قمر در عقرب یکی از مباحثی است که از دیرباز در میان مردم، بزرگان دین و علمای نجوم مورد توجه بوده است.
به گزارش نمابان، قمر در عقرب یکی از مباحثی است که از دیرباز در میان مردم، بزرگان دین و علمای نجوم مورد توجه بوده است. این پدیده که به حرکت ماه در محدوده صورت فلکی عقرب اشاره دارد، در برخی منابع دینی و سنتی بهعنوان زمانی نامبارک شناخته شده است. بسیاری معتقدند که انجام برخی امور مانند عقد و نکاح، مسافرت یا شروع کسبوکار در این ایام با نتایج مطلوبی همراه نخواهد بود. اما آیا این باورها مبنای علمی دارند یا صرفاً ریشه در اعتقادات قدما دارد؟
عقرب یکی از بروج دوازدگانه آسمان است که بر منطقه البروج قرار دارد. منطقه البروج نواریست که خورشید، ماه وسیارات از دید ناظر زمینی از آن عبور می کنند. و دایره میانی آن (دایره البروج) سیر حرکت ظاهری سالانه خورشید است. در حدود قرن پنجم قبل از میلاد، اخترگویان بابلی و شاید یونانی، منطقه البروج را به 12 قسمت برابر که هر کدام 30 درجه اند، تقسیم و هر یک را یک برج نامیدند. و چون در هر برج عده اى از ستارگان گرد آمده اند که از هیئت اجتماع آنها صورت جانورانى قابل تصور می باشد، آن برج را به نام صورت آن جانور نامیدند. مانند برج حمل، ثور، جوزا و … عقرب هشتمین برج از بین این بروج است. و قمر در عقرب یعنی زمانی که ماه در برج یا صورت عقرب قرار دارد.
در حدود 3000 سال پیش مفهوم برج فلکی و صورت فلکی تقریبا یکسان بود یعنی هر برجی بنام صورت فلکی که در مجاورت آن قرار داشت نامگذاری شده بود. اما امروزه بعلت حرکت تقدیمی زمین و جابجایی نقطه اعتدال بهاری در طی قرون متمادی، هر یک از برجها به اندازه تقریبا یک برج به عقب جابجا شده اند و دیگر نام برج فلکی با نام صورت فلکی درون آن مطابقت ندارد. از این رو بین علما اختلاف نظر است که آیا مراد از قمر در عقرب که منجمین گذشته بکار می بردند همان برج عقرب یعنی هشتمین برج بعد از نقطه اعتدال بهاری است یا منظور صورت فلکی عقرب است که ستارگان آن در آسمان پیداست؟
در این بین نظر علامه حسن زاده آملی که در زمان ما متبحر در علم هیئت و استاد این فن می باشند، این است که نظر موثق تر در این مورد صورت فلکی است و دلائلی برای آن ذکر می کنند. (رجوع کنید به کتاب ایشان با نام دروس فی المعرفه الوقت و القبله، درس 25) اما در عین حال ایشان اینکه در هر دو مورد یعنی هم برج و هم صورت فلکی از مسافرت و ازدواج اجتناب شود را مطابق با احتیاط می دانند و می گویند ترک این احتیاط شایسته نیست.
بر اساس برج عقرب، 5 روز قمر در عقرب در مهرماه 1404 وجود دارد که بر این مبنا، ورود ماه به برج عقرب در ساعت 11:18 روز 2 مهرماه 1404 و خروج آن در ساعت 1:41 روز 5 مهرماه 1404خواهد بود.
همچنین بر اساس برج عقرب، 29 مهرماه، ورود ماه به برج عقرب در ساعت 20:07 و خروج آن در ساعت 6:14 روز 2 آبان ماه 1404 خواهد بود.
بر اساس صورت فلکی عقرب، 2 روز قمر در عقرب در مهرماه 1404 وجود دارد که بر آن مبنا، ورود ماه به برج عقرب در ساعت 6:10 روز 5 مهرماه و خروج آن در ساعت 07:40 روز7 مهرماه 1404 خواهد بود.
