رازهای قانون و اخلاق در آموزه‌های علوی و فرمان تاریخی امام؛ تجرّی چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزرای تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید سجاد ایزدهی، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه در ادامه سلسله درس‌های خارج اصول خود، به تبیین بحث «تجرّی» پرداخت و با بیان تمایز دقیق میان روایات تربیتی و روایات حقوقی و اجتماعی تأکید کرد که نمی‌توان از روایات مربوط به تربیت اخلاقی انسان، حکم حکومتی و قانون اجتماعی استخراج کرد.

ذوق زدگی الهه حصاری در باغی پر از پرتقال / همش مال خودته هول نشو 🤣

وی گفت: تجرّی عمدتا فعل مجرمانه است؛ چون نیت و عمل هست و در نهایت حرکت به سمت عمل هست؛ این فعل، مجرمانه است؛ اما جرم اتفاق نیفتاده است. در عین حال روایات می گویند که اگر فعل مجرمانه محقق نشده، عقوبت ندارد.

روایات تربیتی با روایات حقوقی متفاوت‌اند

ایزدهی با تصریح به این نکته که روایات تربیتی با روایات حقوقی فرق دارند، اظهار کرد: در روایت تربیتی مسأله این است که من، خودانگیخته و خودآگاه عملی رو انجام بدهم یا ندهم. به من کار دارد؛ اما در حوزه تقنین به منِ شخصی کار ندارد. من ممکن است که الان به هر علتی معذور باشم و چون بیمارداشتم عجله کردم؛ اما دوربین که می‌گیرد کاری ندارد که من معذور بودم یا نبودم.

وی افزود: مسأله تربیتی، هدایت است. مسأله‌اش به راه رسیدن است؛ اما در مسأله حکومتی اصلا بحث سر تربیت نیست؛ مسأله این است که نظم عمومی حفظ شود. در حوزه تربیتی مهم این است که شخص به یک طهارت باطنی برسد، به یک مسیری برسد که اگر تنبیهش کنید نقض غرض می‌شود. مسأله شارع در حوزه تربیت، ترغیب است.

وی با اشاره به سیره امیرمؤمنان(علیه‌السلام) که اگر کسی در بازار خلافی انجام می‌داد، همان‌ جا او را شلاق می زد، این نکته را خاطرنشان کرد که چون فضای جامعه و فضای عمومی است این کار صورت می‌گرفت.

دکتر ایزدهی تأکید کرد که گاهی جریمه کردنِ یک فرد برای نخستین خطا، اثر بازدارنده ندارد و حتی ممکن است او را به سمت ثابت‌کردن هویت خلاف‌کارانه سوق می‌دهد. در مقابل، گاهی یک تذکر ساده بازدارنده است. مسأله مهم در قانون این است که جرم اتفاق نیفتد.

استاد حوزه در ادامه به امام خمینی(ره) اشاره کرد که ایشان اگر فقط فقیه و حقوقدان بود و می‌خواست کشور تأسیس کند، تبعاتی برای کشور پیش می‌آمد؛ اما هنر امام این است که هم فیلسوف است، هم متکلم، هم عارف و هم اخلاقی و هم فقیه است؛ بنابراین امام در اوج جنگ که بحث های امنیتی مهم است فرمان هشت ماده‌ای را می‌دهد که مثلا نباید تجسس کنید و حریم خصوصی مردم رو نقض نکنید. به‌گونه‌ای امام خمینی حکومت را ترکیبی از اخلاق، عرفان و فقه می‌دانست.

وی افزود: قانون‌گذار زندان می‌گذارد؛ اما هدف این نیست که تعداد زندانی‌ها زیاد شود، بلکه باید کاری کرد که کمترین افراد وارد زندان شوند و خانواده‌ها متلاشی نشوند. این‌طور نیست که بگوید به صرف ارتکاب جرم عقوبت می‌کنم باید سعی کند عدم ارتکاب جرم را تضمین کند. بنابراین در بحث بی‌حجابی یا بدحجابی که الان هست، حتما باید قانونی باشد.

خبرنگار: بابک شکورزاده

انتهای پیام/

منبع: خبرگزاری تسنیم