پایان اقناع مشروط در مجلس / هر سوال وزرا اکنون الزاماً به رأی گذاشته می‌شود

به گزارش نمابان و به نقل از رکنا ، بر اساس تغییرات جدید، دیگر نمایندگان نمی‌توانند با اعلام «اقناع مشروط» روند بررسی را متوقف کنند و هر سوالی که به صحن علنی ارجاع می‌شود، باید مستقیماً به رأی گذاشته شود. کارشناسان می‌گویند این اصلاح، علاوه بر جلوگیری از اتلاف وقت، اثربخشی نظارت مجلس بر عملکرد وزرا را افزایش خواهد داد.

قاب تاریخ | کودکی بهنوش طباطبایی در مهد کودک

یکی از مشکلات قدیمی مجلس در بررسی سوال‌های نمایندگان از وزرا، امکان اعلام «اقناع مشروط» بود. پیش از اصلاح آیین‌نامه، وزرا توضیحات خود را ابتدا در کمیسیون ارائه می‌دادند و نماینده پس از استماع، یا اعلام رضایت می‌کرد، یا اگر قانع نمی‌شد، سوال را به صحن می‌فرستاد. اما گاهی نماینده اعلام می‌کرد «من مشروط قانع شده‌ام»، یعنی یک بازه زمانی به وزیر داده می‌شد تا اقدامات خواسته شده را انجام دهد، یا می‌گفت «تحت هیچ شرایطی قانع نشدم» و سوال مستقیماً به رأی صحن گذاشته می‌شد.

این رویه موجب می‌شد که سوال دوباره در صحن بررسی شود، وزیر توضیحات خود را ارائه کند و نماینده دوباره رضایت یا اقناع مشروط خود را اعلام کند؛ روندی که بارها موجب اتلاف وقت مجلس و کاهش اثرگذاری نظارت شده بود.

یکی از نمونه‌های بارز این مشکل، سوال روز گذشته حامد یزدیان، نماینده مردم اصفهان، از وزیر نیرو بود. یزدیان در جلسه علنی روز سه‌شنبه 18 آذرماه 1404 پس از استماع توضیحات عباس علی‌آبادی درباره عملکرد توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب اعلام کرد: «من قانع نشدم، اما با توجه به آغاز اقدامات و قول انجام کارهای جدی در شش ماه آینده، سوال خود را به رأی نمی‌گذارم. »

این اقناع مشروط موجب شد هادی قوامی، نماینده مردم اسفراین، تذکر دهد که روند فعلی باعث اتلاف وقت مجلس و کاهش اثرگذاری نظارت می‌شود.

قوامی با استناد به اصول ۸۸، ۸۹ و ۵۰ قانون اساسی گفت: «اگر قرار بود نماینده راضی شود، همان‌جا در کمیسیون راضی می‌شد و دیگر نیازی نبود دوباره در صحن توضیحات وزیر را گوش دهد و بعد اعلام کند که مشروط قانع شده‌ام.»

در واکنش به این تذکر، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، توضیح داد که مشابه این اشکال در فرآیند استیضاح نیز وجود داشته و آیین‌نامه اصلاح شده است.

وی افزود: «اگر استیضاح اعلام وصول شود و سپس امضای برخی نمایندگان پس گرفته شود، حتی بدون وجود امضا، مسیر استیضاح طی شده و نهایتاً صحن درباره آن تصمیم می‌گیرد. حالا همین رویه برای سوال‌های وزرا اعمال خواهد شد و هیچ نماینده‌ای نمی‌تواند روند بررسی را به حالت مشروط متوقف کند.»

رضا جباری، عضو هیئت‌رئیسه مجلس، نیز اعلام کرد که پیشنهاد اصلاح آیین‌نامه در کمیسیون آیین‌نامه داخلی تصویب شده و به زودی برای طی مراحل نهایی به هیئت‌رئیسه ارسال خواهد شد.

کارشناسان معتقدند این اصلاح چند اثر کلیدی دارد

کاهش اتلاف وقت صحن: سوال‌هایی که عملاً نتیجه‌ای نداشتند، دیگر باعث طولانی شدن بررسی نمی‌شوند.

افزایش شفافیت و اثربخشی نظارت: هر سوال وارد صحن می‌شود، مستقیماً با رأی نمایندگان بررسی می‌شود و امکان توقف مشروط وجود ندارد.

تقویت نقش کمیسیون‌ها و رعایت قوانین: پاسخ وزیر پیش از ورود به صحن دقیقاً بررسی می‌شود و تنها مسائل نیازمند رأی نهایی وارد صحن می‌شوند.

با اجرای این اصلاح، فرآیند بررسی سوالات وزرا کوتاه‌تر، شفاف‌تر و کارآمدتر می‌شود و اتلاف وقت صحن به حداقل می‌رسد. تجربه اقناع مشروط حامد یزدیان و تذکر هادی قوامی، نه تنها یک خلا قانونی را برطرف کرده، بلکه مسیر جدیدی برای تقویت نظارت مجلس و افزایش اثرگذاری تصمیم‌گیری‌ها ایجاد کرده است.

منبع: رکنا