بلاتکلیفی قرهسو؛ رودخانهای در آستانه بحران سلامت کرمانشاه
رودخانه قرهسو که روزگاری نماد حیات و هویت طبیعی کرمانشاه بود، امروز به دلیل نبود مدیریت مشخص در آستانه بحران جدی سلامت و زیستمحیطی قرار گرفته است.
سامان تهرانی
نویسنده
نمابان و به نقل از خبرگزاری مهر، گروه استانها: رودخانه قرهسو، شریان آبی که روزگاری حیاتبخش بخش مهمی از دشت کرمانشاه و هویت طبیعی این شهر به شمار میرفت، امروز در محدوده شهری به نمادی از بلاتکلیفی مدیریتی و انباشت مشکلات مزمن زیستمحیطی تبدیل شده است. مسیری که میتوانست به عنوان یکی از ظرفیتهای منظر شهری و زیستپذیری کرمانشاه ایفای نقش کند، اکنون با تودههایی از زباله، نخالههای ساختمانی و گلولای انباشته شده و چهرهای نازیبا و آزاردهنده را بهویژه در ورودیهای شهر رقم زده است؛ تصویری که نهتنها زیبنده مرکز استان کرمانشاه نیست، بلکه نشانهای آشکار از غفلت و نبود انسجام در مدیریت این رودخانه به شمار میرود.
قرهسو در محدوده شهری کرمانشاه، امروز دیگر صرفاً یک رودخانه نیست؛ بلکه به معضلی چندبعدی بدل شده که آثار آن در منظر شهری، سلامت عمومی، محیط زیست و حتی ذهنیت شهروندان و مسافران ورودی به شهر قابل مشاهده است. بوی نامطبوع و تعفن ناشی از ورود فاضلاب و تجمع پسماندها، نفس کشیدن در حاشیه این رودخانه را برای ساکنان اطراف دشوار کرده و نارضایتی عمومی را افزایش داده است. این وضعیت در حالی تداوم یافته که کرمانشاه به عنوان یکی از شهرهای مهم غرب کشور، همواره در پی ارتقای تصویر شهری و جذب گردشگر بوده و ورودیهای شهر، نخستین قاب مواجهه مسافران با این کلانشهر محسوب میشود.
انباشت زباله و نخاله در بستر و حریم قرهسو، تنها یک مسئله ظاهری نیست؛ بلکه زنگ خطری جدی برای محیط زیست شهری و منابع آب به شمار میرود. ورود انواع پسماندهای خانگی، نخالههای ساختمانی و روانآبهای آلوده به این رودخانه، کیفیت آب را بهشدت کاهش داده و بستر را به کانونی برای تولید بوهای نامطلوب و تجمع حشرات موذی تبدیل کرده است. گلولای انباشته شده در مسیر رودخانه نیز، علاوه بر تشدید آلودگی، خطر طغیان و بروز مشکلات در زمان بارندگیهای فصلی را افزایش داده و امنیت مناطق پیرامونی را با تهدید مواجه کرده است.
آنچه بیش از هر عامل دیگری در شکلگیری این وضعیت نقش داشته، بلاتکلیفی مزمن در ساماندهی قرهسو و پاسکاری مسئولیتها میان دستگاههای متولی است. رودخانهای که حریم، بستر، پساب و منظر آن هر یک در حوزه وظایف نهادی مشخص تعریف میشود، در عمل میان سه دستگاه آب منطقهای، آب و فاضلاب و شهرداری کرمانشاه معلق مانده و همین فقدان مرجع واحد و پاسخگو، زمینهساز تداوم وضعیت موجود شده است. هر یک از این دستگاهها، بخشی از مسئولیت را متوجه دیگری میدانند و نتیجه این چرخه معیوب، انباشت مشکلات و فرسایش اعتماد عمومی است.
در چنین شرایطی، قرهسو به جای آنکه به فرصتی برای توسعه پایدار شهری و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان تبدیل شود، به محلی برای تخلیه بیضابطه زباله، رهاسازی نخاله و ورود فاضلاب بدل شده است. نبود برنامه جامع و هماهنگ برای لایروبی، پاکسازی و ساماندهی حریم رودخانه، سبب شده تا هر اقدام مقطعی و محدود، در کوتاهمدت اثر خود را از دست بدهد و وضعیت به حالت اولیه بازگردد. این در حالی است که تجربه سایر شهرها نشان میدهد ساماندهی رودخانههای شهری، نیازمند عزم مشترک، تقسیم کار شفاف و مدیریت یکپارچه است.
چهره زشت و نامطلوب امروز قرهسو در محدوده شهری کرمانشاه، بیش از هر چیز حاصل همین بلاتکلیفی و نبود تصمیم قاطع است؛ وضعیتی که پیامدهای آن مستقیماً متوجه شهروندان شده و کیفیت زندگی در مناطق مجاور رودخانه را تحت تأثیر قرار داده است. بوی تعفن، آلودگی بصری و نگرانیهای زیستمحیطی، تنها بخشی از تبعاتی است که هر روز بر دوش مردم سنگینی میکند و در غیاب اقدام مؤثر، به یک بحران خاموش اما فراگیر بدل شده است.