از نظر علم نجوم، قمر در عقرب به دورهای گفته میشود که ماه در حرکت خود به دور زمین، در برابر صورت فلکی عقرب یا برج عقرب قرار میگیرد. این رویداد تقریباً هر ماه قمری رخ میدهد و حدود دو روز و نیم طول میکشد. برخی منجمان بر این باورند که موقعیت ستارگان و اجرام آسمانی میتواند بر وضعیت روانی و احساسی انسانها تأثیر بگذارد. این موضوع در علم اخترشناسی نیز مورد بحث بوده و برخی پژوهشها نشان دادهاند که جاذبه ماه میتواند بر پدیدههایی مانند جزر و مد و حتی برخی رفتارهای انسانی اثرگذار باشد.
از نظر فقه اسلامی نیز به این مسئله توجه شده و در برخی احادیث به پرهیز از انجام کارهای مهم در این ایام توصیه شده است. با این حال، هیچ دلیل علمی قطعی برای نحس بودن این روزها وجود ندارد. باور به نحس بودن قمر در عقرب، بیشتر ریشه در دیدگاههای بزرگان و علمای قدیم دارد که بر اساس تجربه و مشاهدات، این ایام را زمان مناسبی برای برخی کارها نمیدانستند.
هرچند حرکات صور فلکی و اجرام آسمانی تأثیر فراوانی بر زندگی بشر دارند، اما اسلام اعتنای بیش از حد به این مسائل را نهی کرده است. پیامبر اکرم (ص) در حدیثی فرمودند:
“هر کس بر خدا توکل کند و هیچگاه ملاحظه سعادت و نحوست روزها را ننماید، خداوند او را یاری خواهد کرد و عهدهدار امور او خواهد شد، بهویژه اگر صدقه بپردازد، زیرا صدقه نحوست را از بین میبرد.” بنابراین، برای رفع اثرات احتمالی قمر در عقرب، توصیه شده است که:
دادن صدقه در ابتدای روز: صدقه میتواند بلایا و حوادث ناگوار را دفع کند.
خواندن آیهالکرسی و سورههای معوذتین (فلق و ناس): این آیات در روایات اسلامی برای محافظت از بلاها توصیه شدهاند.
توکل به خدا و پرهیز از وسواس: اعتقاد به قمر در عقرب نباید منجر به نگرانی یا ترس بیش از حد شود، زیرا در نهایت، همه چیز در دست قدرت الهی است.
برخی از اعمال در قمر در عقرب 1403 ممنوع اعلام شده و طبق روایاتی توصیه شده است که صورت نپذیرفه و در انجام آن ها تعلل صورت گیرد. البته شایان ذکر است با انجام اعمال آمده در ذیل گناهی مرتکب نشده و تنها انجام آنها صورت خوشی نخواهد داشت و یا ممکن است با انجام آن خیری حاصل نگردد.
نکته: البته شایان ذکر است که نباید در چنین اموری بیش از حد معمول داخل شده و مبنای زندگی خویش را بر پایه این امور بنا نمود. چنان که در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که:
شخصی نزد امام صادق رسیده و عرض نمودند: “بنده در حدی غرق در امور نجوم هستم که چنان که تصمیم به انجام عملی داشته باشم ابتدا اطلاعات نجوم را سنجیده سپس اقدام می نمایم. چنانچه در ایام قمر در عقرب باشد از انجام آن عمل در آن هنگام صرف نظر نموده و چنانچه شری در آن رویت نشد اقدام می نمایم.
امام صادق (ع) فرمودند: آیا به اطلاعات نجومی که حاصل می گردد عقیده داشته و دقیقا مطابق با آن عمل می نمایی؟ گفتند: بلی؛ امام فرمودند: هر آنچه از کتاب های نجوم داری از بین برده و هیچگاه به آن عمل نکن.
بدون دیدگاه