بحران پنهان در بازار عسل/ وقتی زنبوردار می‌جنگد اما بازار رهاست/ جولان عسل‌های تقلبی!

به گزارش نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم از سوادکوه، در گُلزار و بوته‌زار در لابه‌لای درختان انبوه، صدای بال زدن زنبورعسل حکایت از دوری از کندو برای جست و جوی شهد و گرده دارد، شهدی که از مهد طبیعت به کام می‌گیرد تا آن را شگفتانه به معجونی برای جان آدمی تبدیل کند، همان عسلی که معجزه زنبور در طبیعت برای حیات انسان به شمار می‌آید، اکسیری که حاصل تبحر زنبورهایی است که آدمی آنها را به مدیریت و کنترل خود درآورده تا تجارتی شیرین با طعم عسل رقم بزند، انسانی که به اسرار شگفت‌انگیز این حشرات پی برده و کلنی‌های آنها را به دست گرفته تا زنبورها را به خدمت بگیرند، زنبورهایی که به طور غریزی شهد گل‌ها، گرده بوته‌ها و درختان عسلی مقوی و پر طرفدار تبدیل می‌کنند.

قاب تاریخ | کودکی بهنوش طباطبایی در مهد کودک

سوادکوه شمالی ازجمله شهرستان‌های مهد تولید عسل در مازندران به شمار می‌آید، شهرستانی انبوه از درختان که در نقاط مختلف آن کندوهای زنبورعسل قلمروی را به خود اختصاص داده‌اند، قلمروی که غنی از نعمات الهی برای تغذیه زنبور‌های عسل است.

اینجا زنان و مردان شیرگاهی هنرمندانه و با حوصله فصل‌ها را با زنبورهایشان سپری می‌کنند تا روزی شیرین از کلنی‌های عسلی، نصیب‌شان شود.
چند سالی می‌شود که به پاس این نعمت الهی جشنواره‌ای در سوادکوه شمالی برگزار می‌شود و بهره‌برداران عسل‌، موم، گرده گل و ژل رویال را برای عرضه مستقیم در غرفه‌های فروش به نمایش می‌گذارند.

فرآورده‌های مهم زنبورعسل

سکینه یاوری یکی از زنبورداران شیرگاه و کارشناس ارشد پرورش زنبورعسل که از اواخر دهه 80 مشغول پرورش زنبورعسل و فرآورده‌های آن است در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در سوادکوه با بیان اینکه از سال 88 تا به حال مشغول کار پرورش زنبور هستم، گفت: از سال 88 با همسرم زنبورداری می‌کنیم، به غیر از عسل فرآورده‌های زنبورعسل شامل گرده گل، ژل رویال، موم، زهر زنبور است که از سال 94 به این فکر افتادیم تا کار تولید ژل رویال رو شروع کنیم که یکی از فرآورده‌های مهم زنبورعسل به شمار می‌آید و خواص دارویی، بهداشتی و پزشکی زیادی دارد و به اکسیر جوانی معروف است.

یاوری، خاطرنشان کرد: سال‌هایی که به روش سنتی تولید می‌کردیم 100 تا 200 گرم تولید داشتیم اما الان تجهیزاتی آمده است که روش‌ها فرق کرده و کار صنعتی انجام می‌دهیم و تولید به سالی 30کیلو هم رسیده است.

شرکت در کلاس‌های آموزشی فرصتی برای پیشرفت

این زنبوردار شیرگاهی برگزاری کلاس‌ از سوی جهادکشاورزی را در رونق تولید موثر دانسته و اظهار داشت: کلاس‌هایی که جهاد کشاورزی برگزار کرد بسیار مفید بوده است و ما توانستیم در هر مرحله کلاس با ایراد و چالش‌ها روبرو شویم و در مراحل بعدی توانستیم کار را پیشرفت دهیم.

یاوری درمورد بازار فروش این محصول بومی، گفت: الان مشتری خوبی داریم اما به دلیل بیماری‌هایی که شیوع پیدا کرده است مشتری کمتر شد اما خوشحالیم که خدمتی می‌کنیم و فرآورده‌‌ای به مشتری می‌دهیم که هم سالم است و هم برای رفع بیماری‌ها فایده دارد.