اکنون قرهسو در نقطهای قرار دارد که ادامه این روند، هزینههای اجتماعی و زیستمحیطی سنگینتری را به شهر تحمیل خواهد کرد. ساماندهی این رودخانه، بیش از آنکه یک مطالبه محلی باشد، ضرورتی برای حفظ سلامت عمومی، ارتقای منظر شهری و صیانت از منابع طبیعی کرمانشاه است؛ ضرورتی که تحقق آن، نیازمند پایان دادن به پاسکاریها و پذیرش مسئولیت روشن از سوی دستگاههای متولی است.
معاون آبفای کرمانشاه: فاضلاب در محدوده شهری وارد رودخانه قرسو نمیشود
سعید ستودهکیا معاون بهرهبرداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه با اشاره به فرآیند جمعآوری و دفع فاضلاب در شهرها و روستاها اظهار داشت: فاضلاب شهرها و روستاها پس از جمعآوری، وارد تصفیهخانهها میشود و پس از طی مراحل تصفیه، به محیطهای پذیرنده هدایت میشود؛ محیطهایی که بر اساس ضوابط زیستمحیطی تعریف شدهاند و خروجی تصفیهخانهها باید به آنها وارد شود.
وی افزود: در محدوده شهری کرمانشاه، فاضلابی که پیشتر وارد رودخانهها میشد، جمعآوری شده و امروز میتوان با اطمینان گفت که در بخش شهری، فاضلاب خام وارد رودخانهها از جمله رودخانه قرسو نمیشود و این موضوع حاصل اجرای شبکه جمعآوری فاضلاب در محدوده شهر است.
ستودهکیا تصریح کرد: در حال حاضر در محدوده شهری کرمانشاه، فاضلاب وارد رودخانه قرسو نمیشود و فاضلاب شهری بهطور کامل جمعآوری شده است؛ آنچه بهعنوان آلودگی مشاهده میشود، مربوط سایر پسماندها است که انباشته شده است.
معاون بهرهبرداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه با بیان اینکه کرمانشاه همچنان با کمبود ظرفیت تصفیه فاضلاب مواجه است، گفت: در شرایط فعلی، شهر کرمانشاه نیازمند فاز جدید تصفیهخانه است و آنچه تاکنون ساخته شده، تنها پاسخگوی حدود یکسوم فاضلاب تولیدی شهر است.
وی خاطرنشان کرد: دستگاههای مختلف از جمله شرکت آب منطقهای و شهرداری هرکدام وظایفی در حوزه مدیریت آبهای سطحی و رودخانهها دارند و همکاری بینبخشی در این زمینه اهمیت بالایی دارد، اما تأکید ما این است که جمعآوری فاضلاب شهری انجام شده و در محدوده شهر، ورود فاضلاب به رودخانهها مهار شده است.
پاسکاری مسئولیت ساماندهی قرهسو
محمد تاجبخش مدیر مدیریت رودخانه و سواحل آب منطقهای استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تاریخچه مسئولیتها در مدیریت رودخانههای شهری کرمانشاه گفت: ماده ۵۵ قانون شهرداریها، مفاد قانون پیشگیری و مبارزه با خطرات سیل همچنین سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور (مصوب ۱۴۰۰) پیش از این وظیفه لایروبی و ساماندهی رودخانهها در محدودههای شهری را بر عهده وزارت کشور (شهرداریها) گذاشته بود، اما با اعتراض شهردار خرمآباد و پروندههای قضائی متعدد، موضوع به دیوان عدالت اداری ارجاع گردید.
وی افزود: نهایتاً دیوان عدالت اداری رأی داد که این دستورالعملها نقض شده و مسئولیت ساماندهی رودخانهها باید به شرکت آب منطقهای واگذار شود که در حال حاضر با توجه به ارجحیت قوانین، اعتراض به رأی دیوان توسط دفتر حقوقی شرکت مدیریت منابع آب ایران انجام شده و موضوع در دست پیگیری است.
تاجبخش تصریح کرد: کار ما شامل لایروبی گل و لای حاصل از سیلاب بالادست است که با توجه به خشکسالیهای سنوات اخیر صرفاً فاضلاب شهری در روخانه قره سو جاری بوده و علت انسداد و گرفتگیهای موضعی رودخانه ناشی از تخلیه نخالههای ساختمانی و زبالههای شهری است. علاوه بر این مناطق حساس مانند کمربندی غربی کرمانشاه امسال حدود ۴۰۰ متر و در سنوات قبل نیز محدودههایی شامل شهرک کرناچی، پل کمربندی شرقی و محدوده پشت استانداری پاکسازی گردیده است. در نقاط دیگر نیز، ما بر اساس نیاز اقدام میکنیم، اما این به معنای پاکسازی کامل رودخانه از نخالههای ناشی از عدم نظارت سایر سازمانها نیست.
