فوتبال ایران هر روز در سراشیبی سقوط؛ نمایندگان ناشایسته!

ناکامی‌های پیاپی در رقابت‌های آسیایی، مسابقات ملی، مسابقات باشگاهی و سایر رقابت‌ها به روشنی نشان می‌دهد  فوتبال ایران بیش از هر زمان دیگری با ضعف ساختاری و مدیریتی مواجه است.

نخستین نشانه‌های این بحران، در نتایج تیم ملی ایران قابل مشاهده است. تیمی که سال‌ها به عنوان یکی از قدرت‌های بلامنازع غرب آسیا شناخته می‌شد، حتی در رقابت‌های کافا ــ که از نظر سطح کیفی و اعتباری پایین‌تر از تورنمنت‌های اصلی کنفدراسیون فوتبال آسیاست ــ نیز نتوانست به مقام قهرمانی دست پیدا کند. این ناکامی بیانگر آن است که شکاف میان ایران و رقبای منطقه‌ای روزبه‌روز در حال افزایش است.

نمایندگان ناشایسته در آسیا!

باشگاه‌های ایرانی نیز در رقابت‌های بین‌المللی عملکردی دور از انتظار داشتند. استقلال، یکی از پرهوادارترین تیم‌های کشور و دارنده سابق عناوین آسیایی، در دیداری که چهارشنبه شب گذشته برگزار شد شکست بسیار سنگینی را متحمل شد و با دریافت ۷ گل برابر حریف خود، تلخ‌ترین نتیجه سال‌های اخیر فوتبال باشگاهی ایران را رقم زد. این نتیجه نه تنها برای هواداران استقلال، بلکه برای فوتبال ملی ایران نیز ضربه‌ای حیثیتی محسوب می‌شود.

موضوعی که با حضور سرمربی خارجی، ستاره‌های خارجی و هزینه‌های سنگین باشگاه استقلال، برای هواداران این تیم و هواداران فوتبال ایران گران تمام شد.

سپاهان، دیگر نماینده ایران در آسیا، نیز در مصاف نماینده اردن، بازی‌ای را واگذار کرد که از نظر بسیاری از کارشناسان، باید یکی از دیدارهای قابل دسترس برای نماینده ایران به شمار می‌رفت. سپاهانی‌ها اگرچه در این بازی با لشگری از غایبان به میدان رفتند اما این شکست نشان داد  حتی برابر رقبای کمتر نامدار نیز تیم‌های ایرانی از برتری فنی و تاکتیکی و در نهایت کسب نتیجه برخوردار نیستند.

تراکتور، دیگر نماینده ایران امسال در لیگ الیت حضور دارد اما مقایسه‌ای بین این تیم با سایر تیم‌ها نشان می‌دهد که نمی‌توان به درخشش این تیم ایرانی در رقابت‌های الیت امیدوار بود. نوسان نتایج، شرایط مدیریتی و نداشتن ثبات فنی، کنار اختلاف فاحش این تیم با دیگر تیم‌های حاضر در لیگ نخبگان سبب شده  امیدواری زیادی به نتایج این تیم نیز نداشته باشیم.

پرسپولیس، پرافتخارترین نماینده ایران در سال‌های اخیر در آسیا، حتی از حضور در رقابت‌های آسیایی محروم ماند. این غیبت به‌خودی‌خود هشداری بزرگ است و ضعف جدی در مدیریت باشگاه‌ها و ناتوانی در رعایت الزامات کنفدراسیون فوتبال آسیا را نشان می‌دهد.

خیلی دور، خیلی نزدیک

اتفاقات ناگوار فوتبال ایران، در شرایطی رخ می‌دهد که در فاصله‌ای بسیار اندک با کشور استعداد خیز ما، در فوتبال کشورهای دیگر، اتفاقات مختلفی به وقوع می‌پیوندد. در واقع این نتایج را باید کنار رشد و پیشرفت کشورهای منطقه همچون عربستان و قطر قرار داد. این کشورها با سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت‌ها، ایجاد ورزشگاه‌های مدرن، راه‌اندازی آکادمی‌های حرفه‌ای و جذب بهترین مربیان و بازیکنان بین‌المللی، فوتبال خود را به سطحی جدید رسانده‌اند.

امروز لیگ عربستان و قطر نه تنها در آسیا، بلکه در سطح جهانی مورد توجه رسانه‌ها و علاقه‌مندان فوتبال قرار دارند. در مقابل، فوتبال ایران به دلیل نبود برنامه‌ریزی، ضعف اقتصادی باشگاه‌ها و سیاست‌گذاری‌های اشتباه مدیریتی، روزبه‌روز فاصله بیشتری با این کشورها پیدا می‌کند.

ضرورت بازنگری جدی در سیاست‌ها

واقعیت این است که ناکامی‌های اخیر را نمی‌توان به‌عنوان اتفاقات مقطعی یا ناشی از بدشانسی تعبیر کرد؛ بلکه این نتایج حاصل مستقیم ضعف مدیریتی، نبود ساختار حرفه‌ای و غفلت از توسعه پایدار فوتبال در کشور است. اگر این روند ادامه یابد، نه‌تنها فوتبال ایران در عرصه بین‌المللی بیش از پیش تضعیف خواهد شد، بلکه به‌طور عملی سهمیه‌های ایران در رقابت‌های آینده لیگ قهرمانان آسیا و لیگ الیت نیز کاهش خواهد یافت.

شاید زمان آن رسیده که مدیران فوتبال کشور، با نگاهی واقع‌بینانه و آینده‌نگر، از تجربه‌های موفق کشورهای منطقه استفاده کنند، زیرساخت‌های حرفه‌ای را تقویت و با اصلاح سیاست‌گذاری‌های کلان، زمینه بازگشت فوتبال ایران به جایگاه واقعی خود در آسیا را فراهم سازند. در غیر این صورت، خطر عقب‌ماندگی بیشتر و از دست دادن جایگاه تاریخی فوتبال ایران در قاره، بیش از هر زمان دیگری جدی است.