چگونگی گرفتن و فواید زهر زنبورعسل

این کارشناس ارشد پرورش زنبورعسل درمورد چگونگی گرفتن زهر از زنبورعسل و فواید این فرآورده، بیان کرد: روش خاصی دارد و با دستگاه‌هایی که زهرگیر هستند در مناطقی که افراد و حتی حیوانات نباشند انجام می‌شود، در کشورهای دیگر نقاطی که زهرگیری می‌کنند تابلوها یا آلارم هست که ورود افراد و حیوانات ممنوع است چون دستگاه باعث می‌شود که زنبور حالت تهاجمی پیدا کند و ممکن است کسانی که از آن نقاط رد می‌شوند را نیش بزند، روش خاصی دارد، زنبورهایی نیز با نژاد خاصی وجود دارند که زهر بیشتری تولید می‌کنند.

یاوری، افزود: در زهر زنبورعسل چند پروتئین مهم وجود دارد که یکی از آنها ملیتین بوده و خیلی مهم است، در زنبورهای ایرانی خیلی زیاد است و فروش زهر زنبور عسل ایرانی اگر به روش استاندارد انجام شود خیلی عالی است و زنبورداران می‌توانند این کار را ادامه دهند.

وی، ادامه داد: زهر زنبورعسل برای بیماری‌های رماتیسم، مفصلی، درگیر کردن اعصاب، ترمیم کردن سلول‌های عصبی استفاده می‌شود، دستگاه‌های جدیدی برای زهرگیری وجود دارد ولی نکات فنی دارد که زنبورداران باید رعایت کنند.

فصل شروع به کار زنبورداران 

این زنبوردار شیرگاهی درمورد فصل زنبورداری، گفت: زنبورداران در شیرگاه در اوایل فصل بهار کار را شروع می‌کنند، زنبورها از 8 قاب به 20 قاب یا شانه عسل می‌رسند که برداشت آن به اردیبهشت می‌رسد، برداشت بعدی به خرداد و بعدی مرداد و شهریور شروع می‌شود که عسل کوه است و زنبورداران باید زنبور خود را به منطقه دماوند کوچ دهند برای اینکه برداشت بهتری داشته باشند.

یاوری، افزود: برای گرفتن ژل رویال از فروردین شروع می‌شود تا 20 خرداد ماه ادامه دارد که در منطقه شیرگاه انجام می‌دهیم و سپس به منطقه دماوند می‌بریم و 20 روز آنجا تولید می‌کنیم و بعد کار تولید ژل بسته می‌شود چون کار ژل رویال به محیط وابسته است و حتما باید گرده مناسبی از محیط بیاید تا زنبورها وادار شوند تا ژل خوبی تولید کنند.

روایتی از ملکه کندوهای عسل

این بانوی زنبوردار روایت جالبی از وضعیت ملکه در کلنی تعریف می‌کند و گفت: هر کندویی باید یک ملکه داشته باشد اگر ملکه دو یا سه تا شود نظم کلنی به هم می‌ریزد و هر ملکه‌ای بوی خاصی دارد که کل 20 هزار تا 30 هزار زنبور تابع آن بو هستند که در کلنی پخش می‌شود اگر مقدار بو ملکه در کندو کم شود، زنبور دنبال ملکه می‌گردد که پیر شده یا مشکلش چیست که بویش پخش نمی‌شود و حتی ملکه را از بین می‌برد، قبل اینکه از بین ببرد سلول‌های جدید ملکه درست می‌کند مثلا ده تا بیست سلول که همه به دنیا نمی‌آیند ، سلول برتر به دنیا می‌آید و سلول‌های دیگر را با آرواره‌هایش از بین می‌برد و قدرت کلنی را به دست می‌گیرد یا ملکه قبلی را از بین می‌برد یا ملکه قبلی ناچار است با تعدادی از زنبورها از کلنی فرار کند .

یاوری، افزود: اگر زنبور دیگری بخواهد وارد کندو شود و بوی مادرشان را نداشته باشد، زنبورها قبول ندارند و از بین می‌برند مگر اینکه در فصل بهار با دست پر وارد کندو شوند، اگر زنبور غریبه با دست پر یعنی با گرده و عسل بیاید اجازه می‌دهند وگرنه غریبه‌ها را از بین می‌برند.

