جشنواره فرهنگ اقوام در گلستان؛ پل همزیستی و دیپلماسی فرهنگی که همه را گرد هم آورد!

نمابان و به نقل از خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: جشنواره فرهنگ اقوام در گلستان، از همان نخستین دوره‌های برگزاری، پاسخی به یک واقعیت اجتماعی بود؛ واقعیتی به نام تنوع قومی. استانی که ترکمن‌ها، فارس‌ها، سیستانی‌ها، بلوچ‌ها، قزلباش‌ها، ترک‌ها، کردها، مازندرانی‌ها، گیلک‌ها و ده‌ها خرده‌فرهنگ دیگر را در خود جای داده، ناگزیر نیازمند بستری برای گفت‌وگو، شناخت متقابل و تقویت همبستگی اجتماعی است.

آخرین قیمت طلا، دلار و سکه امروز دوشنبه 24 آذر

در سال‌های ابتدایی، جشنواره بیشتر کارکرد نمایشی داشت؛ غرفه‌هایی از پوشش‌های محلی، موسیقی‌های بومی و خوراک‌های سنتی که مخاطب را با رنگارنگی فرهنگ‌ها آشنا می‌کرد. اما با گذشت زمان و افزایش استقبال عمومی – تا جایی که در برخی شب‌ها ده‌ها هزار نفر بازدیدکننده ثبت شد – جشنواره به تدریج از یک برنامه فرهنگی صرف، به یک رویداد اجتماعی بزرگ تبدیل شد.

وقفه در برگزاری جشنواره در سال گذشته، بیش از هر چیز نشان داد این رویداد دیگر فقط یک انتخاب مدیریتی نیست، بلکه به یک مطالبه عمومی بدل شده است. مطالبه‌ای که هم از سوی مردم استان و هم از سوی هنرمندان، فعالان فرهنگی و حتی فعالان گردشگری مطرح شد. همین مطالبه، زمینه‌ساز بازتعریف اهداف جشنواره در دوره هفدهم شد؛ بازتعریفی که محور آن، عبور از نگاه داخلی و حرکت به سمت دیپلماسی فرهنگی و تعاملات منطقه‌ای بود.

در چنین فضایی، حضور کشورهای حوزه آسیای میانه، تمرکز بر گردشگری سلامت، بازارسازی صنایع‌دستی و طراحی تورهای تخصصی، نشان می‌دهد جشنواره فرهنگ اقوام در حال تبدیل شدن به یک «پلتفرم فرهنگی–اقتصادی» است؛ پلتفرمی که می‌تواند نقش گلستان را در نقشه فرهنگی و گردشگری کشور پررنگ‌تر کند.

در همین راستا با فریدون فعالی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان به گفتگو پرداختیم.

*جشنواره فرهنگ اقوام امسال با تأکید ویژه بر بین‌المللی بودن معرفی شده است. با توجه به اینکه در سال‌های گذشته نیز این عنوان برای جشنواره استفاده می‌شد، لطفاً توضیح دهید دقیقاً چه شاخص‌ها و اقداماتی باعث شده شما با اطمینان بگویید این دوره، به معنای واقعی کلمه بین‌المللی است؟

در این دوره تلاش کردیم مفهوم بین‌المللی بودن از سطح نام و عنوان عبور کند و به محتوا و کارکرد برسد. حضور رسمی سه کشور تاجیکستان، قزاقستان و ازبکستان با اجرای شب‌های فرهنگی مستقل، استقرار گروه‌های هنری، ارائه صنایع‌دستی و مشارکت فعال در طول ایام جشنواره، اتفاقی کم‌سابقه است. این کشورها نه‌تنها اجرا دارند، بلکه فرهنگ، موسیقی، پوشش، آئین‌ها و محصولات بومی خود را معرفی می‌کنند و همین تعامل زنده، جشنواره را به یک رویداد بین‌المللی واقعی تبدیل کرده است.

*شما بارها به موضوع دیپلماسی فرهنگی اشاره کرده‌اید. جشنواره فرهنگ اقوام چگونه می‌تواند از یک رویداد فرهنگی داخلی، به ابزاری مؤثر در دیپلماسی فرهنگی و حتی توسعه روابط منطقه‌ای تبدیل شود؟

دیپلماسی فرهنگی یعنی گفت‌وگوی ملت‌ها بدون واسطه‌های سیاسی. وقتی گروه‌های فرهنگی کشورهای منطقه در گلستان حضور پیدا می‌کنند، این تعامل می‌تواند به همکاری‌های گسترده‌تر در حوزه گردشگری، سلامت، سرمایه‌گذاری و حتی تبادل رویدادهای فرهنگی منجر شود. کشورهای حوزه CIS از اهداف اصلی ما هستند؛ چراکه هم اشتراکات فرهنگی داریم و هم ظرفیت بالایی در گردشگری سلامت و سفرهای منطقه‌ای وجود دارد. این جشنواره می‌تواند نقطه شروع این مراودات باشد.

