چرا صرفه‌جویی در آب تنها با شعار ممکن نیست؟ دولت باید وارد میدان فناوری شود!

به گزارش خبرنگار اجتماعی نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم، الهه پهلوان کارشناس و فعال محیط‌زیست نوشت: اگرچه داده‌های هواشناسی نوید بارش در هفته‌ پایانی آذرماه و بارش‌های نسبتاً نرمال زمستانه را داده‌اند، اما بارندگی‌های پیش‌ رو، حداقل دوای درد بحران آب شهر تهران نخواهد شد! چرا که تقاضای آب، چندین سال پیاپی است از ظرفیت طبیعی منابع آب تجدیدپذیر فراتر رفته است و اقدامات آبی پیش‌گرفته، در راستای اصلاح الگوی مصرف جمعیتی چند میلیونی و با نگاه تغییر اقلیم نبوده است!

آخرین قیمت طلا، دلار و سکه امروز دوشنبه 24 آذر

غالب رویه پیش‌گرفته، رفع تقاضای مشترکین بوده است! بارورسازی ابرها، پروژه انتقال آب از سد طالقان، که به گفته‌ وزیر نیرو، تأمین آب آشامیدنی 3 میلیون نفر در تهران و البرز را تضمین می‌کند؛ و اظهارات راما حبیبی معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای تهران در خصوص جانمایی 70 نقطه برای حفر چاه جدید، گواه بر این ادعاست. اقداماتی که نه‌تنها پایانی ندارد، بلکه اثرات جانبی جبران‌ناپذیری دارند! مانند فرونشست زمین.

علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، احداث سد و بسته شدن بخش عمده‌ای از مسیرهای طبیعی آب، مانند سد لتیان که عملاً مانع از رسیدن آب به دشت ورامین و سد کرج که باعث عدم تغذیه دشت‌های جنوب‌غرب تهران شده است را، عامل عدم تغذیه منابع زیرزمینی دانسته، و از سوی دیگر، افزایش تعداد چاه‌های آب و میزان برداشت زیاد از آن‌ها را عامل فرونشست دانسته است.

در خصوص میزان مصرف آب «مهدی فلاح» مسئول رسانه‌ای شرکت آب و فاضلاب تهران گفته است؛ حدود 42 درصد مصرف آب در بخش شهری تهران، شرب است که حدوداً سالانه معادل 1.2 میلیارد مترمکعب می‌شود. بر این اساس، ساکنان تهران روزانه بین یک تا سه میلیون لیتر آب مصرف می‌کنند که در روزهای پرمصرف تابستان به 4 میلیون لیتر می‌رسد. میزان آب بدون درآمد استان تهران نیز حدود 22 درصد است که خود شامل سه بخش هدررفت واقعی، هدررفت ظاهری و مصارف مجاز بدون درآمد است. به گفته‌ علیرضا اصغری معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب استان تهران، میزان هدررفت واقعی شبکه آب استان تهران شامل نشت‌های آشکار و نشت‌های پنهان حدود 9.7 درصد است!

با این اوصاف، در نهایت تصمیم مسئولین بر آن شد، فشار آب به علت محدودیت منابع و پایین آمدن نرخ هدررفت واقعی آب از شبکه به دلیل فرسودگی شبکه‌های آبرسانی، کم شود، به شکلی که این منابع محدود به‌طور عادلانه بین همه شهروندان توزیع شود! اگرچه این اقدام چندان هم عادلانه نبود، چرا که به علت افت فشار، آب عملاً به طبقات بالای ساختمان‌ها نرسید و سبب شد با تحمیل هزینه به شهروندان، بازار فروش پمپ و مخزن رونق اساسی گیرد! اما به نقل از بهنام بخشی مدیر روابط عمومی آبفای استان تهران: طبق قانون مبحث 16 مقررات ملی ساختمان، در تهران برای هر واحد مسکونی باید حداقل 250 لیتر مخزن ذخیره آب در نظر گرفته شود.

به‌عنوان مثال، در یک ساختمان چهار واحدی، حداقل هزار لیتر مخزن مورد نیاز است. همچنین بر اساس سرانه جمعیتی، برای هر نفر باید حدود 75 لیتر مخزن ذخیره آب پیش‌بینی شود! بر این اساس در نهایت محسن اردکانی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران در 15 آذرماه 1404 گفت: 85 درصد مشترکان تهرانی پمپ و مخزن را در ساختمان‌های محل سکونت خود نصب کرده‌اند، و آن 15 درصد هم اگر اقدام به نصب پمپ و مخزن کنند، با قطعی احتمالی آب ناشی از افت فشارها مواجه نخواهند شد!