700 هزار کلنی زنبورعسل در سوادکوه شمالی 

علی نوری‌نژاد مدیر جهاد کشاورزی سوادکوه شمالی در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در سوادکوه درمورد میزان تولید عسل در سوادکوه شمالی، گفت: در سوادکوه شمالی 720 بهره‌بردار و بیش از 700 هزار کلنی داریم و میزان تولید عسل باتوجه به شرایط آب و هوایی بین 8 تا 10تن در سال است و امسال باتوجه به شرایط آب و هوایی 8 تن تولید عسل داریم.

وی، افزود: اتحادیه زنبورداران در کشور و هم اتحادیه زنبورداران در استان وجود دارد، تعاونی‌های زنبورداران در شهرستان داریم که زیر مجموعه اتحادیه هستند و یکی از شرح وظایف‌شان برگزاری کلاس‌های آموزشی است ما نیز کلاس‌هایی برگزار می‌کنیم و بازدیدهایی به عمل می‌آوریم.

حمایت‌های جهادکشاورزی از زنبورداران 

نوری‌نژاد با اشاره به حمایت‌های جهاد کشاورزی از زنبورداران، اظهار داشت: با منابع طبیعی در بحث ییلاق و قشلاق زنبورداران مکاتباتی انجام می‌دهیم تا منابع طبیعی اجازه استقرار و اتراق به آنها دهد و به موقع حرکت کنند، یکسری شرط و شروط و دستورالعملی وجود دارد که موقع خارج شدن از محل چیزی باقی نگذارند مثل پلاستیک، لاستیک ماشین و در این زمینه نیز نامه رسمی زده شد و به آنها اعلام کردیم.

وی، ادامه داد: بخشی از لاستیک‌هایی که اینها می‌آورند و کلنی را رویش می‌گذارند، رها می‌کنند و می‌روند، نظارت و کنترل بر ییلاق و قشلاق زنبورداران داریم، تعدادی هم خارج استان حتی بوشهر، برازجان و جاهای دیگر می‌روند و امکان نقل و انتقال بیماری وجود دارد ، بحث قرنطینه و کنترل را دامپزشکی باید مدیریت کند، همه این موارد نظارت و کنترل می‌شود.

این مسئول درمورد بازار فروش عسل تولیدی این شهرستان، بیان کرد: تعدادی از این تولیدکنندگان عسل در شهر دیگر مغازه دارند و عسل خود را به فروش می‌رسانند، بخشی هم به صورت سفارش‌هایی که از نزدیکان می‌گیرند به فروش می‌رسانند اما ضعف در زنجیره تولید می‌بینیم یعنی فراوری و برندسازی انجام نشده است و پیشنهاد دادیم تا برندسازی شود.

وی، افزود: تولید ژل رویال انجام می‌شود، وزارت بهداشت باید مجوز دهد، ترکیبات محاسبه، تجزیه و تحلیل شود و برندی به عنوان ژل رویال شیرگاه دهند، باتوجه به استاندارهای بین‌المللی انجام شود، مسیر در حال طی شدن است ولی هنوز موفقیت حاصل نشد با استاندار هم در این زمینه صحبت کردیم.

چالش‌های تولید عسل

نوری‌نژاد با برشمردن چالش‌های تولید عسل، اظهار داشت: تغییرات اقلیمی، از بین بردن درختان، آتش‌سوزی، کمبود بارندگی روی پوشش گیاهی تاثیر دارد و وقتی بر پوشش گیاهی تاثیر بگذارد در تولید هم تاثیر می‌گذارد و در تعداد کلنی‌ها هم تاثیر دارد، نکته دیگر بحث عسل‌های تقلبی است و اینها مسائلی است که آسیب می‌زند.

وی، تصریح کرد: در کل بازار رها شده است مگر اینکه زنجیره تولید داشته باشیم، برندسازی کنیم ” از تا” یعنی از شروع کار تا آخر که برای بسته‌بندی، برندسازی یا صادرات برود.

مدیر جهاد کشاورزی سوادکوه شمالی، یادآور شد: بابل رتبه اول تولید عسل و سوادکوه شمالی رتبه دوم تولید عسل در مازندران را دارد.

انتهای پیام/

منبع: خبرگزاری تسنیم