*گلستان استانی با تنوع قومی کم‌نظیر است. این تنوع در طراحی و اجرای جشنواره امسال چگونه بازتاب داده شده و سهم اقوام بومی استان تا چه اندازه پررنگ است؟

فلسفه شکل‌گیری این جشنواره بر اساس همین تنوع قومی بوده است. امسال ۲۵ گروه فرهنگی و هنری بومی استان در جشنواره حضور دارند، ۲۰ سیاه‌چادر عشایری برپا شده و آئین‌ها، موسیقی‌ها و خوراک‌های سنتی اقوام گلستان به‌صورت زنده اجرا می‌شود. همچنین ۳۷ غرفه صنایع‌دستی به هنرمندان گلستانی اختصاص یافته تا مردم از نزدیک با ظرفیت‌های فرهنگی استان آشنا شوند.

*با توجه به استقبال گسترده مردمی در دوره‌های گذشته، جشنواره چه نقشی در افزایش نشاط اجتماعی و تقویت سرمایه اجتماعی در استان دارد؟

وقتی شما در یک شب میزبان ۷۰ تا ۸۰ هزار بازدیدکننده هستید، این فقط یک رویداد فرهنگی نیست؛ بلکه یک جریان اجتماعی بزرگ است. مردم گلستان و حتی استان‌های همجوار سال‌هاست منتظر برگزاری این جشنواره هستند. سال گذشته که جشنواره برگزار نشد، مطالبه عمومی شکل گرفت. این نشان می‌دهد جشنواره فرهنگ اقوام به بخشی از هویت اجتماعی استان تبدیل شده است.

*به حوزه گردشگری اشاره کردید. جشنواره امسال چه تأثیری بر اقتصاد گردشگری استان و فعال شدن زنجیره خدمات گردشگری خواهد داشت؟

جشنواره دقیقاً در نقطه تلاقی فرهنگ و اقتصاد قرار دارد. در ایام برگزاری، ظرفیت هتل‌ها و مراکز اقامتی استان تکمیل می‌شود، دفاتر خدمات مسافرتی تورهای ویژه طراحی کرده‌اند و برای نخستین بار قطار گردشگری ویژه جشنواره از تهران به گلستان راه‌اندازی شده است. این یعنی جشنواره می‌تواند به موتور محرک گردشگری استان تبدیل شود.

* صنایع‌دستی یکی از محورهای اصلی جشنواره است. با توجه به اینکه همواره دغدغه اصلی هنرمندان، فروش و بازارسازی است، جشنواره چه راهکاری برای عبور از نگاه صرفاً نمایشگاهی ارائه می‌دهد؟

ما در گلستان حدود ۴۰ هزار هنرمند صنایع‌دستی داریم و ۸۰ نوع محصول تولید می‌شود. مشکل تولید نیست، مسئله فروش است. جشنواره فرصتی برای ارتباط مستقیم هنرمند با بازار است. در کنار آن، توسعه بازارچه‌های دائمی صنایع‌دستی در شهرهایی مانند گرگان، علی‌آباد، بندرگز و گنبدکاووس در دستور کار قرار دارد که برخی از آن‌ها تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسند.

* برای رفاه بازدیدکنندگان و مدیریت جمعیت و ترافیک چه تمهیداتی در نظر گرفته شده است؟

با همکاری شهرداری گرگان، حمل‌ونقل عمومی ویژه جشنواره پیش‌بینی شده و اتوبوس‌ها به‌صورت منظم از میدان شهرداری به محل جشنواره تردد می‌کنند. برنامه‌ها هر شب از ساعت ۱۶ تا ۲۲ در بخش‌های سرپوشیده و فضای باز اجرا می‌شود تا مردم با آسودگی از این رویداد بهره‌مند شوند.

*جشنواره در مرکز استان برگزار می‌شود؛ برای بهره‌مندی شهرستان‌ها چه برنامه‌ای دارید؟

با همکاری اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، گروه‌های فرهنگی و هنری جشنواره به شهرستان‌های مختلف اعزام می‌شوند. اجراها در سالن‌های ارشاد به‌صورت رایگان برگزار خواهد شد تا مردم سراسر استان از این رویداد سهم داشته باشند.

*و در پایان، اگر بخواهید جشنواره هفدهم را در یک جمله توصیف کنید، چه می‌گوئید؟

این جشنواره تلاشی است برای تبدیل گلستان به چهارراه گفت‌وگوی فرهنگ‌ها؛ جایی که اقوام ایرانی و ملت‌های منطقه، فرهنگ را زبان مشترک خود قرار می‌دهند.

منبع: خبرگزاری مهر