اما سؤال اساسی اینجاست که با کاهش فشار اگرچه از محل جلوگیری از هدررفت واقعی آب، صرفه‌جویی به عمل آمد، اما ایجاد مخزن ذخیره آب و پمپ، به چه میزان باعث کاهش مصرف آب و کاهش تقاضا می‌شود؟! آیا بهتر نیست همزمان با پیشنهاد مخزن و پمپ، سریعاً مصرف‌کنندگان آب خانگی را در راستای کاهنده‌ها حمایت، و در این مسیر سوق داد؟ آیا وقت آن نرسیده بخش‌های پرمصرف آب خانگی نیز را به‌عنوان تارگت در نظر گرفت؟

مثلاً به نقل از صداوسیما، هر خانواده سالانه حدود 23 هزار لیتر آب برای شستن ظرف‌ها استفاده می‌کند. یعنی در هر بار شست‌وشوی ظروف 12 نفره، تقریباً 65 لیتر آب مصرف می‌شود. در حالی‌که مصرف آب ماشین ظرف‌شویی با سطح انرژی بالا، حدود 15 لیتر خواهد بود. این میزان صرفه‌جویی، از هدررفت حدود 350 لیتر آب در هفته و 18 هزار لیتر آب در سال برای هر خانوار جلوگیری می‌کند. دکتر عبدالرضا کرباسی استاد تمام دانشگاه تهران، در شبکه دانشگاه تهران ذکر کرده است: در یک بار شست‌وشوی ظروف یک خانواده 4 نفره به جای 75 لیتر مصرف آب، مصرف آب را با ماشین ظرف‌شویی می‌توان به 11 لیتر تقلیل داد.

از دیگر کانون‌های هدررفت آب در منازل، حمام و سرویس بهداشتی می‌باشد. بر اساس گزارشی با عنوان «عادت‌های غلط خانگی چقدر برایمان آب می‌خورد؟» در هر دقیقه دوش گرفتن بین 15 تا 40 لیتر آب مصرف می‌شود؛ به همین خاطر یک دوش گرفتن 10 دقیقه‌ای، با باز بودن مداوم دوش و سردوش‌های غیراستاندارد، می‌تواند معادل 400 لیتر آب را هدر بدهد! در خصوص مسواک زدن نیز، در هر دقیقه چیزی بین 10 تا 20 لیتر آب مصرف می‌شود؛ یعنی چیزی معادل 10 تا 20 بطری آب معدنی خانواده!

به گفته‌ محمد محسنی معاون خدمات مشترکان شرکت آب و فاضلاب تهران، با نصب قطعات ساده‌ای مانند پرلاتور و رگولاتور، می‌توان از 30 تا 35 درصد تا بیش از 50 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کرد! به گفته او در حالت عادی، با فشار نرمال، از یک شیر حدود 20 لیتر آب عبور می‌کرد؛ اما با نصب پرلاتور، این میزان به 9 لیتر کاهش خواهد یافت، بدون اینکه فشار آب برای مصرف‌کننده تغییر محسوسی داشته باشد. در این راستا در نیمه آذرماه 1404 نیز استاندار تهران گفت: «برای کاهش 30 تا 35 درصدی مصرف آب، لازم است 40 میلیون ابزار کاهش‌دهنده مصرف نصب شود.»

از آنجایی که دعوت مردم به کاهش مصرف کاری فرهنگی و بسیار زمان‌بر است و بحران آب دیگر زمان مدارا و صبر کردن را از دست داده است، بهترین اقدام در خصوص فضای آشپزخانه فراگیر شدن تکنولوژی‌های استاندارد و کم‌مصرف آب مانند ماشین ظرف‌شویی است و در خصوص سایر بخش‌های پرمصرف خانگی، مشخصاً سرویس بهداشتی و حمام، استفاده از کاهنده‌هاست و چه بهتر که استفاده از شیرآلات اتوماتیک هوشمند و به عبارتی شیرآلات چشمی نیز رواج پیدا کند که علاوه بر کاهندگی، جلوی هدررفت لحظه‌ای نیز گرفته شود و از همه مهم‌تر آن‌که، شیرآلات هوشمند نه‌تنها از مطلوبیت نمی‌کاهند بلکه به‌راحتی و به‌سرعت می‌توانند در فرهنگ‌سازی و تغییر رفتار انسان‌ها نسبت به مصرف آب و اسراف اثرگذار باشند.

لذا هر قطره از آب شرب که در آب لوله‌کشی منازل می‌بینیم، ارزش ذاتی و اقتصادی بسیار بالایی دارد و به دلیل وخامت وضعیت آبی، چه در خصوص فراگیر شدن استفاده از تکنولوژی (ماشین ظرف‌شویی) و چه در خصوص استفاده از شیرآلات هوشمند، حمایت دولت لازم و حیاتی است و جلوگیری از هدررفت به هر شکلی الزامی است.

انتهای پیام/

منبع: خبرگزاری تسنیم