۱۰ شاهکار استیون اسپیلبرگ که هر بار جادوی تازه‌ای به شما می‌بخشند!

ترجمه اختصاصی نمابان و به نقل از سلام سینما – نگار رعنایی: استیون اسپیلبرگ اگر بزرگ‌ترین فیلم‌ساز زنده جهان نباشد، بی‌تردید محبوب‌ترین آن‌هاست. او از دهه ۱۹۷۰ تاکنون، آثاری ساخته که نه‌تنها گیشه‌ها را فتح کرده‌اند، بلکه فرهنگ عامه، زبان سینما و حتی نگاه ما به مفاهیمی چون خانواده، ترس، امید، جنگ و پیشرفت علمی را تغییر داده‌اند. ویژگی مهم سینمای اسپیلبرگ، «قابلیت بازبینی» است؛ فیلم‌های او صرفاً وابسته به شگفتی اولیه نیستند، بلکه با گذر زمان و تغییر تجربه‌های شخصی مخاطب، لایه‌های تازه‌ای از معنا را آشکار می‌کنند.

قاب تاریخ | تصاویر دیده‌نشده از ماه‌چهره خلیلی در لندن؛ ۵ ماه پیش از وداع ناگهانی

بیشتر بخوانید:

استیون اسپیلبرگ؛ از کارآموز تلویزیونی تا پادشاه بی‌رقیب سینمای جهان

در ادامه، ۱۰ فیلم از آثار او معرفی می‌شود که بیش از دیگران ارزش دیدن دوباره و چندباره دارند:

۱۰. برخورد نزدیک از نوع سوم (Close Encounters of the Third Kind – 1977)

این فیلم، خالص‌ترین تجسم حس شگفتی در سینمای اسپیلبرگ است. داستان انسان‌هایی که با ترکیبی از ترس و کنجکاوی به آسمان خیره شده‌اند، به تدریج به تجربه‌ای معنوی و شاعرانه بدل می‌شود. اوج فیلم، ارتباط موسیقایی و نوری انسان و موجودات فضایی است؛ پایانی که هنوز هم از متعالی‌ترین لحظات تاریخ سینما به شمار می‌آید.

بازبینی این فیلم در سنین مختلف، تأثیری متفاوت دارد. برای نوجوانان، داستانی درباره اشتیاق، کنجکاوی و جست‌وجوی حقیقت است، اما برای بزرگسالان ،به‌ویژه والدین، روایتی تلخ از وسواس، فروپاشی خانواده و بهای سنگین دنبال‌کردن رؤیاهاست. حتی خود اسپیلبرگ بعدها اعتراف کرد که امروز، پایان فیلم را متفاوت می‌ساخت.

۹. فهرست شیندلر (Schindler’s List – 1993)

این فیلم نقطه عطفی در کارنامه اسپیلبرگ محسوب می‌شود؛ اثری که او را از برچسب «فیلم‌ساز سرگرمی‌محور» فراتر برد و جایگاهش را به‌عنوان یک هنرمند جدی تثبیت کرد.

روایت واقعی اسکار شیندلر، صنعت‌گر آلمانی که جان بیش از هزار یهودی را در هولوکاست نجات داد، فیلمی عمیقاً انسانی و تکان‌دهنده خلق کرده است.

فیلم‌برداری سیاه‌وسفید، دوربین لرزان و موسیقی غم‌انگیز جان ویلیامز، حس مستندگونه و دردناکی به اثر می‌بخشد. تماشای دوباره «فهرست شیندلر» آسان نیست، اما یادآور مسئولیت اخلاقی روایت تاریخ و اهمیت حافظه جمعی است.

۸. نجات سرباز رایان (Saving Private Ryan – 1998)

اسپیلبرگ با این فیلم، زبان تازه‌ای برای سینمای جنگ تعریف کرد. سکانس فرود نیروهای متفقین در نرماندی، یکی از واقع‌گرایانه‌ترین و نفس‌گیرترین صحنه‌های تاریخ سینماست؛ تجربه‌ای خشن، پرهیاهو و آزاردهنده که عمداً تماشاگر را در دل جهنم جنگ قرار می‌دهد.

اما قدرت فیلم فقط در صحنه‌های نبرد نیست. گفت‌وگوهای اخلاقی میان سربازان، پرسش از ارزش جان یک انسان در برابر جان بسیاری دیگر و لحظات انسانی میان خشونت، فیلم را ماندگار کرده است. بازبینی آن، احترام عمیق‌تری نسبت به مفهوم فداکاری و هزینه‌های جنگ ایجاد می‌کند.

۷. گزارش اقلیت (Minority Report – 2002)

این همکاری اسپیلبرگ و تام کروز، ترکیبی هوشمندانه از سرگرمی و تفکر است. داستان آینده‌ای که در آن جرم پیش از وقوع شناسایی می‌شود، بهانه‌ای است برای طرح پرسش‌هایی درباره اختیار انسان، عدالت، نظارت و قدرت دولت.

