هنر خراطی سنتی خراسان جنوبی؛ راز ماندگاری بر چرخ چوب در دل زمان

حسنعلی فولادی در گفت و گو با نمابان و به نقل از ایسنا گفت: خراطی از جمله رشته‌های صنایع‌دستی ایران است که اساس آن بر چرخش قطعه‌ای استوانه‌ای از چوب و برداشت تدریجی لایه‌های سطحی آن با ابزارهای تیز فلزی استوار است. در این فرآیند، چوب در دستگاه خراطی و میان سه‌نظام یا رکاب محکم می‌شود و با حرکت دورانی، به‌وسیله مغار شکل می‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که با وجود برجستگی‌ها و فرورفتگی‌های مختلف، مقطع نهایی همواره دایره‌ای و صاف باقی می‌ماند.

آخرین قیمت طلا، دلار و سکه امروز دوشنبه 24 آذر

وی افزود: بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد خراطی به شیوه سنتی دست‌کم بیش از ۳۰۰ سال است که در شهر سرایان رواج دارد و این هنر محدود به یک منطقه خاص نبوده و در بسیاری از شهرهای خراسان جنوبی با روش‌های مشابه تولید می‌شده است. همین تداوم تاریخی، خراطی را به یکی از هنرهای شاخص و هویت‌ساز صنایع‌دستی استان تبدیل کرده است.

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی در این هنر، انتخاب نوع چوب نقش تعیین‌کننده‌ای در کیفیت و دوام اثر دارد. چوب‌های سپیدار، بید، تاقوک، گردو، زردآلو و عناب از جمله مواد اولیه مورد استفاده در خراطی هستند که در این میان، چوب عناب و گردو به دلیل استحکام بالا، نقش‌پذیری مناسب و زیبایی بافت، مرغوب‌تر و ماندگارتر به شمار می‌روند و امکان اجرای کارهای ظریف‌تری را فراهم می‌کنند.

فولادی گفت: شواهد تاریخی موجود، از جمله نقوش برجای‌مانده در حجاری‌های تخت جمشید، نشان‌دهنده قدمت استفاده از فنون خراطی در ساخت تخت‌ها، چهارپایه‌های سلطنتی و ابزارهایی مانند عودسوز است؛ امری که جایگاه این هنر را در تاریخ صنایع‌دستی ایران برجسته‌تر می‌کند.

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی یادآورشد: امروزه خراطی سنتی با شماره ۱۳۱۸ در فهرست میراث معنوی (ناملموس) کشور به ثبت رسیده است؛ ثبت ملی‌ای که علاوه بر تأکید بر ارزش فرهنگی و تاریخی این هنر، ضرورت حفاظت، آموزش و انتقال آن به نسل‌های آینده را بیش از پیش یادآور می‌شود.

انتهای پیام

منبع: ایسنا