چرا VAR در لیگ برتر ایران همچنان جنجال‌ساز است؟ بررسی مشکلات ناگفته در «لایو 360»

دو فصل از ورود VAR به فوتبال ایران می‌گذرد اما مشکلات و حاشیه‌های این سیستم در لیگ برتر همچنان هواداران و تیم‌ها را سردرگم کرده است.

سامان تهرانی

نویسنده

به گزارش نمابان و به نقل از فوتبال 360، دو فصل از ورود سیستم کمک داور ویدئویی به فوتبال ایران می‌‎گذرد و این در حالی است که این سیستم در جریان مسابقات لیگ برتر، معضلات و حواشی بسیاری به همراه داشته است. مشکلات عمده‌ای که هر هفته و در هر بازی باعث می‌شود هواداران، بازیکنان و اعضای کادرفنی به دنبال اشتباهاتی که رخ می‌دهد، بحث‌های زیادی با یکدیگر داشته باشند. البته این مشکل به اینجا ختم نشده و در فصل گذشته کمبود سیستم‌های کمک داور ویدئویی هم سبب شد تا به نوعی این سیستم با نظر فدراسیون فوتبال و کمیته داوران در برخی از بازی‌ها نباشد تا تیم‌ها خواستار رعایت عدالت از طرف مسئولان برگزارکننده مسابقات باشند.

آغاز واریز کالابرگ مرحله پنجم از امروز؛ دهک‌های اول تا سوم آماده واریز باشند

پرونده سیستم «VAR» یکی از سوژه‌های اصلی «لایو 360» بود که حتی قرار بود محسن حکیم دبیر کارگروه نظارت بر استفاده از این سیستم میهمان عادل فردوسی‌‎پور باشد اما عدم پاسخگویی امیرمهدی علوی، مسئول روابط عمومی فدراسیون فوتبال ایران در این موضوع سبب شد تا این اتفاق رخ ندهد.

«VAR» همیشگی برای سرخابی‌ها

در طی دو فصل گذشته، پرسپولیس تنها تیمی بوده که تمامی مسابقاتش با حضور سیستم کمک داور ویدئویی برگزار شده و البته پیکان تیم تازه صعود کرده به لیگ برتر هم دیگر تیمی است که چنین شرایطی دارد و در 11 هفته از لیگ بیست‌وپنجم این سیستم را همراه خود داشته است. با این حال آبی‌های پایتخت هم شرایط مشابهی نسبت به همسایه خود دارند و تنها یک بازی آن هم هفته بیست‌ونهم لیگ بیست‌وچهارم مقابل چادرملو بوده که از «VAR» استفاده نشده است.

تراکتور تبریز که در فصل قبل قهرمان لیگ برتر شد، 22 بازی خود را با «VAR» برگزار کرده و در این فصل هم فقط یک بازی نتوانسته این دستگاه را در بازی خود داشته باشد. در میان این آمار و ارقام قابل توجه است که در لیگ بیست‌وچهارم، دو تیم ملوان و چادرملو تنها در یک‌سوم بازی‌های خود «VAR» را همراه داشتند و همانطور که در فوق ذکر شد، اردکانی‌ها حتی در دیدار خود مقابل استقلال تهران که هیچوقت بازی‌هایش بدون این سیستم برگزار نشده، آن هم در ورزشگاه آزادی این سیستم را نداشته تا شرایط بسیاری عجیبی را تجربه کرده باشند.

در فصل جاری هم دو تیم مس رفسنجان و استقلال خوزستان 8 و شمس‌آذر در 9 مسابقه را با سیستم کمک داور ویدئویی برگزار کردند که کمترین تعداد برگزاری بازی در این فصل محسوب می‌شود و جالب است که دو تیم مس و شمس‌آذر حالا در منطقه سقوط قرار دارند!

5 دقیقه زمان برای بررسی فقط یک صحنه

اگر چه همیشه در فوتبال ایران اتلاف وقتی که صورت می‌‎گیرد، باعث کسالت و خستگی فوتبال‌دوستان شده، اکنون سیستم کمک داور ویدئویی مزید بر علت شده؛ به طور میانگین در دیدارهای این فصل لیگ برتر، 02:08 از هر بازی صرف بررسی صحنه توسط داوران حاضر در اتاق «VAR» می‌شود و زمانی که داور برای بازبینی صحنه فراخوانده می‌شود، این عدد به 04:28 می‌رسد که در قیاس با 5 لیگ معتبر اروپایی، کاملا عجیب به نظر می‌رسد.