وی همچنین به محدودیت بودجه اشاره کرد و گفت: پاکسازی رودخانهها به اعتبارات و بودجه زیادی نیاز دارد، ضمن اینکه بر اساس قانون مدیریت پسماند و ماده ۴۶ قانون توزیع عادلانه آب شهرداریها و سازمان حفاظت محیط زیست نیز میبایستی به وظایف خود عمل نمایند.
مدیر مدیریت رودخانه و سواحل آب منطقهای استان کرمانشاه ادامه داد: برای نمونه در کمربندی شرقی (محدوده بزرگراه امام خمینی)، لایروبی برای عبور ایمن سیلاب با آب منطقهای است، اما آنچه بیش از هر چیزی دیده میشود انباشت نخاله ساختمانی و زبالههای شهری در محدوده رودخانه است.
تاجبخش در پایان یادآور شد: مسئولیت هر بخش از رودخانهها بسته به محدوده و نوع اقدامات مورد نیاز متفاوت است و همکاری بین دستگاههای مختلف برای پیشگیری از خطر سیلاب و حفظ ایمنی شهری ضروری است.
مسئولیت لایروبی قرهسو بر عهده آب منطقهای است
مجموعه شهرداری کرمانشاه با استنداد به رأی هییت عمومی دیوان عدالت اداری و با اشاره به مصوبه ستاد مدیریت بحران شهرستان اعلام میدارد که متولی اصلی لایروبی رودخانهها، آببندانها، استخرها، تالابها و سدها، شرکت آب منطقهای استان است. بر اساس این مصوبه، آن شرکت موظف شده است که پیش از آغاز بارشهای پیش رو، اقدامات لازم برای مقابله با سیل و لایروبی رودخانهها به ویژه رودخانه قرهسو را با بهرهمندی از ظرفیت دستگاههای ذیربط، از جمله شهرداریها، انجام دهد. شهرداری کرمانشاه تأکید میکند تا امروز هیچ نهادی درخواستی رسمی برای کمک یا پشتیبانی در این زمینه به این مجموعه ارائه نکرده است و بر این اساس، هیچ وظیفهای بر عهده شهرداری در لایروبی رودخانه قرهسو وجود ندارد.
مجموع این اظهارنظرها و واقعیتهای میدانی نشان میدهد رودخانه قرهسو امروز درگیر بنبستی مدیریتی شده که از سطح یک اختلاف اداری فراتر رفته و به بحرانی زیستمحیطی و تهدیدی جدی برای سلامت شهروندان کرمانشاهی بدل شده است؛ بحرانی که در آن هر دستگاه بخشی از مسئولیت را متوجه دیگری میداند و در نهایت، رودخانهای رهاشده، آلوده و بدمنظر سهم مردم میشود. اکنون که حتی ستاد مدیریت بحران نیز نتوانسته گره این پاسکاری فرساینده را باز کند، انتظار افکار عمومی از استاندار کرمانشاه آن است که با ورود مستقیم، قاطع و مسئولانه، تکلیف متولی واحد ساماندهی قرهسو را بهصورت شفاف مشخص کند، تقسیم کار عملیاتی و زمانبندیشده میان دستگاهها را الزامآور سازد و اجازه ندهد این شریان حیاتی بیش از این به کانون آلودگی، بوی تعفن و تهدید سلامت عمومی تبدیل شود؛ مطالبهای روشن که تعلل در پاسخ به آن، هزینههای اجتماعی، زیستمحیطی و بهداشتی سنگینتری را بر استان تحمیل خواهد کرد.
منبع: خبرگزاری مهر
📢 مهمترین اخبار
- زمان واریز یارانه آذرماه ۱۴۰۴؛ یارانه آذرماه امسال زودتر از همیشه واریز میشود؟ ۱۴۰۴/۰۹/۲۵
- قیمت جدید طلا و سکه ۲۵ آذرماه ۱۴۰۴/ قیمت سکه و طلا زیر و رو شد ۱۴۰۴/۰۹/۲۵
- زمان دقیق واریز یارانه آذر ۱۴۰۴ اعلام شد؛ آیا یلدا تغییرات جدیدی به همراه دارد؟ ۱۴۰۴/۰۹/۲۵
- فوری | ساعت کاری بانکها تغییر کرد + جزئیات ۱۴۰۴/۰۹/۲۵
- آخرین قیمت طلا، دلار و سکه امروز دوشنبه 24 آذر ۱۴۰۴/۰۹/۲۴
شناسه خبر:
210103
۲۵ آذر ۱۴۰۴ |
ساعت:
۱۵:۴۱
|
بازدید:
0
اشتراک گذاری:
بدون دیدگاه