عرضه خودرو در بورس کالا؛ بهشت دلالان

به گزارش نمابان و به نقل از هفت صبح، اظهارات اخیر حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، درباره ورود محصولات ایران‌خودرو و برخی خودروهای وارداتی به بورس کالا، واکنش‌های زیادی به‌ویژه از سوی شورای رقابت برانگیخته است. کارشناسان معتقدند این تصمیم نه تنها به کاهش واسطه‌گری و تنظیم بازار کمکی نمی‌کند، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز افزایش قیمت و سودآوری بیشتر برای دلالان شود.

چه خودروهایی به بورس کالا می‌آیند؟

بر اساس شنیده‌ها، از میان محصولات داخلی، خودروهای ری‌را، سورن و رانا از ایران‌خودرو و از میان وارداتی‌ها، برندهایی چون هونگچی H5، مزدا ۳، میتسوبیشی اکلیپس کراس، لاماری ایما هیبرید و فولکس‌واگن ID UNYX از سوی بهمن موتور، آرین موتور و ماموت خودرو مجوز ورود به بورس کالا را دریافت کرده‌اند.

اما به باور منتقدان، این اقدام نتیجه‌ای جز رانت تازه برای دلالان و افزایش قیمت برای مصرف‌کننده نهایی نخواهد داشت.

انحصار ایران‌خودرو و نقش بورس

در شرایطی که بازار داخلی خودرو در انحصار ایران‌خودرو و بخشی نیز سایپا قرار دارد، ورود خودرو به بورس کالا با تعیین قیمت پایه توسط عرضه‌کننده عملاً به معنای ادامه یکه‌تازی این شرکت‌ها خواهد بود. در چنین وضعیتی، نه تنها قیمت‌ها شفاف نمی‌شود، بلکه احتمال جهش دوباره بهای خودروها وجود دارد.

بهشت جدید واسطه‌ها

کارشناسان هشدار می‌دهند که دلالان می‌توانند با خرید انبوه خودرو از بورس و عرضه مجدد آن در بازار آزاد، سودهای کلانی به دست آورند. به این ترتیب، به جای حذف واسطه‌ها، واسطه‌گری تنها شکل جدیدی به خود خواهد گرفت. از سوی دیگر، بسیاری از مردم به دلیل محدودیت‌های فنی یا نداشتن دانش حضور در بورس، از فرآیند خرید مستقیم حذف شده و ناچارند خودرو را با قیمت بالاتر از بازار آزاد تهیه کنند.

مخالفت شورای رقابت و وزارت صمت

سخنگوی شورای رقابت با استناد به مصوبه ۵۴۳ و فصل نهم قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴، عرضه خودرو در بورس کالا را ناقض دستورالعمل‌های قانونی دانسته و تأکید کرده است هر اقدامی که منجر به گمراهی سهامداران یا اخلال در بازار شود، غیرقابل پذیرش خواهد بود.

از سوی دیگر، مهرداد خسروی، مدیرکل دفتر خودرو وزارت صمت، نیز این تصمیم را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «عرضه خودرو در بورس کالا نه تنها به شفافیت و تعادل بازار کمکی نکرده، بلکه مشکلات تازه‌ای ایجاد می‌کند. این اقدام بدون هماهنگی با شورای رقابت و بررسی الزامات قانونی صورت گرفته است.»

نتیجه‌گیری

با توجه به ساختار انحصاری بازار خودرو در ایران و فقدان رقابت واقعی، به نظر می‌رسد ورود خودرو به بورس کالا بیش از آنکه به نفع مصرف‌کنندگان باشد، سود سرشاری برای واسطه‌ها و دلالان به همراه خواهد داشت. بسیاری از تحلیلگران حتی معتقدند که سازمان بورس نیز به نوعی در این چرخه سودآوری شریک خواهد شد.