سفر مهم وزیر خارجه ترکیه به تهران؛ تحولی که معادلات منطقه‌ای را تکان داد!

بازدید تازه وزیر خارجه ترکیه از تهران نشان می‌دهد که رقابت‌های تاریخی جای خود را به همکاری‌های استراتژیک داده است و این تعامل می‌تواند معادلات امنیتی و اقتصادی منطقه را دگرگون کند.

سامان تهرانی

نویسنده

به گزارش نمابان و به نقل از ایسنا، روزنامه الاخبار لبنان در یادداشتی درباره سفر اخیر «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه به تهران نوشت: بازدید وزیر خارجه ترکیه از ایران در نوامبر ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که روابط ترکیه و ایران بر پایه همکاری عملی و رقابت تابع عملکرد شکل گرفته و هرچند در تاریخ دو کشور رقابت‌هایی وجود داشته، اما تهدیدهای مشترک منطقه‌ای، مسائل اقتصادی و انرژی و مدیریت پرونده‌های منطقه‌ای سبب تقویت این همکاری شده است.

قیمت دلار، یورو و سایر ارزها امروز ۲۳ آذر/ دلار یک‌روزه ۳۲۵۰ تومان گران شد

این روزنامه لبنانی نوشته است: کارشناسان معتقدند که تهدید رژیم صهیونیستی و رفتارهای تجاوزکارانه تل‌آویو به‌ویژه پس از حوادث هفتم اکتبر ۲۰۲۳ دو کشور را به همکاری نزدیک‌تر در حوزه‌های سیاسی و امنیتی سوق داده است. علاوه بر آن، نگرانی مشترک از نفوذ آمریکا و تلاش آن برای تقویت رژیم اشغالگر، انگیزه‌ای قوی برای هماهنگی ترکیه و ایران ایجاد کرده است.

الاخبار تاکید دارد: از منظر امنیتی، همکاری ترکیه و ایران شامل تبادل اطلاعات و هماهنگی مرزی برای مقابله با گروه‌های مسلح و مقابله با تهدیدهای جدایی‌طلبانه کردها است که احتمال حمایت اسرائیل یا غرب از آن‌ها وجود دارد.

این روزنامه با اشاره به همکاری‌های اقتصادی و انرژی میان ایران و ترکیه آورده است که ترکیه به ایران به عنوان یک تأمین‌کننده مطمئن انرژی نگاه می‌کند و ایران ترکیه را به عنوان مسیر راهبردی برای کاهش فشارهای تحریمی می‌بیند. این تعامل شامل تأمین گاز طبیعی با قیمت ترجیحی و تسهیل تجارت منطقه‌ای می‌شود.

الاخبار معتقد است که مدیریت پرونده‌های منطقه‌ای، به‌ویژه سوریه و عراق، محور دیگر این همکاری است. آستانه و سایر سازوکارهای منطقه‌ای به تثبیت مناطق نفوذ و کاهش تنش‌ها کمک کرده و همچنین به ترکیه و ایران امکان می‌دهد تا در پرونده فلسطین و شرق مدیترانه، موقعیت مانور خود را حفظ کنند. در مقابل، فاصله‌گیری ترکیه از رژیم صهیونیستی عمدتاً ناشی از فشار افکار عمومی، اختلافات نفوذ در سوریه، مسائل امنیت ملی و پرونده فلسطین است. تجاوزات رژیم صهیونیستی در غزه و فشارهای مردمی باعث اتخاذ مواضع سختگیرانه آنکارا شده است. اختلافات در سوریه، تهدید مستقیم امنیت ملی ترکیه توسط اسرائیل، حمایت ترکیه از حماس و تلاش آن برای مشارکت در نیروهای بین‌المللی در غزه، از جمله عوامل مهم فاصله‌گیری دوطرف است. در این میان، شکست تلاش‌های پیشین برای عادی‌سازی روابط و محدودیت‌های اقتصادی و راهبردی نیز حساسیت روابط آنکارا با تل‌آویو را افزایش داده است.

به نوشته این روزنامه، این تحولات پیامدهای گسترده‌ای در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دارند. در فلسطین، فاصله ترکیه از رژیم صهیونیستی و حمایت آن از حماس موجب افزایش اعتبار ترکیه در جهان اسلام شده و احتمالاً زمینه نفوذ بیشتر آن در پرونده فلسطین و حمایت از ایجاد سازوکارهای بین‌المللی برای غزه را فراهم می‌کند. در لبنان، نزدیکی ترکیه و ایران حمایت سیاسی و امنیتی از حزب‌الله و دیگر گروه‌های اسلامی را تقویت کرده و امکان کاهش تنش‌های مرزی را ایجاد می‌کند. در سوریه نیز همکاری آنکارا و تهران به تثبیت مناطق نفوذ و مدیریت بحران‌ها کمک می‌کند و همچنین فشار هماهنگ بر نیروهای قسد و سایر بازیگران منطقه‌ای را افزایش می‌دهد.

این رسانه لبنانی نوشته است: از دیدگاه آمریکا، این سیاست ترکیه موجب ایجاد تنش‌های محدود با واشنگتن و تهدید تأخیر در تحویل تجهیزات نظامی نظیر F-۱۶ می‌شود. با این حال، آمریکا با توجه به جایگاه ترکیه در ناتو و نقش آن در حفظ توازن منطقه‌ای، سعی دارد از فروپاشی نسبی ثبات جلوگیری کرده و امنیت اسرائیل را تضمین کند. پاسخ واشنگتن ترکیبی از فشار نمادین، مدیریت توازن و سیاست‌های احتیاطی است که همزمان مانع از کاهش نفوذ خود در منطقه و جلوگیری از افزایش قدرت ترکیه و ایران می‌شود.

الاخبار در پایان آورده است که کارشناسان معتقدند که نزدیکی ترکیه و ایران ماهیتی عملی و مصلحت‌جویانه دارد و به معنای اتحاد راهبردی کامل نیست. دوری ترکیه از اسرائیل نیز به تقویت تصویر اخلاقی و موقعیت رهبری آنکارا در جهان اسلام کمک کرده، اما محدودیت‌هایی برای همکاری‌های اقتصادی و امنیتی دو طرف ایجاد کرده است.