در ایتالیا که بیشترین میزان تاخیر نسبت به 5 لیگ دیگر را دارد، این زمان به 01:28 می‌رسد که 3 دقیقه با فوتبال ایران تفاوت دارد. البته این پایان کار نبوده و در لیگ بیست‌وپنجم به طور میانگین 5:48 در هر بازی به بررسی صحنه توسط «VAR»، بازبینی و گذر از حواشی آن، پس از اعلام تصمیم نهایی اختصاص داده می‌شود!

لطفا پیچ‌ها را سفت کنید!

در بسیاری از بازی‌ها هم یکی از مشکلات، قطعی این سیستم بوده که مکررا رخ داده و در بررسی علت‌های این موضوع، کمیته داوران بهانه‌های عجیبی از جمله «شل بودن پیچ دستگاه» مطرح کرده است. قطعی سیستم کمک داور ویدئویی در بازی‌های فوتبال اروپایی هم اتفاقی است که رخ می‌دهد و در حداقل‌ترین واکنش، به دو تیم اطلاع داده می‌شود اما در فوتبال ایران، به نظر عدم توجه به قطعی سیستم «VAR» و پشت سر گذاشتن صحنه‌ها بدون هیچ مکث و درنگی، راه‌‌کار ساده‌تری برای داوران ایرانی محسوب می‌شود.

حق با «VAR» است به جز مواردی بسیار به‌ندرت

در لیگ بیست‌وچهارم، آمار استفاده از «VAR» تصویر واضحی از میزان وابستگی داوران به بازبینی‌ها ارائه می‌دهد. تا اینجای فصل، ۲۵۷بار داوران پس از اعلام تصمیم اولیه خود برای بررسی دوباره به مانیتور کنار زمین فراخوانده شده‌اند. نکته قابل‌توجه‌تر اینجاست که در ۲۳۳ مورد از این بازبینی‌ها، داور پس از مشاهده تصاویر تصمیمش را تغییر داده؛ یعنی تقریباً در اکثر موارد مشخص شده که تشخیص اولیه درست نبوده یا نیاز به اصلاح داشته است.

از طرف دیگر، در این فصل ۴۷ بار داوران برای بازبینی به سراغ «VAR» رفته‌اند؛ اما حاصل این بررسی‌ها هم چندان متفاوت نبوده. فقط در ۵ صحنه داور پس از دیدن تصاویر همچنان بر تصمیم اولیه‌اش اصرار داشته و آن را تغییر نداده است. این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد که میزان اطمینان داوران به قضاوت لحظه‌ای‌شان بسیار پایین است و عملاً بخش عمده‌ای از تصمیمات حساس مسابقات به کمک «VAR» اصلاح می‌شود.

این آمارها در مجموع بیانگر آن است که «VAR» نه یک ابزار کمکی، بلکه یک ستون اصلی قضاوت در لیگ امسال شده و بدون آن، بسیاری از تصمیم‌ها می‌توانست جریان مسابقات و حتی جدول لیگ را به شکلی کاملاً متفاوت تحت تأثیر قرار دهد. در بسیاری از اوقات هم این موضوع باعث شده تا شاهد اشتباهات عجیبی باشیم که مشخصا خط‌کشی‌هایی که در صحنه‌های مشکوک به آفساید کشیده می‌شود، از بارزترین اشتباهات تاثیرگذار هر بازی است.

در آخرین فصل از رقابت‌های لیگ برتر که خبری از این سیستم نبوده، یعنی در لیگ بیست‌وسوم، 119 اشتباه تاثیرگذار رخ داده که این اشتباه‌هات مربوط به اخراج‌ها، عدم اعلام پنالتی و مردود اعلام کردن گل‌ها بوده و به طور میانگین در هر 2 بازی شاهد یک اشتباه موثر بوده‌ایم؛.در فصلی که پشت سر گذاشتیم و این سیستم در بسیاری از بازی‌ها به کار گرفته شد، شاهد کمتر شدن ضریب اشتباهات بودیم و 86 تصمیم اثرگذار از چشم داوران فوتبال ایران نادیده مانده تا به طور میانگین در هر 3 بازی یک اشتباه تاثیرگذار را دیده باشیم.

در فصل جدید البته این آمار تا پایان هفته یازدهم و در حالی که 2 بازی معوقه باقی مانده، شاهد رخ دادن 34 اشتباه تاثیرگذار بوده‌ایم تا بار دیگر به طور میانگین در هر 2 بازی شاهد یک تصمیم دور از انتظار و موثر باشیم.

منبع: فوتبال 360