طراحی آینده در فیلم، از رابط‌های حرکتی تا اسکن شبکیه و بزرگراه‌های عمودی، همچنان باورپذیر و پیشگویانه است. فضای نوآر، شخصیت خاکستری قهرمان و تعقیب‌وگریزهای نفس‌گیر، باعث شده «گزارش اقلیت» حتی پس از دو دهه، تازه و هشداردهنده به نظر برسد.

۶. هوش مصنوعی (A.I. Artificial Intelligence – 2001)

یکی از بحث‌برانگیزترین آثار اسپیلبرگ که با گذر زمان ارزش واقعی‌اش شناخته شد. داستان دیوید، کودک رباتی که آرزوی دوست‌داشته‌شدن دارد، در ظاهر یک افسانه علمی‌–تخیلی است، اما در عمق خود تأملی تلخ درباره عشق، انسانیت و مرگ محسوب می‌شود.

فیلم از گرمای خانوادگی به کابوس، و از آن‌جا به پایانی آخرالزمانی می‌رسد. جهان‌سازی گسترده، تصاویر فراموش‌نشدنی و ارتباط فیلم با دغدغه‌های امروزی درباره هوش مصنوعی، باعث شده هر بار تماشای دوباره، لایه‌ای تازه از معنا آشکار شود.

۵. ای.تی. موجود فرازمینی (E.T. – 1982)

یکی از احساسی‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما. روایت دوستی میان پسربچه‌ای تنها و موجودی فضایی، داستانی ساده اما عمیق درباره عشق، فقدان و بلوغ است. موسیقی جان ویلیامز و کارگردانی دقیق اسپیلبرگ، احساسات تماشاگر را بی‌واسطه هدف قرار می‌دهد.

تماشای دوباره «ای.تی.» در بزرگسالی، بازگشتی صادقانه به دنیای کودکی است؛ جهانی که در آن، جادو ممکن به نظر می‌رسد و جدایی، عمیق‌ترین درد است. این فیلم همچنان همان تأثیر عاطفی نخستین را حفظ کرده است.

۴. خانواده فیبلمن (The Fabelmans – 2022)

شخصی‌ترین فیلم اسپیلبرگ و روایتی نیمه‌زندگی‌نامه‌ای از کودکی او. داستان پسری که سینما را هم‌زمان به‌عنوان پناهگاه و نیرویی مخرب تجربه می‌کند، تصویری صادقانه از رابطه هنر و زندگی ارائه می‌دهد.

در بازبینی، فیلم به تأملی درباره «هنر به‌مثابه بقا» تبدیل می‌شود. اسپیلبرگ خلاقیت را نه رمانتیک، بلکه وسواسی می‌بیند که می‌تواند هم نجات‌بخش باشد و هم ویرانگر. این فیلم، نگاه تازه‌ای به تمام آثار پیشین او می‌بخشد.

۳. آرواره‌ها (Jaws – 1975)

الگوی کامل بلاک‌باستر مدرن. داستان کوسه‌ای که شهری ساحلی را به وحشت می‌اندازد، هنوز هم به‌شدت مؤثر است. اسپیلبرگ با نشان‌ ندادن کوسه در بخش عمده فیلم، تعلیق را به اوج می‌رساند.

فراتر از ترس، فیلم نقدی تند به بوروکراسی، طمع اقتصادی و نادیده‌گرفتن خطرات واقعی است؛ مضمونی که همچنان مهم باقی مانده است. «آرواره‌ها» نه‌تنها بهترین فیلم اسپیلبرگ، بلکه یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینماست.

۲. پارک ژوراسیک (Jurassic Park – 1993)

فیلمی که رؤیای زنده‌شدن دایناسورها را واقعی جلوه داد. سکانس تی‌رکس هنوز هم یکی از بی‌نقص‌ترین صحنه‌های اکشن تاریخ سینماست. ترکیب جلوه‌های عملی و CGI، باعث شده فیلم حتی امروز هم باورپذیر باشد.

در پس هیجان، پرسش‌هایی اخلاقی درباره علم، قدرت و کنترل طبیعت مطرح می‌شود. همین تعادل میان شگفتی و اضطراب است که «پارک ژوراسیک» را فراتر از یک سرگرمی ساده قرار می‌دهد.

۱. مهاجمان صندوق گمشده (Raiders of the Lost Ark – 1981)

نمونه کامل سینمای ماجراجویانه. ایندیانا جونز شخصیتی است که هم قهرمان است و هم انسان، و هر سکانس فیلم به‌یادماندنی و دقیق طراحی شده است.

ریتم بی‌نقص، شوخ‌طبعی، خطر و هیجان در تعادلی مثال‌زدنی قرار دارند. این فیلم یادآوری می‌کند چرا عاشق سینما شده‌ایم و چرا بعضی فیلم‌ها هرگز کهنه نمی‌شوند.

این ۱۰ فیلم نشان می‌دهند که چرا استیون اسپیلبرگ یکی از ماندگارترین چهره‌های تاریخ سینماست. آثار او نه‌تنها سرگرم‌کننده‌اند، بلکه با هر بار تماشا، عمیق‌تر، انسانی‌تر و معنادارتر می‌شوند؛ تجربه‌ای که به‌ندرت در سینما تکرار می‌شود.
 

منبع: سلام سینما