چرا گنج ارزشمند صنایعدستی خراسان شمالی همچنان در سایه بیتوجهی مانده؟
صنایعدستی خراسان شمالی با قدمتی دیرینه، نقش حیاتی در معیشت و فرهنگ محلی دارد اما هنوز برای آن ارزش واقعی قائل نیستند؛ آیا وقت آن نرسیده که این گنج پنهان به جایگاه شایستهاش برسد؟
سامان تهرانی
نویسنده
به گزارش نمابان و به نقل از خبرگزاری تسنیم از بجنورد٬ صنایعدستی خراسان شمالی، از گلیم و سفره کردی تا نساجی سنتی، ابریشمکشی، فلزکاری و البسه محلی، یکی از اصیلترین و ریشهدارترین ظرفیتهای فرهنگی و اقتصادی استان است؛ ظرفیتی که دهههاست در روستاها و شهرهای کوچک نقش جدی در معیشت خانوادهها، توانمندسازی زنان، ایجاد کارآفرینی و جذب گردشگر داشته است.
در بسیاری از مناطق استان، صنایعدستی نه فقط یک هنر، بلکه ستون اقتصادی خانواده و میراث نسلهاست.با وجود این ظرفیت گسترده، کارشناسان سالهاست هشدار میدهند که بیتوجهی به صنایعدستی، نبود حمایتهای بازاریابی، کمبود تسهیلات، ضعف تبلیغات و نبود حضور در بازارهای بینالمللی، موجب شده این بخش مهم اقتصادی در حاشیه بماند. بسیاری از هنرمندان از نبود بیمه، گرانی مواد اولیه و نبود زیرساختهای حمایتی گلایه دارند؛ مسائلی که عملاً مانع از بلوغ این حوزه و تبدیل آن به یک پیشران توسعه شده است.
صنایع دستی خراسان شمالی معرفی نشده است
مریم جلالی معاون وزیر میراث فرهنگی چندی پیش در سفر به خراسان شمالی اظهار کرد: قالی دوروی ترکمن منحصر به منطقه راز و جرگلان است و هیچ کجای دیگر کشور این هنر خاص را ندارد. این فرش نماد نبوغ، مهارت و اصالت فرهنگی است و ظرفیت آن را دارد که بهعنوان گنجینه زندگی بشری در سطح ملی و بینالمللی ثبت شود.
جلالی پیشنهاد داد: معاونت صنایع دستی خراسان شمالی نسبت به تدوین پرونده ثبت این هنر ارزشمند اقدام کند و افزود این میراث باید با مستندات دقیق، روایت فرهنگی و فرآیند کامل تولید وارد چرخه ثبت شود تا جایگاه شایسته خود را در فهرستهای ملی و جهانی پیدا کند.
وی همچنین با تقدیر از زنان هنرمند روستای دویدوخ گفت: ادامه حیات این هنر وابسته به حمایتها، معرفی صحیح و فراهمسازی بسترهای اقتصادی پایدار برای تولیدکنندگان است.
متاسفانه در بحث ظرفیتهای میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تنها در توصیف بودیم و این توصیف تبدیل به توضیح و تشریح و اتصال به توسعه نشده است.
مریم جلالی افزود: صنایع دستی تلاقی فرهنگ و معیشت است و گردشگری و میراث فرهنگی نیز یک بسته کامل در حوزه صنایع دستی ایجاد میکنند. خراسان شمالی یک اقیانوس آبی است و ظرفیتهای بینظیر و عطشی دارد که با تقویت توجه میتوانیم جلب نظر کنیم.
جلالی ادامه داد: صنایع دستی معیشت جایگزین است و به عنوان کلید مشکلگشا به شمار میرود. ارزش افزوده صنایع دستی بسیار زیاد است و باید شبکهسازی کنیم، تشکلها را تشکیل دهیم و زنجیره ارزش را کامل کنیم، چه در بستهبندی، چه در بازاریابی، چه در بازارسازی و خلق محصولات جدید. ما در صنایع دستی کودک کار نداریم، کودک خلاق داریم. کل جماعت آموزش و پرورش میتوانند به خیل تولید بپیوندند. 75 درصد فعالان صنایع دستی و 90 درصد مصرفکنندگان محصولات زنان هستند.
جلالی خاطرنشان کرد: با توجه به ماموریت هر استان در کشور برای انتقال صادرات فرهنگی، رازو جرگلان به عنوان پایلوت درگاه صادرات محصولات فرهنگی به ترکمنستان تعیین شده است. از این درگاه نه تنها صنایع دستی استان بلکه محصولات کل کشور میتوانند عبور کنند و بازار مشترک با کشور هممرز شکل گیرد.
وی افزود: یک طرح توسعه خلاق برای خراسان شمالی تدوین خواهیم کرد تا تمامی ظرفیتهای فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان با هماهنگی و همگرایی دستگاهها و بهرهگیری از تجربه و دانش ما به شکل منسجم و توسعهمحور معرفی شود.
سرپرست ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خراسان شمالی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در بجنورد اظهار داشت: 25 اثر برگزیده هنرمندان استان پس از ارزیابی استانی، به مرحله داوری کشوری مهر اصالت ملی راه یافتند تا برای دریافت این نشان معتبر ملی مورد بررسی نهایی قرار گیرند.
