طوفان سهمگین در هرمزگان؛ رسانه‌ها چگونه آرامش را به جامعه بازگرداندند؟

به گزارش نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم از قشم، طوفان امروز در هرمزگان و جزیره قشم، بار دیگر نقش خطیر رسانه‌ها و کاربران فضای مجازی را در مدیریت بحران و هدایت افکار عمومی به نمایش گذاشت. در چنین شرایطی، اطلاع‌رسانی دقیق و امیدبخش، نه‌تنها یک وظیفه حرفه‌ای، که یک تکلیف اخلاقی در قبال جان و روان جامعه است.

قاب تاریخ | تصاویر دیده‌نشده از ماه‌چهره خلیلی در لندن؛ ۵ ماه پیش از وداع ناگهانی

در بحران‌ها، رسانه‌ها تنها منبع خبر نیستند؛ آنها منبع اطمینان هستند. مطالعات متعدد نشان می‌دهد حضور و تماس چهره به چهره، کلیدی‌ترین عامل برای کاهش استرس و بهبود خلق و خو در انسان است؛ وقتی بلایای طبیعی این امکان را محدود می‌کند، صدای رسانه‌های معتبر تبدیل به همان دست اطمینان‌بخش می‌شود.

متأسفانه برخی کانال‌ها و شبکه‌های مجازی با بزرگنمایی و انتشار تصاویر افراطی صرفاً برای جذب مخاطب، به جای کاهش، به اضطراب عمومی دامن می‌زنند. این در حالی است که پژوهش‌ها به وضوح ارتباط بین استفاده بیش‌ از حد از شبکه‌های اجتماعی و افزایش احساس اضطراب، افسردگی و انزوا را تأیید می‌کنند.

نکته کلیدی آنجاست که این تأثیرات در شرایط بحرانی تشدید می‌شود. انتشار پی در پی تصاویر تخریب، بدون اشاره به اقدامات در حال انجام امداد و نجات، می‌توانند احساس درماندگی و هراس را در مردم عادی و حتی نیروهای امدادی تقویت کند. این همان سیاه‌نمایی است که نه کمک‌کننده، که بازدارنده است.

درس‌هایی از جهان واقعی؛ بحران، آزمونی برای بلوغ مدیریتی

این تصور که در دیگر نقاط دنیا طوفان‌ها بدون قطعی برق و آب و تخریب می‌گذرند، توهمی بیش نیست. تجربه طوفان در نقاط مختلف دنیا نشان ‌می‌دهد که تخریب بخشی از داستان طوفان است اما آنچه در این میان بسیار حائز اهمیت است ، شفافیت و استفاده هوشمندانه از داده‌های باز برای هماهنگی عملیات نجات می‌باشد.

در حقیقت پاسخ به بحران تنها حضور فیزیکی مأموران نیست، بلکه مدیریت اطلاعات و انتظارات جامعه است. وقتی مردم بدانند که جریان برق در کدام محله و با چه اولویتی در حال بازسازی است، یا اینکه آبرسانی سیار به کدام مناطق انجام شده، قطعاً تاب‌آوری بیشتری نشان می‌دهند. این شفافیت، اعتماد می‌آفریند و فضای لازم برای اقدام مؤثر مسئولان را فراهم می‌کند.

راهکارهایی برای فردایی امن‌تر؛ از امروز تا همیشه

برای تبدیل این بحران به فرصتی برای یادگیری و ارتقا، اقدامات عملی همچون موارد پیشنهادی می‌تواند راهگشا باشد؛اول، ایجاد پلتفرم رسمی و یکپارچه اطلاع‌رسانی بحران؛ استقرار یک سامانه موثق (شامل وب‌سایت، ربات پیام‌رسان و حساب‌های رسمی در شبکه‌ها) که به منبعی برای دریافت آخرین اخبار، دستورالعمل‌ها، نقاط ارائه کمک و گزارش وضعیت زیرساخت‌ها تبدیل شود.

دوم، تعامل پیش‌دستانه رسانه‌های ملی با بحران؛رسانه‌ها می‌توانند فراتر از پوشش اخبار، با تولید محتوای آموزشی (نحوه ذخیره آب، کمک‌های اولیه، حفظ گرمایش)، معرفی قهرمانان عرصه امداد و انعکاس اقدامات همدلی‌جویانه مردم، به تقویت تاب‌آوری روانی جامعه کمک کنند.

سوم، آموزش سواد رسانه‌ای بحران به عموم مردم؛ فرهنگ‌سازی برای تشخیص منابع معتبر از نامعتبر و عدم بازنشر شایعات، باید به یک برنامه مستمر تبدیل شود. مردم باید بدانند که هر ویدیوی دراماتیک لزوماً تصویر کامل واقعیت نیست.

چهارم، مستندسازی جامع تجربیات؛ دستگاه‌های اجرایی موظفند تمام مراحل پیش‌بینی، مواجهه و بازیابی پس از این طوفان را مستند کنند. تحلیل این گزارش‌ها باید مبنای اصلاح استانداردها، به‌روزرسانی پروتکل‌ها و تمرین‌های دوره‌ای برای بحران بعدی قرار گیرد.

طوفان می‌گذرد، اما مسئولیت می‌ماند

طوفان اخیر هرمزگان، اگرچه خساراتی به جای گذاشت، اما می‌تواند نقطه عطفی باشد برای مرور مسئولیت همگان در عرصه بحران. مسئولیت رسانه، ایجاد تعادل است؛ تعادل بین انعکاس واقعیت‌های سخت و انتشار نشانه‌های امید؛ تعادل بین اطلاع‌رسانی و آرامش‌بخشی.

از سوی دیگر، مسئولیت دستگاه‌های اجرایی، فراتر از رفع فوری خرابی‌هاست. آنها موظفند با شفافیت، سرعت و برنامه‌ریزی، اعتماد از دست رفته را بازسازی کنند و از این تجربه برای آینده‌ای امن‌تر درس بگیرند.

آرامش جامعه در روزهای سخت، سرمایه‌ای ملی است. حفظ این سرمایه، نیازمند همکاری سه‌گانه مردم هوشمند، رسانه‌های متعهد و مسئولان پاسخگوست. بیاییم این بار، گذر از بحران را نه با انگشت‌‌اتهامی بی‌حاصل، که با خرد جمعی و درس‌آموزی برای فردا به پایان برسانیم.

انتهای پیام/7558/

منبع: خبرگزاری تسنیم