد یک قهرمان در تعطیلات

در سال ۱۹۷۷، در یکی از سفرهای تفریحی مشترک با جورج لوکاس، ایده شخصیتی باستان‌شناس و ماجراجو مطرح شد. لوکاس به اسپیلبرگ گفت: «چیزی بهتر از باند سراغ دارم…»

و این‌گونه «ایندیانا جونز» متولد شد.

۹. نمایی ماندگار بدون ترفند دیجیتال

صحنه پرواز «ای.تی» و «الیوت» مقابل ماه، تقریباً بدون جلوه‌های دیجیتال ساخته شد. همه‌چیز با برنامه‌ریزی دقیق، ماکت‌ها و فیلم‌برداری واقعی انجام شد و به یکی از جادویی‌ترین لحظات تاریخ سینما بدل شد.

۱۰. سه بار رکورددار فروش تاریخ

اسپیلبرگ سه بار عنوان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ را به دست آورد:

«آرواره‌ها» (۱۹۷۵)

«ای.تی» (۱۹۸۲)

«پارک ژوراسیک» (۱۹۹۳)

مجموع فروش فیلم‌های او بیش از هر کارگردان دیگری است.

۱۱. انتقاد از «غیرهنری» بودن آثار اولیه

در ابتدای کار، برخی منتقدان فیلم‌های او را صرفاً تجاری می‌دانستند. اما با آثاری چون «فهرست شیندلر»، «امپراتوری خورشید» و «رنگ ارغوانی» این نگاه تغییر کرد.