25 اثر صنایعدستی خراسان شمالی راهی داوری کشوری شد
بهگفته احمد دیناری، فرایند داوری استانی مهر اصالت ملی 25 آبانماه در محل مجموعه فرهنگی تاریخی عمارت مفخم بجنورد برگزار شده و آثار هنرمندان توسط هیئت تخصصی داوران مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته است.
دیناری در ادامه گفت: امسال 132 اثر در 13 گروه صنایعدستی به دبیرخانه استان ارسال شده بود که پس از بررسی شاخصهایی همچون اصالت، خلاقیت، کیفیت تولید و قابلیت توسعه، در نهایت 25 اثر بهصورت قطعی برای مرحله کشوری انتخاب شدند.
وی اضافه کرد: علاوه بر آثار پذیرفتهشده، 17 اثر دیگر نیز در رشتههای گلیم سفره کردی، البسه محلی و نساجی سنتی بهصورت مشروط پذیرش شدهاند.
به گفته وی، آثار راهیافته بیشترین امتیاز را در میان گروههای صنایعدستی کسب کردهاند و راهیابی آنها به داوری کشوری، گامی مهم در معرفی ظرفیتهای استان، استانداردسازی تولیدات و ارتقای جایگاه صنایعدستی خراسان شمالی در سطح ملی بهشمار میرود.
گلایه هنرمندان؛ حمایتها کجاست؟
یکی از فعالان صنایعدستی بجنورد در گفتوگو با خبرنگار ما میگوید: در استان ما دهها رشته فعال وجود دارد اما بسیاری از هنرمندان حتی بیمه نیستند. مواد اولیه بسیار گران شده و بخش بزرگی از درآمد هنرمندان صرف تأمین نخ و پارچه میشود. اگر حمایتهای واقعی وجود داشت، بسیاری از کارگاهها امروز توسعه یافته بودند.
یک هنرمند نساجی سنتی از اسفراین نیز بیان میکند: سالهاست درخواست کردهایم بازارچه دائمی صنایعدستی در شیروان ساخته شود اما فقط وعده دادهاند. وقتی مکانی برای عرضه محصولات نیست، چطور انتظار دارند فروش بالا برود و اشتغال ایجاد شود؟
بررسی میدانی و گفتگو با هنرمندان نشان میدهد که بسیاری از مشکلات صنایعدستی ناشی از نبود یک برنامه جامع حمایتی میان دستگاههای مختلف است. دستگاههای اجرایی، بانکها و نهادهای متولی توسعه اقتصادی سهم خود را در حمایت از صنایعدستی جدی نگرفتهاند.
نبود تسهیلات کمبهره، بیتوجهی به بیمه هنرمندان، مشارکتنداشتن شهرداریها در ایجاد بازارچههای دائمی، بیتوجهی دستگاههای صنعتی به خرید محصولات بومی و ضعف تبلیغات در فضای مجازی، همگی باعث شده این ظرفیت بزرگ همچنان بدون استفاده بماند.
در حالی که 25 اثر برگزیده هنرمندان خراسان شمالی توانستهاند به مرحله نهایی داوری مهر اصالت ملی راه یابند و این موفقیت میتواند سکوی مهمی برای معرفی صنایعدستی استان باشد، واقعیت این است که بخش زیادی از توان هنرمندان همچنان در سایه بیتوجهی دستگاهها فرسوده میشود.
صنایعدستی میتواند یکی از پیشرانهای اقتصادی خراسان شمالی در کنار گردشگری و کشاورزی باشد، اما تحقق این امر نیازمند اراده جدی مدیران، تأمین زیرساختهای حمایتی و برنامهریزی منسجم است.
تا آن زمان، هنرمندان با دستهای پینهبسته، همچنان مهمترین بار حفظ فرهنگ، اصالت و اقتصاد بومی استان را بر دوش میکشند؛ باری که شایسته است مدیران نیز سهم خود را در آن ادا کنند.
انتهای پیام/311
منبع: خبرگزاری تسنیم
📢 مهمترین اخبار
- قیمت دلار، یورو و سایر ارزها امروز ۱۵ آذر/ منتظر بازگشت دلار به این کانال نباشید ۱۴۰۴/۰۹/۱۵
- قیمت جدید طلا و سکه ۱۵ آذرماه ۱۴۰۴/ قیمت سکه بیش از ۸ میلیون تومان تغییر کرد ۱۴۰۴/۰۹/۱۵
- قیمت طلا و سکه امروز ۱۴ آذر؛ موج صعودی بیوقفه طلا ادامه دارد! ۱۴۰۴/۰۹/۱۴
- تهران شنبه و یکشنبه هم تعطیل می شود؛ تشکیل جلسه کارگروه اضطرار آلودگی هوا ۱۴۰۴/۰۹/۱۴
- قیمت دلار، یورو و سایر ارزها امروز ۱۴ آذر/ قیمت دلار عجیب شد ۱۴۰۴/۰۹/۱۴
شناسه خبر:
123338
۱۵ آذر ۱۴۰۴ |
ساعت:
۱۲:۰۰
|
بازدید:
0
اشتراک گذاری:
بدون دیدگاه